με τη χλιαρή νύχτα...

.. δωμάτια καλοκαιρινά όπου σ'αρέσει να γίνεσαι ένα με τη χλιαρή νύχτα, όπου το φεγγαρόφωτο, καθώς αγγίζει τα μισάνοιχτα πατζούρια, ρίχνει ως τα πόδια του κρεβατιού τη μαγεμένη του σκάλα, όπου κοιμάσαι σχεδόν στην ύπαιθρο, σαν το μελισσοφάγο που τον λικνίζει τ'αεράκι στην άκρη μιάς ακτίνας...

Μαρσέλ Προύστ
Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, τόμος Ι, Απο τη μεριά του Σουάν

 

Γιάννης Σταύρου, Γαλατάς, λάδι σε καμβά

Για την ποίηση...

.. Έχω τη φωτιά στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία...

Γιάννης Σταύρου, Γιασεμί, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα
Για την ποίηση...

.. Μα τι να σου πω για την ποίηση; Τι να σου πω γι’ αυτά τα σύννεφα, γι’ αυτόν τον ουρανό; Να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω, και τίποτα άλλο.

Καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής δεν μπορεί να πει τίποτα για την ποίηση. Ας τ’ αφήσουμε αυτά για τους κριτικούς και τους δασκάλους.

Μα ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε κανείς ποιητής δεν ξέρει τι είναι ποίηση. Είναι εκεί!! Κοίταξε!! Έχω τη φωτιά στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία. Καταλαβαίνω όλες τις ποιητικές τέχνες. Θα μπορούσα να μιλήσω γι’ αυτές αν δεν άλλαζα γνώμη κάθε πέντε λεπτά.

Δεν ξέρω… Ίσως μια μέρα αγαπήσω την κακή ποίηση όπως αγαπάω την κακή μουσική παράφορα. Θα κάψω ένα βράδυ τον Παρθενώνα, για να αρχίζω να τον χτίζω το πρωί και να μην τον τελειώσω ποτέ...

ήσυχα κατοικούσαν τα Παιδικά χρόνια...

Δάκρυα τρέχουν απ’ τα μάτια.
Ανάμνηση ιστορημένων θρύλων. Όμως κάποτε φωτίζεται η ψυχή
Όταν αναπολεί ανθρώπους χαρωπούς, σκουρόχρυσες εαρινές ημέρες...

Γιάννης Σταύρου, Εκδρομή, λάδι σε καμβά

Γκεοργκ Τρακλ
Παιδικά χρόνια

Καρπούς γεμάτη είναι η κουφοξυλιά· ήσυχα κατοικούσαν τα
Παιδικά χρόνια σε γαλάζια σπηλιά. Το σιωπηλό κλαρί
Συλλογιέται ένα παλιό μονοπάτι όπου τώρα μουρμουρίζουν
Καστανόχρωμα τα αγριόχορτα. Το θρόισμα των φυλλωμάτων.
Και όταν το γαλανό νερό κελαρύζει στους βράχους, γλυκός
Είναι του κότσυφα ο θρήνος. Ένας βοσκός αμίλητος ακολουθεί τον ήλιο,
Που κυλά πίσω από τον φθινοπωρινό λόφο.
Μια γαλάζια στιγμή, σημαίνει μόνο περισσότερη ψυχή. Στην εσχατιά
Του δάσους προβάλλει δειλά ένα αγρίμι και στο βάθος αναπαύονται ειρηνικά
Τα παλαιά σήμαντρα και τα σκοτεινά υποστατικά.
Ευλαβικότερος τώρα, γνωρίζεις το νόημα των σκοτεινών χρόνων,
Ψύχος και φθινόπωρο σε μοναχικές κάμαρες·
Και μέσα σε ιερή γαλαζοσύνη
Ηχούν και απομακρύνονται βήματα φωτεινά.
Σιγοτρίζει ένα ανοιχτό παράθυρο·
Στη θέα του ερειπωμένου νεκροταφείου στο λόφο
Δάκρυα τρέχουν απ’ τα μάτια.
Ανάμνηση ιστορημένων θρύλων. Όμως κάποτε φωτίζεται η ψυχή
Όταν αναπολεί ανθρώπους χαρωπούς, σκουρόχρυσες εαρινές ημέρες.

κάθε σωτηριολογία στήνει μια λαιμητόμο...

".. κάθε σωτηριολογία στήνει μια λαιμητόμο[..] Η βλακεία που χαρακτηρίζει τις κορυφές της ιστορίας έχει ως ισοδύναμό της μόνο την αβελτηρία των πρωταγωνιστών της. Η έλλειψη λεπτότητας είναι αυτή που τους κάνει να οδηγούν τις πράξεις και τις σκέψεις τους μέχρι τα άκρα. Ένα λεπτό πνεύμα απεχθάνεται την τραγωδία και την αποθέωση: οι δυσμένειες και οι δάφνες το εξοργίζουν όσο και οι κοινοτοπίες. το να φτάνει κανείς στα άκρα σημαίνει να δίνει αλάθητα απόδειξη κακού γούστου. Ο αισθητής τρέμει το αίμα, το υψηλό και και τους ήρωες... Οι μόνοι που υπολείπτεται είναι οι γελωτοποιοί..."

Εμίλ Σιοράν, Εγκόλπιο Ανασκολοπισμού 

(σελ. 188-189), Μετ. Κωστής Παπαγιώργης, Εκδ. Εξάντας

 

Γιάννης Σταύρου, Πεπρωμένο, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

τὸ ἀπόφθεγμά της τὸ τελευταῖο...

Απολαυστικός Παπαδιαμάντης, από την εποχή που οι έλληνες γεννούσαν λαϊκά αποφθέγματα...

"... Ἂν ἐπερνοῦσε κανένα ψηλὸ ὑποκείμενο: «Νύχτωσε, καὶ δὲν πρόφτασε νὰ χτίσῃ ἄλλο μισό. Χρειάζεται σκαλωσιὰ νὰ βάλῃ ὁ Ἀριφός» (παρατσούκλι τοῦ πρωτομάστορη, ποὺ σκάρωνε τὰ καράβια).

Καμπόσων ἀνθρώπων τὴ ζωὴ καὶ τὰ πάθια, τά ᾽παιρνε «κουτουριάρικα», καὶ τά ᾽χε σχεδὸν μονοπώλιο, ἡ γρια-Μορισίνα. Ἐκείν᾿ ἡ παροιμία ποὺ ἀκούσαμε ἀπ᾿ τὸ στόμα της, «Τρεῖς ὁπ᾿ σ᾿ ἔχω», κτλ., ἦτον μόνο συνέχεια χωρὶς τέλος. Ἕνα χρόνο πρίν, ὅταν εἶχε γίνει ὁ ἀρρεβώνας, τοῦ ἴδιου τ᾿ ἀντρόγυνου, εἶχε ᾽πεῖ: «Τὰ ὄρνια παντρεύουνται, καὶ τὰ στοιχειὰ βλογιοῦνται…»..."

Γιάννης Σταύρου, Ελαιώνας στην Αττική, λάδι σε καμβά

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Η αποσώστρα

Ὅτ᾿ εἶχε βασιλέψ᾿ ὁ ἥλιος. Κατεβαίναμε τὸ στενὸ καλδερίμι, τὸν κατήφορο. Ζερβὰ μεριά, στὸ κάτω σκαλοπάτι τοῦ παλιοῦ σπιτιοῦ τοῦ Γιάννου τ᾿ Ἀγιώτη (μιὰ φορὰ ἦτον τοῦ Γιάννου τ᾿ Ἀγιώτη, ὅταν ὁ μακαρίτης ἐζοῦσε κ᾿ ἐμεθοῦσε ἀκόμα· τώρα δὲν ξέρω πλιὰ τίνος εἶναι, γιατὶ πέρασαν τόσα χρόνια!) καθέταν ἡ Μορισὼ τὸ Γιαλινάκι, μὲ τὴ ρόκα της, μὲ τ᾿ ἀδράχτι της, μαζὶ μὲ δυὸ ἄλλες, κι ἄλεθε ἡ γλῶσσά της. Τὴν στιγμὴ ποὺ περνοῦσα, ἄκουσα νὰ πέσῃ μιὰ παροιμία ἀπ᾿ τὸ στόμα της:

― Τρεῖς ὁπ᾿ σ᾿ ἔχω, ἄντρα, καὶ τρεῖς ὁπ᾿ μ᾿ ἔχεις, ἕξι· καὶ τρεῖς τοῦ παιδιοῦ, ἐννιά…

*

Ἐκεῖνο τὸ δειλινό, εἶχε σπαργανίσει, καθὼς ἔμαθον, μία νιόνυφη, ἡ γυναίκα τοῦ Κώστα τοῦ Μπουλτογιάννη. Ἓξ ἑφτὰ μῆνες εἶχαν περάσει ἀπ᾿ τὸ γάμο. Ἡ θεια-Μορισὼ ἐσχολίαζε, τώρα, κατὰ τὸν δικόν της τὸν τρόπο, τὸ φταμηνίτικο ἢ τὸ πρωιμάδι, ποὺ εἶχεν ἔρθει στὸν κόσμον αὐτόν.

Ὅλα τὰ συμβάντα τοῦ μικροῦ χωριοῦ, τὰ ὅσα γίνονταν, καὶ τὰ ὅσα δὲν εἶχαν γίνει ἀκόμα, ἔτσι τὰ σχολίαζε. Δὲν ἄφηνε καμμιὰ κουβέντα, κανένα μαντᾶτο, κανένα «λακριντί», ποὺ νὰ μὴν τ᾿ ἀποσώσῃ. Μ᾿ αὐτά, καὶ μὲ τὴ ρόκα της, περνοῦσε τὴν ὥρα της, κ᾿ ἔκανε νὰ περάσουν καὶ τῶν ἄλλων γυναικῶν οἱ ὧρες. Ἀλλοιῶς, τί θὰ γινότανε, σ᾿ αὐτὸν τὸν παλιόκοσμο;

Παραπονεμένη, πολύπαθη γυναίκα! Ὁ σχωρεμένος, ὁ ἄντρας της, πέθανε, ὁ ἀδιαφόρετος, καὶ τῆς ἄφησε τρία παιδιά. Ὁ γυιός της, ὁ μεγάλος, ἀπὸ τριάντα χρόνια τώρα, εἶχε πάρει μαῦρα πέλαγα. Ἄμορος* εἶχε γίνει, καὶ δὲν ἀκούστηκε πλιά. Ὁ ἄλλος, ὁ μικρός, ἀκουγόταν ἀκόμα κάποτε· ἦτον στὴν Ἀμέρικα χρόνια, τῆς ἔγραφε πὼς θά ᾽ρθῃ, καὶ δὲν ἐρχότανε. Τὴν κόρη της, τὴν εἶχε καλοπαντρέψει, μὰ δὲν εἶχε τύχη νὰ ζήσῃ· πέθανε στὴ γέννα, καὶ τὸ παιδὶ ἔζησε ὣς ποὺ ν᾿ ἀποχτήσῃ τὸ δικαίωμα ὁ πατεριασμένος του νὰ κληρονομήσῃ τὰ προικιά, κ᾿ ὕστερα, στοὺς πέντε μῆνες ξαναπαντρεύτηκε· αὐτὸς ἦτον ὁ μεγαλύτερος καημὸς τῆς θεια-Μορισίνας!

*

Γιὰ νὰ μαλακώσ᾿, ἡ ταλαίπωρη, τὸν πόνο της, ἔκαμε στὴν ἀρχὴ νὰ πέσῃ στὰ θεῖα καὶ σὲ ἀγαθοεργίες. Θέλησε νὰ πάρῃ ψυχοκόριτσο ἕν᾿ ἀρφανό, ποὺ κανεὶς δὲν ἤξερε τὸν πατέρα του. Ἐπειδὴ ὅμως ἦτον πολὺ ἀράθυμη καὶ ὅταν θὰ θύμωνε, θὰ φώναζε τὸ κορίτσι «μπαστάρδικο!», γιὰ νὰ μὴν κολάζῃ τὴν ψυχή της, ἔκαμε καλύτερα νὰ τὸ διώξῃ, ὕστερ᾿ ἀπὸ τρεῖς μέρες ἀφοῦ τὸ πῆρε στὸ σπίτι της.

Καμπόσες φορὲς εἶχε κάμει κόλλυβα καὶ λειτουργιὲς γιὰ τοὺς πεθαμένους. Ὕστερ᾿ ἀπ᾿ ὀλίγο, τὰ ἔφερε ὁ διάολος νὰ μαλώσῃ μὲ τὸν ἕνα, ἔπειτα μὲ τὸν ἄλλον, παπὰ τῆς Ἐκκλησιᾶς· τότε κι αὐτή, γιὰ νὰ μὴν τοὺς τὰ χαραμίζῃ, καὶ κολάζῃ τὴν ψυχή της, ἔπαψε τὶς προσφορὲς καὶ τὰ μνημόσυνα.

Μόνο ἐπήγαινε ἀκόμα στὴν Ἐκκλησιά, κ᾿ ἐκολλοῦσε κεράκια στοὺς Ἁγίους. Ὕστερα, ἐπειδὴ μέμφθηκε τὸν ἐπίτροπο, πὼς ἔκλεψε τάχα ἀπ᾿ τὸ παγκάρι, ἔπαψε ν᾿ ἀγοράζῃ ἀπ᾿ τὴν Ἐκκλησιά, κ᾿ ἔπαιρνε ἀπ᾿ τὸν μπακάλη. Ἔπειτα, ὁ παπάς, ὁποὺ δὲν τά ᾽χε ἀκόμα καλὰ μαζί της, τῆς εἶπε νὰ μὴ φέρνῃ νοθεμένα κεριά, μόνε νὰ ψωνίζῃ ἀπ᾿ τὸ παγκάρι. Τότε κι αὐτὴ ἔπαψε νὰ κολλᾷ κεριά.

Ὡστόσο, ἐπήγαινε ἀκόμα στὴν Ἐκκλησιά. Ὕστερα, ἐπειδὴ ἔβλεπε καμπόσες γυναῖκες, ὁποὺ αὐτὴ τὶς εἶχε γιὰ κλεφτρίνες καὶ γιὰ «παστρικές», νὰ ἔρχωνται κοντὰ στὸ στασίδι ποὺ ἀκουμποῦσε, καὶ νὰ κάνουν μακριοὺς σταυροὺς καὶ στρωτὲς μετάνοιες, σκανδαλίσθηκε, καὶ δὲν ἐπατοῦσε πλιὰ στὴν Ἐκκλησιά, γιὰ καμπόσον καιρό.

*

Τόσο κακότυχη ποὺ ἔμεινε, γιὰ νὰ ἔχῃ μιὰ παρηγοριὰ στὴ μονοτονία τῆς ζωῆς της, ἀποφάσισε καὶ δεύτερη φορὰ νὰ πάρῃ ἕνα ψυχοπαίδι, ποὺ νὰ εἶναι ἀπὸ μάννα καὶ πατέρα, γιὰ νὰ μὴν τὴν βάζῃ ὁ πειρασμός, στὸ θυμό της ἀπάνω, νὰ τὸ φωνάζῃ μπάσταρδο. Ηὗρε, ἀλήθεια, ἕνα ὀρφανό, ποὺ ἦτον κι ἀπὸ μακρινὴ γενιά της. Τὸ πῆρε, τὸ ἀνάθρεψε, τὸ μεγάλωσε. Κεῖνο βγῆκε πολὺ θεληματάρικο, ἀπαιτοῦσε πάντοτε «τὸ δικό του νὰ γένῃ». Αὐτὴ ἦτον πολὺ ἁψίθυμη, καὶ δὲν ἔκαναν καλὸ χωριὸ οἱ δυό τους. Τέλος, τὸ παιδὶ μπαρκάρισε, «πῆρε τὰ μάτια του κ᾿ ἔφυγε», καὶ τὸν δεύτερον χρόνο ἐπνίγη μ᾿ ἕνα καΐκι ποὺ ἀρμένιζε. Καὶ πάλι ἡ θεια-Μορισίνα ἀπέμεινεν ἔρμη καὶ μοναχή.

*

Καὶ τώρα ἐγήραζε, κ᾿ ἐδιψοῦσε γιὰ συντροφιά, μέσα στοὺς τέσσερες τοίχους τοῦ σπιτιοῦ της. Αὐτὴν τὴ φορά, τὴν ὁρμήνεψαν νὰ μὴν πάρῃ πατριωτάκι, μὰ ξένο, γιὰ νὰ μὴ λάβῃ θάρρος μαζί της. Ἐπῆρ᾿ ἕνα κορίτσι ἀπὸ ξένα μέρη, ἀπ᾿ τὴ στεριὰ τὴν ἀντικρινή, φτωχό, ἔρμο καὶ σκοτεινό. Τὸ ἀνάστησε, τὸ πόνεσε, τὸ μεγάλωσε. Αὐτό, σὰν ἔγινε δεκαπέντε χρόνων, ἀγάπησ᾿ ἕνα νέον στὴ γειτονιὰ καὶ μιὰ βραδιά, τὴ Σαρακοστή, ὅταν ἡ ψυχομάννα της ἦτον στὴν Ἐκκλησιά (γιατὶ εἶχε ξαναρχίσει, φυσικά, νὰ πηγαίνῃ, ἐπειδὴ δὲν ὑπόφερνε νὰ τήνε λένε «ξεχωρισμένη» κι «ἀλιβάνιστη») ἔμπασε τὸν ἀγαπητικὸ στὸ σπίτι, κ᾿ ἔκαμε ἀρρεβώνα μαζί του. «Ἢ θὰ μὲ πάρῃς, ἢ θὰ χαθῶ».

Ἡ ψυχομάννα λύσσαξε, σκύλιασε, ἀπ᾿ τὸ κακό της. Τῆς ἦρθεν, εὐθύς, νὰ τὴν πετάξῃ ὄξω, ἀφοῦ τὴν γδύσῃ, καὶ νὰ τὴν ἀφήσῃ μὲ τὸ πουκάμισο. Ἐδῶ «τὰ ηὗρε σκοῦρα». Οἱ δικολάβοι, ὁποὺ δὲν λείπουν ἀπὸ κανένα μικρὸ χωριό, ὑπερασπίστηκαν τὴ νέα, καὶ τὴν ἐσυμβούλεψαν νὰ μὴν κουνηθῇ ἀπὸ τὸ σπίτι. Ἡ θειὰ τὸ Γιαλινάκι ἐπῆγε σ᾿ ἕνα ξάδερφό της, ποὺ ἦτον κάπως μεγάλος καὶ τρανός, ἀνώτερος ὑπάλληλος τοῦ Κουβέρνου, κι αὐτὸς τὴν ὁρμήνεψε νὰ βάλῃ μαστόρους νὰ ξεσκεπάσουν τὸ σπίτι, γιὰ νὰ τὴν ἀφήσῃ νὰ πεθάνῃ ἀπ᾿ τὸ κρύο, κι ἀπ᾿ τὸ ἄλλο μέρος, νὰ τοῦ κάμῃ τὸ σπίτι ἀπάνω του, οἰκονομικά*, καθὼς τὸ ξανάλεγε ὕστερα ἡ θεια-Μορισίνα. Ἀληθινά, χωρὶς νὰ τὸ καλοσυλλογιστῇ, μὲ βία, ἐπῆγε καὶ τοῦ ἔκαμε τὸ ἔγγραφο τὸ «οἰκονομικό», κ᾿ ἔβαλε δύο μαστροχαλαστῆδες μισομεθυσμένους, ἕνα κοντόγιορτο, κι ἄρχισαν νὰ κατεβάζουν τὰ κεραμίδια…

Τότε, ἔξαφνα, τὴν ἐπῆρε τὸ παράπονο, κόπηκε ἡ καρδιά της, κι ἄρχισε νὰ χύνῃ τόσα δάκρυα ἀπ᾿ τὰ μάτια της, ὡς νὰ εἶχε μέσα της ὁλάκερη στέρνα βουλωμένη, ποὺ δὲν εἶχε δουλευτῆ ποτέ, καὶ τώρα μόνο ἄρχισε νὰ ξεχειλίζῃ. Λοιπόν, τὸ μετανόησε, ἔτρεξε στὸν ἐξάδερφό της, καὶ τὸν ἐπαρακάλεσε νὰ τῆς χαλάσῃ τὸ ἔγγραφο τὸ «οἰκονομικό». Ὁ ξάδερφος, ὅμως, δὲν φαίνεται νὰ εἶχε πολλὰ ὑγρὰ μέσα του· ἀρνήθηκε, σκληρύνθηκε, κ᾿ εἶπε πὼς τὸ σπίτι ἦτον δικό του…

*

Ἀφοῦ εἶδε κι ἀποεῖδε, ἡ γρια-Μορισίνα, καὶ καμμιὰ δουλειά, κανένα ἔργο, ὅ,τι κι ἂν εἶχε καταπιαστῆ, δὲν τῆς ἐβγῆκε σὲ καλὸ τέλος, στὰ ὑστερνά της βάλθηκε κι αὐτὴ ν᾿ ἀποσώνῃ τὶς κουβέντες, τὰ μαντᾶτα, καὶ τὶς δουλειὲς τῶν ἀλλωνῶν. Κ᾿ ἐπέρναε τὸν καιρό της νὰ κρένῃ καὶ νὰ ξεστομίζῃ σχόλια γιὰ κάθε τι. Ἡ μεγαλύτερη δουλειά της ἦτον νὰ λέῃ τραγουδάκια, νὰ βγάζῃ παραγκώμια γιὰ τὸν καθένα.

Ἅμα ἔβγαινε τὸ πουρνὸ ἀπ᾿ τὴν Ἐκκλησιά, ἀπὸ τὴ στερνὴ φορὰ ποὺ εἶχε ξαναρχίσει νὰ πηγαίνῃ, τὸ ἔστρων᾿ ἐκεῖ στὰ σκαλοπατάκια, ὄχι μακριὰ ἀπ᾿ τὸ σπίτι της, κ᾿ ἔπιανε λακριντὶ μὲ τὶς γειτόνισσες. Τὶς καθημερινὲς ἔκανε καὶ τὴ ρόκα της, ἐδούλευε κ᾿ ἡ γλῶσσά της, σὰν νὰ ἔκαναν ζευγάρι τὰ δυό. Τὶς Κυριακές, ποὺ ἔβλεπε καὶ πλειότερον κόσμο (γιατὶ τὸ στενὸ κατηφορικὸ καλδερίμι ἦτον πρῶτο σοκάκι κατὰ τὸ γιαλό, δίπλα στὴν πιάτσα) ἄλεθε τὸ διπλὸ ἡ γλῶσσά της.

Ἂν ἔβλεπε κανένα μαραγκὸν τοῦ ταρσανᾶ στολισμένον, μὲ γαλάζια γυαλιστερὴ βράκα, μὲ τὸ φέσι κατακόκκινο, καὶ μακριὰ φούντα, ἔλεγε: «Κόρδα καὶ φούντα, καὶ τ᾿ ἄσπρα, ποῦ ᾽ν᾿ τα;»

Ἂν ἐπερνοῦσε καμμιὰ νιόνυφη, μὲ ὁλόχρυσα κεντήματα καὶ ποδογύρια, ποὺ ἡ κορμοστασιά της δὲν τῆς ἐφαίνεταν τόσο νόστιμη: «Τί τέμπλα, τί ἀνέμη, θὰ πῶ; Κουρμαντέλα, νὰ μὴν ἀβασκαθῇ, τὸ κορμί της!…»

Ἂν ἦτον κοντὴ καὶ χωρὶς μέση: «Τί κουβάρι εἶν᾿ τοῦτο, μαθές; Πῶς δὲν τὴν ἐξεδίπλωσε ἡ μάννα της;…»

Ἂν ἦτον καμμιὰ ψηλὴ κι ἄγαρμπη: «Δὲ σᾶς φαίνεται σὰ μανάλι μὲ τὴ λαμπάδα σπασμένη… ποὺ τὸ πάει ὁ μπάρμπ᾿ Ἀναγνώστης μπροστὰ ἀπ᾿ τὸν παπά, ποὺ θὰ πῇ τὸ “Σοφία, ὀρθοί”»;

Ἂν ἔβλεπε κανένα κορίτσι πολὺ μαυρειδερό: «Τὴν ἐπάτησε στὴν μπογιὰ οὑ Ἀρούμ᾿ς» (παραγκώμι ἑνὸς βαφιᾶ τοῦ τόπου).

Ἂν ἐπερνοῦσε κανένα ψηλὸ ὑποκείμενο: «Νύχτωσε, καὶ δὲν πρόφτασε νὰ χτίσῃ ἄλλο μισό. Χρειάζεται σκαλωσιὰ νὰ βάλῃ ὁ Ἀριφός» (παρατσούκλι τοῦ πρωτομάστορη, ποὺ σκάρωνε τὰ καράβια).

Καμπόσων ἀνθρώπων τὴ ζωὴ καὶ τὰ πάθια, τά ᾽παιρνε «κουτουριάρικα», καὶ τά ᾽χε σχεδὸν μονοπώλιο, ἡ γρια-Μορισίνα. Ἐκείν᾿ ἡ παροιμία ποὺ ἀκούσαμε ἀπ᾿ τὸ στόμα της, «Τρεῖς ὁπ᾿ σ᾿ ἔχω», κτλ., ἦτον μόνο συνέχεια χωρὶς τέλος. Ἕνα χρόνο πρίν, ὅταν εἶχε γίνει ὁ ἀρρεβώνας, τοῦ ἴδιου τ᾿ ἀντρόγυνου, εἶχε ᾽πεῖ: «Τὰ ὄρνια παντρεύουνται, καὶ τὰ στοιχειὰ βλογιοῦνται…»

*

Μιὰ βραδειά, πρὸ χρόνων, ὅταν εἶχε βγῆ περίπατο ἕνα ζευγάρι ἀρρεβωνιασμένων, ὁποὺ οἱ μαννάδες καὶ τῶν δυὸ κάτι παλιὰ ψεγάδια εἶχαν, φαίνεται, στὴν ὑπόληψή τους, ἡ γριὰ ἔξαφνα εἶχε ξεφωνίσει:

― Τί ταιριασμένο ἀντρόγυνο, νὰ σ᾿ πῶ!

― Σὲ τί εἶναι ταιριασμένο, θεια-Μορισώ; τὴν ἐρώτησαν.

― Νά πλιά, π……ς γυιός, καὶ π……ς δυχατέρα, ἀπήντησεν ἡ γερόντισσα.

*

Μιὰ χρονιά, εἶναι τώρα πολὺς καιρός, ὁ καινούργιος δήμαρχος ποὺ εἶχε γίνει στὸ χωριό, θέλοντας νὰ νεωτερίσῃ, ξώδεψε ὀλίγες χιλιάδες τοῦ Δήμου τοῦ φτωχοῦ, γιὰ νὰ κάμῃ λέει «ἀρτεσιανὰ φρέατα». Ὕστερ᾿ ἀπ᾿ ὀλίγους μῆνες, τὰ ψευτοπήγαδα χάλασαν, κ᾿ ἔγιναν ἄχρηστα. Ἡ θεια-Μορισίνα, πῆγ᾿ ἕνα βράδυ νὰ γεμίσῃ τὸ κανατάκι της, σ᾿ ἕν᾿ ἀπ᾿ αὐτά, καὶ δὲν ηὗρε νερὸ στάλα.

― Παλαβώσανε καὶ τὰ φτιάσανε· παλαβώσανε καὶ τὰ χαλάσανε; εἶπε.

Θαρρῶ πὼς αὐτὸ ἦτον τὸ ἀπόφθεγμά της τὸ τελευταῖο. Ὕστερ᾿ ἀπ᾿ ὀλίγο, σχωρέθηκε.

απώλεια...

Από σήμερα χωρίς τον Χάρρυ Κλυνν. Θα μας λείψει. Είμαι σίγουρος ότι ο παράδεισος θα του είναι πολύ βαρετός.
Αντίο Χάρρυ!

Γιάννης Σταύρου, Σκίτσο του Χάρρυ Κλυνν (1997)

Θα φύγω κάποτε...

Σας διαφεύγουν οι Ιδέες, τα Πράγματα, η Μεγάλη Παράδοση, τ’ Αυριανά Σκαλοπάτια – και το κυριότερο, ο Ανθρωπισμός δεν φαίνεται να σας διακρίνει...

Γιάννης Σταύρου, Αγκυροβολημένα καράβια, λάδι δε καμβά

Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου
Κριτική

«Οι ψυχικές σας μεταπτώσεις μού είναι αδιάφορες, έλεγε ο επιφανής κριτικός, η δικαίωση θ’ αργήσει πολύ αν κάποτε είναι να έρθει. Τα φωτιστικά σας ευρήματα ασταθή, η μετρική σας παμπάλαια, η στιχοποιία σας επενδύεται μια ανθοδέσμη εικόνων σχεδόν μαραμένη. Σας διαφεύγουν οι Ιδέες, τα Πράγματα, η Μεγάλη Παράδοση, τ’ Αυριανά Σκαλοπάτια – και το κυριότερο, ο Ανθρωπισμός δεν φαίνεται να σας διακρίνει. Δύστοκος, απελπισμένος και μονήρης θα σβήνετε καθώς θ’ αλαλάζουν οι μελλοθάνατοι σκύμνοι».
Έτσι μίλησε ο επιφανής κριτικός

Η αναχώρηση

Θα φύγω κάποτε απ’ το νυχτερινό σταθμό
γλιστρώντας προς τη χλόη άγνωστων τόπων
καθώς το ψάρι, αδιάφορος για τον πολύχρωμο βυθό
αθόρυβα, καθώς αξιωματούχος πικραμένος θα γλιστρήσω

Όχι πως φεύγοντας θ’ αλλάξω τη ροή των βρώμικων νερών

σοφία, μια έρημη περιοχή...

.. Ασφαλώς δεν υπάρχει καμία σημαντική σκέψη, την οποία η βλακεία δεν θα ήξερε πώς να χρησιμοποιήσει: είναι ευκίνητη προς όλες τις κατευθύνσεις και μπορεί να φορέσει όλα τα φορέματα της αλήθειας. Η αλήθεια αντιθέτως έχει μόνο ένα φόρεμα και έναν δρόμο για κάθε περίπτωση και βρίσκεται πάντοτε σε μειονεκτική θέση. Η εν λόγω βλακεία δεν είναι ψυχασθένεια και ωστόσο είναι η πιο επικίνδυνη αρρώστια του πνεύματος, ακόμα και για την ίδια τη ζωή [...] δεν είμαι σε θέση να προχωρήσω άλλο, διότι ένα βήμα ακόμα πέρα από αυτό το σημείο και, από το χώρο τής βλακείας που έστω θεωρητικά έχει ποικιλία, θα φτάσουμε στο βασίλειο της σοφίας, μια έρημη περιοχή που όλοι γενικά την αποφεύγουν...

Ρόμπερτ Μούζιλ, Περί βλακείας (απόσπασμα)

 

Γιάννης Σταύρου, Αρόδο, λάδι σε καμβά 

Σελήνη...

Είμαι ένας κύκνος στρογγυλός μες στο ποτάμι 
Είμαι ένα μάτι στα ψηλά καμπαναριά, 
Και μες στις φυλλωσιές φαντάζω ψεύτικο φως της χαραυγής...

 

Γιάννης Σταύρου, Το φεγγάρι του Γενάρη ήταν μέρα (λεπτομέρεια), λάδι & ακρυλικό

Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα
Ματωμένος Γάμος
(απόσπασμα, μετ. Νίκος Γκάτσος)

Είμ ένας κύκνος στρογγυλός μες το ποτάμι
είμ' ένα μάτι στα ψηλά καμπαναριά
και μες στις φυλλωσιές φαντάζω
ψεύτικο φως της χαραυγής.
Κανείς δε μου γλυτώνει εμένα!
Ποιος κρύβεται;
Ποιανού το κλάμα
γρικιέται μέσα στο χέρσο κάμπο;
Ένα μαχαίρι έχω κρεμάσει
μες στον ανταριασμένο αγέρα
που λαχταράει μολύβι
τώρα πόνος να γίνει μες στο αίμα.
Αφήστε με να μπω! Παγώνω στους τοίχους και στα παραθύρια.
Μια στέγη ανοίχτε, μια καρδιά να μπω
να ζεσταθώ λιγάκι!
Αχ πώς κρυώνω!
Οι στάχτες μου -μέταλλα κοιμισμένα-ψάχνουν σε κάμπους και βουνά
της φλόγας την κορφή να βρούνε.
Όμως το χιόνι με κουβαλάει
στις χαλαζένιες πλάτες του
και με βυθίζει όλο παγωνιά
στα χαλκοπράσινα βαλτόνερα.
Μα τούτη τη νύχτα θα βαφτούν
τα μάγουλά μου κόκκινο αίμα
και τ άγρια βούρλα θα ζαρώσουν
κάτου απ τα πέλματα του αγέρα
ίσκιο δε θα βρουν και φυλλωσιά
για να γλυτώσουν από μένα!
Θέλω μονάχα μια καρδιά! Ζεστή!
******
Ο αγέρας γίνεται κοφτερός
σα δίκοπο μαχαίρι

από το Ματωμένο Γάμο
Φρεδερίκο Γκαρθία Λόρκα