για τη διατήρηση της ατομικής ψυχής...

Σώριασε τ' άρματά μου,
φτιάξε μου τάφο στην ακρογιαλιά, και γράψε:
"Ένας άμοιρος άνθρωπος και μ' όνομα μελλούμενο.
Και στήσε το κουπί μου που έλαμνα μαζί με τους συντρόφους".

“Heap up mine arms, be tomb by sea-bord, and inscribed:

“A man of no fortune, and with a name to come.

“And set my oar up, that I swung mid fellows.”

Γιάννης Σταύρου, Ύδρα λιμάνι, λάδι σε χαρτί

Έζρα Πάουντ
Αποφθέγματα

Μετρά πιο πολύ το "τι" από το "πώς"¨. Η τεχνική είναι η δοκιμασία της ειλικρίνειας. Αν κάτι δεν αξίζει να μπει σε τεχνική μορφή, τότε είναι κατώτερης αξίας. Όλα αυτά πρέπει να θεωρηθούν άσκηση.

Δε νομίζω πως μπορεί κανείς να βάλει τις απαραίτητες ποιότητες σε μία ιεραρχία, αλλά χρειάζεται να διαθέτει διαρκή περιέργεια, η οποία φυσικά δεν τον κάνει συγγραφέα, αλλά αν δεν την έχει, θα μαραθεί. Το ερώτημα του να κάνει κανείς κάτι γι’ αυτό, εξαρτάται από την επίμονη ενέργεια. Η μεταφορά από την υποδοχή των ερεθισμάτων στην καταγραφή, στη συσχέτιση είναι που παίρνει όλη την ενέργεια μιας ολόκληρης ζωής.

Να βελτιώσει την περιέργειά του και να μην προσποιείται. Μα αυτό δεν είναι αρκετό. Η απλή καταγραφή του πονόκοιλου και το άδειασμα του σταχτοδοχείου δεν είναι αρκετό. Μάλιστα, στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας ένα φοιτητής συνήθιζε να λέει: "Και ο κάθε ανόητος μπορεί να είναι αυθόρμητος."

Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να συνεχίζει να κινείται. Προσπαθείς να παραδόσεις τη ζωή έτσι ώστε να μη βαρεθεί ο κόσμος και να βάλεις κάτω, να καταγράψεις ό,τι βλέπεις.

Μία άλλη πάλη είναι εκείνη για να κρατήσουμε την αξία του τοπικού, του συγκεκριμένου χαρακτήρα, της μοναδικής κουλτούρας σε αυτή τη φρικτή δίνη, στη χιονοστιβάδα της ομοιομορφίας. Η όλη μάχη γίνεται για τη διατήρηση της ατομικής ψυχής. Ο εχθρός είναι η καθυπόταξη της ιστορίας: μπροστά μας βρίσκονται η απίστευτη προπαγάνδα, η πλύση εγκεφάλου, η πολυτέλεια και η βία. Εξήντα χρόνια πριν, η ποίηση ήταν η τέχνη του φτωχού: ένας άνθρωπος μακριά, στην άκρη της ερημιάς ή ο Frémont που απομακρύνεται με ένα ελληνικό κείμενο στην τσέπη του. Ο άνθρωπος που αναζητούσε το καλύτερο το έβρισκε σε μια μοναχική φάρμα. Τότε υπήρχε το σινεμά. Τώρα η τηλεόραση.

Γράφω για να αντισταθώ στην άποψη πως η Ευρώπη και ο πολιτισμός της πάνε κατά διαόλου. Αν "σταυρωθώ για μια ιδέα" - τη συνεκτική ιδέα δηλαδή, γύρω από την οποία η σύγχυσή μου συσσωρεύεται- θα είναι πιθανότατα για την ιδέα ότι η ευρωπαϊκή κουλτούρα πρέπει να επιβιώσει, ότι οι καλύτερες ποιότητές της χρειάζεται να επιβιώσουν μαζί με οποιεσδήποτε άλλες κουλτούρες, σε οποιαδήποτε παγκοσμιότητα. Ενάντια στην προπαγάνδα της τρομοκρατίας και της χλιδής, έχεις μια καλή, απλή απάντηση; Κάποιος εργαζόταν  πάνω σε συγκεκριμένο υλικό προσπαθώντας να δημιουργήσει κάποιες βάσεις και άξονες αναφοράς. Στην προσπάθειά του να τα γράψει κατανοητά υπήρχε πάντα το πρόβλημα της διόρθωσης χωρίς να εγκαταλείπεις το σωστό. Εκεί είναι ο αγώνας. Στο να μην υπογράψεις στη διακεκομμένη γραμμή της αντίθεσης.

Ποιήματα
Ελπήνωρ
(απόσπασμα)  
      

Αλλά ήλθε πρώτος ο Ελπήνωρ, ο φίλος μας Ελπήνωρ,
Άθαφτος, απορριγμένος πάνω στη μεγάλη γης,
Κουφάρι που τ' αφήσαμε στο σπίτι της Κίρκης,
Άκλαυτο κι ασαβάνωτο, τα βάσανα μας κέντριζαν γι' αλλού.
Αξιολύπητο πνεύμα. Και φώναξα μιλώντας βιαστικά:
"Ελπήνωρ, πώς έφτασες στο σκοτεινό τούτο ακρογιάλι;
Πεζοδρόμος ήρθες ξεπερνώντας τους θαλασσινούς;"
Και αυτός βαριά μιλώντας:
"Τύχη κακιά και το πολύ κρασί.
Γλίστρησα στο μέγαρο της Κίρκης.
Κατεβαίνοντας την αψηλή σκάλα αφύλαχτος
Έπεσα πάνω στον τοίχο,
Τσάκισα το κόκαλο του αυχένα, κ' η ψυχή γύρεψε τον Άδη.
Μα εσύ, Βασιλιά, παρακαλώ θυμήσου με,
άκλαυτον, άθαφτο,
Σώριασε τ' άρματά μου,
φτιάξε μου τάφο στην ακρογιαλιά, και γράψε:

"Ένας άμοιρος άνθρωπος και μ' όνομα μελλούμενο.
Και στήσε το κουπί μου που έλαμνα μαζί με τους συντρόφους".

(μετ. Γιώργος Σεφέρης)

Ezra Pound
Elpenor
(extract)

But first Elpenor came, our friend Elpenor,

Unburied, cast on the wide earth,

Limbs that we left in the house of Circe,

Unwept, unwrapped in sepulchre, since toils urged other.

Pitiful spirit.   And I cried in hurried speech:

“Elpenor, how art thou come to this dark coast?

“Cam’st thou afoot, outstripping seamen?”

              And he in heavy speech:

“Ill fate and abundant wine.    I slept in Circe’s ingle.

“Going down the long ladder unguarded,

“I fell against the buttress,

“Shattered the nape-nerve, the soul sought Avernus.

“But thou, O King, I bid remember me, unwept, unburied,

“Heap up mine arms, be tomb by sea-bord, and inscribed:

“A man of no fortune, and with a name to come.

“And set my oar up, that I swung mid fellows.”

Ε.Π.  Ωδή
(απόσπασμα)

Ι
Τρία χρόνια ασυντόνιστος με την εποχή του
Αγωνίστηκε να ξαναφέρει στη ζωή τη νεκρή τέχνη
Της ποίησης.
Να διατηρήσει 'το υψηλό'
Mε την παλιά του έννοια Λάθος απ' την αρχή-

Όχι οπωσδήποτε,
μα βλέποντας πως είχε γεννηθεί
Παράκαιρα σε μια μισοάγρια χώρα.
Αποφασισμένος να βγάλει κρίνα από το βελανίδι.
Καπανέας. πέστροφα για δόλωμα απατηλό "Ίδμεν γαρ τοι πάνθ' ός ενί Τροίη"

Ακουσμένο από το άφραχτο αυτί.

Παραπλέοντας των βράχων το απάγγειο
Οι ταραγμένες θάλασσες τον κράτησαν,
επομένως εκείνη τη χρονιά.
Η αληθινή του Πηνελόπη ήταν ο Φλωμπέρ
Ψάρεψε σε πεισματικά νησιά

Πρόσεξε τη χάρη των μαλλιών της Κίρκης
Μάλλον παρά τα γνωμικά στα ηλιακά ωρολόγια.
Ανεπηρέαστος από την 'ροή των γεγονότων'
Πέρασε από τη μνήμη των ανθρώπων

en l' an trentiesmeDe son eage.

Η περίπτωση δεν παρουσιάζει
Καμιά προσθήκη στο διάδημα των Μουσών.

ΙΙ

Η εποχή απαιτούσε μιαν εικόνα
Του επιταχυνόμενου μορφασμού της,

Κάτι για τη σύγχρονη σκηνή
Όχι, πάντως μιαν Αττική χάρη,
Όχι, όχι ασφαλώς, τους σκοτεινούς ρεμβασμούς
Της εσωστρέφειας

Καλύτερα ψευδολογίες
Παρά τους κλασικούς σε παράφραση!
Η 'εποχή απαιτούσε' κυρίως ένα γύψινο εκμαγείο
Φτιαγμένο χωρίς καμιάν απώλεια χρόνου,
Μια πρόζα κινηματογραφική, όχι, όχι ασφαλώς, αλάβαστρο
Ή την 'πλαστική»' της ρίμας.

V

Πέθαναν μυριάδες
Κι ανάμεσά τους οι καλύτεροι

Για μια ξεδοντιασμένη γριά σκύλα
Για έναν πρόχειρα μπαλωμένο πολιτισμό,
Γοητεία, χαμόγελο στο ωραίο στόμα
Γρήγορα μάτια που πήγαν κάτω από το βλέφαρο της γης,

Για δύο γκρόσες αγάλματα σπασμένα
Για μερικές χιλιάδες κατεστραμμένα βιβλία.

(μετ. Γιώργος Μπλάνας)

E.P. Ode pour l'élection de son sépulchre
(extract)

For three years, out of key with his time,
He strove to resuscitate the dead art
Of poetry; to maintain "the sublime"
In the old sense. Wrong from the start --

No, hardly, but, seeing he had been born
In a half savage country, out of date;
Bent resolutely on wringing lilies from the acorn;
Capaneus; trout for factitious bait:

"Idmen gar toi panth, os eni Troie
Caught in the unstopped ear;
Giving the rocks small lee-way
The chopped seas held him, therefore, that year.

His true Penelope was Flaubert,
He fished by obstinate isles;
Observed the elegance of Circe's hair
Rather than the mottoes on sun-dials.

Unaffected by "the march of events",
He passed from men's memory in l'an trentiesme
De son eage; the case presents
No adjunct to the Muses' diadem.

II.

The age demanded an image
Of its accelerated grimace,
Something for the modern stage,
Not, at any rate, an Attic grace;

Not, not certainly, the obscure reveries
Of the inward gaze;
Better mendacities
Than the classics in paraphrase!

The "age demanded" chiefly a mould in plaster,
Made with no loss of time,
A prose kinema, not, not assuredly, alabaster
Or the "sculpture" of rhyme.

V.

There died a myriad,
And of the best, among them,
For an old bitch gone in the teeth,
For a botched civilization.

Charm, smiling at the good mouth,
Quick eyes gone under earth's lid,

For two gross of broken statues,
For a few thousand battered books.