(δημοσιεύτηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 20/9/2014)
Σύμφωνα με την οριστική μελέτη του Rethink Athens, στο κεφάλαιο ‘’Η κυκλοφορία των αυτοκινήτων’’, η πρόταση στηρίχθηκε ‘’στην διαγραμματική δομή της υφιστάμενης κατάστασης της κυκλοφορίας, όπως φαίνεται παρακάτω’’ (εικ.51 στη μελέτη).
Διαπιστώνουν ότι παρά τα μεγάλα έργα ‘’στην πραγματικότητα, οι δρόμοι από όλα τα περιφερειακά κέντρα συγκλίνουν στο κέντρο πόλης και διασταυρώνονται σε ένα μεγάλο Χ, που τέμνεται στους τρεις παράλληλους δρόμους της Σταδίου, της Πανεπιστημίου και της Ακαδημίας, επιτρέποντας τη διαμπερή κυκλοφορία από το κέντρο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των περιφερειών. Οι επιπτώσεις στην κυκλοφοριακή επιβάρυνση και την περιβαλλοντική υποβάθμιση του κέντρου είναι πολύ σημαντικές’’. Η πρότασή του συνοδεύεται από τον παρακάτω σχηματικό χάρτη. (Εικόνα 1)
Εικόνα 1. Σχηματικά η σημερινή κατάσταση της κυκλοφορίας, σύμφωνα με το Rethink Athens
Φυσικά αυτό είναι απολύτως ανακριβές και εφευρέθηκε για να εξυπηρετήσει τους σκοπούς του Rethink Athens.
Ποια είναι η πραγματικότητα;
Πράγματι το οδικό δίκτυο της Αθήνας ήταν ακτινικό, όπως άλλωστε σε όλες τις παλιές πόλεις, δηλαδή όλοι οι δρόμοι συνέκλειαν στο κέντρο της πόλης (πχ. Πλατεία Ομονοίας και Πλ. Συντάγματος). Από την δεκαετία του 1960 ξεκίνησε η μετατροπή του σε ορθογωνικό, με στόχο την παράκαμψη του κέντρου και την αποδυνάμωση της μονοκεντρικότητας της πόλης, με βάση και την μελέτη Δοξιάδη. Αυτό αποτυπώθηκε στο Ρυθμιστικό Σχέδιο των Αθηνών του 1966. Η αρχή έγινε με τη κατασκευή του Παρακηφίσιου – σαν Δυτικός περιφερειακός άξονας και την Λ. Βουλιαγμένης (Δ. Φιλιππίδης, Για την Ελληνική Πόλη, ‘’… η διάρθρωση αυτή εξυπηρετείται από ένα δίκτυο με πέντε ελεύθερες ‐ ταχείς λεωφόρους και ένα πλέγμα από κύριες ‐ δευτερεύουσες αρτηρίες που αντικαθιστούν το ακτινωτό σύστημα της Αθήνας’’). Συνεχίστηκε με την κατασκευή της Μιχαλακοπούλου ‐ Χαμοστέρνας, που παρέκαμπτε το κέντρο από τα Ανατολικά και της Λ. Συγγρού και της Παραλιακής σαν Ανατολικός και Νότιος Άξονας, το 1974. Ολοκληρώθηκε με τα Ολυμπιακά έργα του 2004, με την κατασκευή της Αττικής Οδού και τα έργα βελτίωσης στη Λ. Κηφισίας (η οποία έχει πλέον στο μεγαλύτερο μέρος της χαρακτηριστικά ελεύθερης λεωφόρου). Τότε ολοκληρώθηκε ‐ από τον Γ. Κανδύλη ‐ ο Ολυμπιακός Δακτύλιος, που αναίρεσε πλήρως την ακτινική μορφή του δικτύου. Χωρίς υπερβολή μπορούμε να πούμε ότι είναι από τις πιο ολοκληρωμένες ‐ και πιο οικονομικές ‐ παρεμβάσεις σε υπάρχουσες πόλεις. Έχει δημιουργηθεί ένα σχεδόν πλήρως ορθογωνικό δίκτυο, που με κάποια συμπληρωματικά έργα θα μπορεί να εξυπηρετήσει άνετα την Αθήνα και στο μέλλον. Μια ματιά στους χάρτες της Google θα πείσει και τον κάθε αδαή. Στο χάρτη φαίνεται καθαρά η σχεδόν απόλυτα ορθογωνική μορφή του βασικού οδικού δικτύου. (Εικόνα 2)
Εικόνα 2. Χάρτης της Αθήνας από το Google, η ακτινική διάταξη υπάρχει μόνο στη φαντασία των συντελεστών του Rethink Athens.
Οι μελέτες του Rethink Athens αποκρύβουν τελείως την ύπαρξη του Ολυμπιακού Δακτυλίου, με τους δυο κάθετους περιφερειακούς κάθετους άξονες (Παρακηφίσιος προς τη Δύση ‐ Λ. Κηφισίας, Λ. Συγγρού προς τα Ανατολικά), τους δυο οριζόντιους περιφερειακούς (Παραλιακή προς Νότο ‐ Αττική Οδός προς Βορρά) και τον έναν οριζόντιο στο μέσον ‐ που διέρχεται και από το κέντρο της Αθήνας (Λ. Βουλιαγμένης ‐ Πανεπιστημίου ‐ Λ. Αθηνών/Καβάλας). Αυτός ο μεγάλος δακτύλιος, ως γνωστόν, συμπληρώνεται από τον ‘’μικρό δακτύλιο’’ σε επαφή με το Νότιο κάθετο άξονα και την Πανεπιστημίου, μεταξύ του ιστορικού κέντρου της πόλης και του νεότερου. (Εικόνα 3)
Εικόνα 3. Σχηματικά η σημερινή ορθογωνική διάταξη του βασικού οδικού δικτύου από το 2004 (Ολυμπιακός Δακτύλιος)
Η κυκλοφορία έτσι όπως περιγράφεται στη μελέτη, για να στηριχτεί η παρέμβαση στην Πανεπιστημίου, είναι τελείως φανταστική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δεν υπάρχει τέτοιας μορφής κυκλοφορία. Δηλαδή δεν υπάρχει κάποιος που από την Κηφισιά θα διασχίσει το κέντρο για να πάει στην Πειραιώς, αλλά θα κινηθεί προς Λ.Συγγρού και Παραλιακή. Ούτε θα έρθει από το Μενίδι να διασχίσει το κέντρο για να πάει στην Παραλία, αλλά θα κατέβει τον Παρακηφίσιο και θα συνεχίσει μέσω Πειραιώς ή Παραλιακής. Έτσι λοιπόν στήνοντας αυτό το μύθο, προχωρούν στη συνέχεια στην αναίρεση του Χ. Αποκόβουν τελείως την διαμπερή κίνηση μέσω της Πανεπιστημίου και καθιστούν προβληματικό όλο το οδικό δίκτυο του Λεκανοπεδίου, αφού καταργούν τον μεσαίο άξονα του υπάρχοντος βασικού δικτύου.
Αυτό φυσικά το γνωρίζουν αφού στην μελέτη τους περιλαμβάνουν το χάρτη του βασικού οδικού δικτύου, όπως το περιέγραψα παραπάνω.
Παρεμβαίνουν λοιπόν σε μια προγενέστερη κατάσταση, η οποία πλέον δεν ισχύει, παρ’ όλα αυτά την ορίζουν σαν σημερινή, με στόχο τη διάλυση του βασικού οδικού δικτύου της πόλης. Αυτός και μόνον ο λόγος είναι αρκετός ώστε η κυκλοφοριακή μελέτη που πάνω της στηρίχθηκαν οι υπόλοιπες μελέτες να τοποθετηθεί στην κατηγορία ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ, συμπαρασύροντας και όλο το Rethink Athens.
Ενδιαφέρον όμως έχει και η συνέχεια. Σαν στόχος των παρεμβάσεων, υποτίθεται ότι είναι η αποτροπή της διαμπερούς κίνησης από το κέντρο της πόλης για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Οι καθηγητές όμως Μ. Καρλαύτης και κ. Σταθόπουλος, εκ των συντελεστών του Rethink Athens και υπεύθυνοι για το Ερευνητικό πρόγραμμα πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η κυκλοφοριακή μελέτη, σε άρθρο τους (‘’Σενάρια για τη Νέα Πανεπιστημίου’’, Καθημερινή, 19/05/2013) ομολογούν : ‘’…οι διερευνήσεις έδειξαν ότι οι διαμπερείς κινήσεις αποτελούν ένα μέρος των μετακινήσεων στο κέντρο και ενδεχομένως δεν αποτελούν το σημαντικότερο αίτιο των κυκλοφοριακών προβλημάτων της περιοχής.’’, δηλαδή πέταξαν και αυτοί στα σκουπίδια την κυκλοφοριακή μελέτη. Προσθέτουν δε ότι αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα ‘’…μετατόπιση της κυκλοφορίας σε άλλες ΗΔΗ ΚΟΡΕΣΜΕΝΕΣ οδούς της περιμέτρου του κέντρου.’’ που μπορεί να οδηγήσει σε ‘’αύξηση στους χρόνους διαδρομών άνω του 50%’’. Θεωρούν δε ότι μία από τις πέντε βασικές προϋποθέσεις για την ‘’επιτυχία του εγχειρήματος αυτού’’ , είναι ‘’ο επανασχεδιασμός και η αναβάθμιση ‐ σε επίπεδο ελεύθερης λεωφόρου‐ των περιμετρικών δακτυλίων του κέντρου της πόλης’’ (σημ. δηλαδή η Λ. Αλεξάνδρας και η Χαμοστέρνας να γίνουν σαν την Λ. Συγγρού).
Στην οριστική μελέτη όμως, που υποτίθεται ότι στηρίχτηκε στα συμπεράσματα του ανωτέρω ερευνητικού προγράμματος, δούλεψαν ‘’δημιουργικά’’ με τα στοιχεία και έτσι στην προβολή του έτους 2016, η Λ. Αλεξάνδρας και γενικά όλοι οι δρόμοι της Αθήνας εμφανίζονται να μην έχουν ιδιαίτερα προβλήματα, παρά μόνον σημειακά και περιορισμένης έντασης (Εικόνα 4). Με αυτό τον τρόπο, φαίνεται η κυκλοφοριακή οργάνωση που προτείνει το Rethink Athens να λειτουργεί αποτελεσματικά και να επιτυγχάνονται οι στόχοι του προγράμματος. Όσο για την πραγματικότητα, έχει ο Θεός…
Εικόνα 4. Χάρτης Rethink Athens ‐ Μεταβολή φορτίων οδικού δικτύου. Σύγκριση μηδενικού και επιλεγμένου σεναρίου.
Συμπερασματικά
• Ανέσυραν αρχικά έναν χάρτη από την δεκαετία του 1960, που έχει πάψει να ισχύει εδώ και 50 χρόνια, και με βάση αυτόν έκαναν μια πρόταση που δεν λύνει τα σημαντικότερα σημερινά προβλήματα.
• Η έρευνα των ιδίων έχει δείξει ότι απαιτούνται επιπλέον ΠΑΝΑΚΡΙΒΑ έργα για να λυθούν αυτά και να λειτουργήσει η πόλη μετά το Rethink Athens, μεταξύ των οποίων και κατασκευή αστικών αυτοκινητοδρόμων, και τα οποία βέβαια μας τα απέκρυψαν. Υποθέτω θα μας τα εμφανίσουν αργότερα, σαν εκ των υστέρων δημιουργηθέντα.
Δηλαδή πάνω σε φανταστικό χάρτη, έλυσαν φανταστικά προβλήματα. Το μόνο πραγματικό, φαίνεται να είναι η εκτόξευση του τελικού κόστους του έργου. Τα 200.000.000€ του Rethink Athens θα είναι μόνο η προκαταβολή. Ο πραγματικός λογαριασμός θα μας έλθει αργότερα, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι θα καλυτερεύσει η ζωή μας, ούτε η πόλη μας.
Ας βρουν λοιπόν και μια φανταστική πόλη να υλοποιήσουν τις φαντασιώσεις τους, αφού η Αθηναϊκή πραγματικότητα έρχεται σε σύγκρουση με αυτές. Και εκεί να στείλουν και τον τελικό λογαριασμό, ο οποίος μάλλον θα είναι εξωπραγματικός.
Νίκος Μιχαλόπουλος – Αρχιτέκτονας
Γιώτα Βρεττάκου – Αρχιτέκτονας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου