Αριστοτέλης
Αποφθέγματα
Οπως είναι το κάθε ον όταν φτάσει στην τέλειά του ανάπτυξη, λένε ότι αυτή είναι και η φύση του καθ’ ενός, είτε πρόκειται περί ανθρώπου, ή περί αλόγου, ή περί σπιτιού.
Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι κοινωνική ύπαρξη και όποιος από την φύση του και όχι από τυχαίο περιστατικό είναι ακοινώνητος είναι ή φαύλος ή ον ανώτερο του ανθρώπου…
Είναι φανερό ότι η πόλη από την φύση της βρίσκεται υπεράνω κάθε ατόμου…
Εκείνος που δεν μπορεί να ζει στην κοινωνία μαζί με άλλους ή εκείνος που δεν έχει την ανάγκη κανενός λόγω αυτάρκειας, δεν έχει καμία θέση μέσα στην πόλη, αυτός είναι θεός ή θηρίο.
Δούλος είναι από την φύση του εκείνος , ο οποίος ενώ είναι άνθρωπος δεν ανήκει στον εαυτό του αλλά σε άλλον. Σε άλλον ανήκει εκείνος, ο οποίος ενώ είναι άνθρωπος είναι κτήμα, κτήμα εντελώς αποκλειστικό.
Κάθε ζωντανή ύπαρξη αποτελείται από την ψυχή και από το σώμα από τα οποία από την φύση, το πρώτο είναι άρχον το δε άλλο αρχόμενο.
Στους διεφθαρμένους ή σε όσους έχουν τάση για διαφθορά είναι πασιφανές ότι εξουσιάζει το σώμα την ψυχή λόγω της φαυλότητάς τους γιατί δεν είναι φυσιολογικοί.
Η μεν εξουσία της ψυχής επί του σώματος είναι εξουσία κυρίου επί δούλου, η δε εξουσία του νου επί των επιθυμιών είναι εξουσία του πολιτικού ή του βασιλέως.
Ο φυσικός σκοπός της ανδρείας δεν είναι το χρήμα αλλά η γενναιότητα καθώς και ούτε της στρατηγικής ή της ιατρικής σκοπός είναι το κέρδος, αλλά της πρώτης είναι η νίκη και της άλλης η υγεία.
Μισείται η τοκογλυφία, γιατί το κέρδος προέρχεται από αυτό το ίδιο το νόμισμα και όχι από την χρήση χάριν της οποίας εφευρέθηκε το νόμισμα.
Ό,τι είναι κοινό πράγμα σε πολλούς καμιά επιμέλεια δεν έχει από κανένα, γιατί μονάχα για τα δικά του ο καθένας δείχνει εξαιρετική φροντίδα, για τα κοινά πράγματα δείχνει πολλή λιγότερη φροντίδα από αυτή που στον καθένα επιβάλλεται να δείχνει.
Δεν είναι εύκολο να προφυλαχθεί η κοινωνία από δυσκολίες όπως τραυματισμούς και φόνους ακούσιους και εκούσιους, συμπλοκές και εξυβρίσεις, από πράξεις δηλαδή οι οποίες και εναντίον ξένων να τελεσθούν είναι αξιοκατάκριτες αλλά τελούμενες εναντίων πατέρων και μητέρων και στενών συγγενών είναι ανοσιουργήματα.
Δύο πράγματα είναι εκείνα τα οποία κάνουν τους ανθρώπους να ενδιαφέρονται και να αγαπιούνται μεταξύ τους η ιδιοκτησία και η στοργή.
Δεν μπορεί κανείς να περιγράψει πόσο μεγάλη είναι η ηδονή το να θεωρεί κάποιος ως δικό του κάτι που κατέχει γιατί είναι φυσική η αγάπη προς τον εαυτό μας και δεν είναι μάταιο αίσθημα. Η φιλαυτία δικαίως κατακρίνεται, και φιλαυτία δεν είναι η αγάπη του εαυτού μας αλλά το ξεπέρασμα του μέτρου αυτής της αγάπης, καθώς και η φιλοχρηματία, αφού η με μέτρο αγάπη και του εαυτού και του χρήματος είναι γενικό αίσθημα όλων.
Πρέπει να κάνει κανείς υποθέσεις ευχάριστες όχι όμως απραγματοποίητες.
Τα μεγαλύτερα αδικήματα δεν τελούνται για την ικανοποίηση βιοτικών αναγκών αλλά από υπερβολικές επιθυμίες.
Τα αγαθά είναι τριών ειδών, τα αγαθά του εξωτερικού κόσμου, τα αγαθά του σώματος και τα αγαθά της ψυχής τα οποία αγαθά πρέπει κάποιος να απολαμβάνει για να είναι ευτυχισμένος και καλότυχος. Γι αυτό τον λόγο δεν μπορεί κανείς να ονομάσει μακάριο κάποιον ο οποίος δεν έχει ούτε ένα μόριο ανδρείας, δικαιοσύνης και συνέσεως, ο οποίος φοβάται και από αυτό το φτερούγισμα της μύγας, ούτε εκείνον που δεν μπορεί να αποφύγει ότι βλαβερό επιθυμεί να φάει ή να πιει, ούτε εκείνον που για λίγα χρήματα καταστρέφει τους φίλους του, ούτε εκείνον που διανοητικά είναι τόσο άμυαλος και διεστραμμένος όσο ένα μικρό παιδί ή ένας τρελός.
Πρέπει να θεωρούμε καλές όλες τις φροντίδες για την πολεμική προετοιμασία της πόλης, όχι όμως σαν τελικό σκοπό υπάρξεώς της αλλά για την διαφύλαξη της ύπαρξής της.
Στην πολιτική μόνη η αρετή δεν αρκεί, χρειάζεται να υπάρχει συγχρόνως μαζί της και δύναμη δράσεως.
Αριστος βίος και για την πόλη και για τους πολίτες πρέπει να θεωρείται ο ενεργός βίος.
Ενεργούς ονομάζουμε κυρίως όλους εκείνους που σαν αρχιτέκτονες εξωτερικεύουν με τις πράξεις τους τα δημιουργήματα της σκέψεώς τους.
Θεωρούν μεγάλη την πόλη με τους περισσοτέρους κατοίκους αλλά είναι ορθότερο να αποβλέπουμε στην δύναμη των κατοίκων και όχι στον αριθμό τους.
Το έργο του άρχοντα είναι να διατάσσει και να κρίνει. Αλλά για να είναι δίκαια η κρίση και για να γίνεται αξιοκρατικά η απονομή των πολιτικών αξιωμάτων είναι ανάγκη οι πολίτες να γνωρίζονται μεταξύ τους, να γνωρίζουν το ποιόν του καθενός γιατί όπου υπάρχει άγνοια των προσώπων υπάρχει και εσφαλμένη απονομή τόσο των αξιωμάτων όσο και της δικαιοσύνης.
Στην πολυπληθή πόλη είναι εύκολο να αποχτήσουν λαθραία δικαιώματα πολιτικά οι ξένοι και οι μέτοικοι γιατί δεν είναι δύσκολο λόγω του μεγάλου πλήθους να γίνει η απάτη.
Οπως ο υπερπληθυσμός είναι βλαβερός για την ευνομία της πόλης άλλο τόσο ασύμφορη είναι και η συχνή επικοινωνία με ξένους που μορφώθηκαν με άλλους νόμους.
Για να μπορέσει ο νομοθέτης να καθοδηγήσει ευχερώς ένα λαό πρέπει αυτός ο λαός να έχει διάνοια και ψυχική ορμή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου