κάποιοι αρχαίοι πολιτισμοί αφανισμένοι...

Εκεί, στον ουρανό ή στο βουνό
τώρα ατενίζουν όλη την τραγική σκηνή.
Κάποιος ζητά ν' ακούσει μελωδίες λυπητερές.
παίζουν μια μουσική τα μαθημένα δάχτυλα...
*
There, on the mountain and the sky,
On all the tragic scene they stare.
One asks for mournful melodies;
Accomplished fingers begin to play...

Γιάννης Σταύρου, Φθινόπωρο στον Υμηττό, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς
Lapis Lazuli

(στον Harry Clifton)

Έχω ακούσει πως οι υστερικές γυναίκες λεν
πως κουράστηκαν απ' τα δοξάρια ή τις παλέτες,
βαρέθηκαν τους ποιητές που πάντα είν' εύθυμοι,
γιατί ασφαλώς όλοι το ξέρουν, ειδάλλως πρέπει να το μάθουν,
ότι αν δεν ληφθούν μέτρα σωστά και δραστικά
θα βγουν τ' αεροπλάνα και τα Ζέππελιν
κι όπως ο Βασιλέας Μπίλλυ θα μας μπομπαρδίσουν
κι η πόλη μας θα γίνει, λένε, σαν ταψί.

Όλοι στο τραγικό τους έργο παίζουν.
να τος ο Άμλετ που περνάει κορδωμένος, να και ο Ληρ,
να κι η Οφήλια κι η Κορντήλια.
όμως αυτοί, σα φτάσει η τελευταία σκηνή
και πλησιάσει η ώρα της αυλαίας,
αν το μεγάλο ρόλο τους αξίζουν
δε θα ξεσπάσουν σε λυγμούς. Ξέρουν αυτοί:
Ο Άμλετ και ο Ληρ είν' εύθυμοι
κι ευθυμία τους μεταμορφώνει όλο τον τρόμο.
Όλοι γύρεψαν όλοι βρήκαν, όλοι χάσαν.
κενό. και μες στο νου φλέγεται ο ουρανός:
η πιο μεγάλη στιγμή της τραγωδίας.
Κι αν περιφέρεται ο Άμλετ και μαίνεται ο Ληρ,
κι αν πέσουν όλες οι αυλαίες μονομιάς,
κι αν πέσουν σ' εκατό χιλιάδες θέατρα,
δε μεγαλώνει η τραγωδία μια ίντσα ή μια ουγγιά.

Ήρθανε με τα πόδια, ήρθανε με καράβια,
ήρθανε με καμήλες, μ' άλογα, και με γαϊδούρια ήρθανε και με
μουλάρια
κάποιοι αρχαίοι πολιτισμοί αφανισμένοι.
Χαθήκανε κι αυτοί και η σοφία τους:
Κανένα έργο του Καλλίμαχου δε βρίσκεται,
αυτού που δούλευε το μάρμαρο λες κι ήτανε χαλκός
και λάξευε πτυχές, λες υφασμάτινες, που 'μοιαζαν ν' ανεμίζουν
όταν περνούσαν άνεμοι θαλασσινοί.
κι η μακριά του λάμπα, στο σχήμα του κορμού
ενός φοίνικα λιγνού, στάθηκε μόνο για μια μέρα.
Όλα γκρεμίζονται κι όλα ξαναχτίζονται,
κι όσοι τα ξαναχτίζουν είν' εύθυμοι και πάλι.

Δυο κινέζοι, ξοπίσω ένας τρίτος,
σκαλισμένοι σε λαμπερή γαλάζια πέτρα
και πάνω απ' αυτούς πετάει μακρύποδο πουλί,
σύμβολο της μακροζωΐας.
Ο τρίτος, το δίχως άλλο υπηρέτης,
έχει μαζί του όργανο μουσικό.

Κάθε λεκιά της πέτρας,
κάθε τυχαία ραγισματιά, κάθε βαθούλωμα,
μοιάζει με ρέμα ή με χιονοστιβάδα
ή με αγέρωχη βουνοπλαγιά όπου ακόμη πέφτει χιόνι,
αν κι είναι σίγουρο ότι κλαδί δαμασκηνιά ή κερασιάς
γλυκαίνει το σπιτάκι στα μισά του δρόμου
προς τα εκεί που ανηφορίζουν οι κινέζοι. κι εγώ
ευφραίνομαι σαν τους φαντάζομαι να κάθονται εκεί πέρα.
Εκεί, στον ουρανό ή στο βουνό
τώρα ατενίζουν όλη την τραγική σκηνή.
Κάποιος ζητά ν' ακούσει μελωδίες λυπητερές.
παίζουν μια μουσική τα μαθημένα δάχτυλα.
Τα μάτια τους, μες στις πολλές ρυτίδες, τα μάτια τους,
τ' αρχαία λαμπερά τους μάτια, τα μάτια τους είν' εύθυμα.

(μετ. Σπύρος Ηλιόπουλος)

William Butler Yeats
Lapis Lazuli

(for Harry Clifton)

I have heard that hysterical women say
They are sick of the palette and fiddle-bow,
Of poets that are always gay,
For everybody knows or else should know
That if nothing drastic is done
Aeroplane and Zeppelin will come out,
Pitch like King Billy bomb-balls in
Until the town lie beaten flat.

All perform their tragic play,
There struts Hamlet, there is Lear,
That's Ophelia, that Cordelia;
Yet they, should the last scene be there,
The great stage curtain about to drop,
If worthy their prominent part in the play,
Do not break up their lines to weep.
They know that Hamlet and Lear are gay;
Gaiety transfiguring all that dread.
All men have aimed at, found and lost;
Black out; Heaven blazing into the head:
Tragedy wrought to its uttermost.
Though Hamlet rambles and Lear rages,
And all the drop scenes drop at once
Upon a hundred thousand stages,
It cannot grow by an inch or an ounce.

On their own feet they came, or on shipboard,
Camel-back, horse-back, ass-back, mule-back,
Old civilisations put to the sword.
Then they and their wisdom went to rack:
No handiwork of Callimachus
Who handled marble as if it were bronze,
Made draperies that seemed to rise
When sea-wind swept the corner, stands;
His long lamp chimney shaped like the stem
Of a slender palm, stood but a day;
All things fall and are built again
And those that build them again are gay.

Two Chinamen, behind them a third,
Are carved in Lapis Lazuli,
Over them flies a long-legged bird
A symbol of longevity;
The third, doubtless a serving-man,
Carries a musical instrument.

Every discolouration of the stone,
Every accidental crack or dent
Seems a water-course or an avalanche,
Or lofty slope where it still snows
Though doubtless plum or cherry-branch
Sweetens the little half-way house
Those Chinamen climb towards, and I
Delight to imagine them seated there;
There, on the mountain and the sky,
On all the tragic scene they stare.
One asks for mournful melodies;
Accomplished fingers begin to play.
Their eyes mid many wrinkles, their eyes,
Their ancient, glittering eyes, are gay.