στην αλμυρή θάλασσα της θλίψης...

Μέσα στην άγρια μελαγχολία σου, αδελφή,
δες: βάρκα έντρομη
βυθίζεται κάτω απ’ τ’ άστρα,
στη σιωπηλή όψη της νύχτας...

 

Γιάννης Σταύρου, Στο κύμα, λάδι σε καμβά

Γκέοργκ Τρακλ
Ο Ύπνος
(Δεύτερο σχεδίασμα)

Καταραμένα εσείς σκοτεινά δηλητήρια,
ύπνε λευκέ!
Ο τόσο παράξενος αυτός κήπος
από δέντρα που σκορπούν λυκόφως,
γεμίζει φίδια, νυχτοπεταλούδες,
αράχνες και νυχτερίδες.
Ξένε! Ο χαμένος ίσκιος σου
μέσα στο κόκκινο του βραδινού,
ένας κουρσάρος ζοφερός
στην αλμυρή θάλασσα της θλίψης.
Λευκά πουλιά φτερουγίζουν στην άκρη της νύχτας
πάνω από πόλεις ατσάλινες
που καταρρέουν.

Το Βράδυ

Με νεκρές μορφές ηρώων
γεμίζεις φεγγάρι,
εσύ φεγγαροδρέπανο,
τα σιωπηλά δάση·
με το απαλό αγκάλιασμα
των ερωτευμένων
και με τους ίσκιους ένδοξων καιρών,
τους μουχλιασμένους βράχους γύρω.
Τόσο γαλαζωπά φέγγει
προς την πόλη,
εκεί που κρύο και κακό
ένα Γένος σαπίζει
και των λευκών εγγονών ετοιμάζει
το σκοτεινό μέλλον.
Ίσκιοι εσείς καταβροχθισμένοι απ’ το φεγγάρι
στενάζοντας μες στ’ άδειο κρύσταλλο
της λίμνης στο βουνό.

Θρήνος

Ύπνος και θάνατος, οι σκοτεινοί αετοί
βουίζουν όλη νύχτα σε τούτο το κεφάλι:
το παγωμένο κύμα της αιωνιότητας
να καταπίνει του ανθρώπου το χρυσό
ομοίωμα προσώπου. Το πορφυρό κορμί
συντρίβεται σε φοβερούς υφάλους
κι η σκοτεινή φωνή
θρηνεί πάνω απ’ τη θάλασσα.
Μέσα στην άγρια μελαγχολία σου, αδελφή,
δες: βάρκα έντρομη
βυθίζεται κάτω απ’ τ’ άστρα,
στη σιωπηλή όψη της νύχτας.

(Μετ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος)

για τη διατήρηση της ατομικής ψυχής...

Σώριασε τ' άρματά μου,
φτιάξε μου τάφο στην ακρογιαλιά, και γράψε:
"Ένας άμοιρος άνθρωπος και μ' όνομα μελλούμενο.
Και στήσε το κουπί μου που έλαμνα μαζί με τους συντρόφους".

“Heap up mine arms, be tomb by sea-bord, and inscribed:

“A man of no fortune, and with a name to come.

“And set my oar up, that I swung mid fellows.”

Γιάννης Σταύρου, Ύδρα λιμάνι, λάδι σε χαρτί

Έζρα Πάουντ
Αποφθέγματα

Μετρά πιο πολύ το "τι" από το "πώς"¨. Η τεχνική είναι η δοκιμασία της ειλικρίνειας. Αν κάτι δεν αξίζει να μπει σε τεχνική μορφή, τότε είναι κατώτερης αξίας. Όλα αυτά πρέπει να θεωρηθούν άσκηση.

Δε νομίζω πως μπορεί κανείς να βάλει τις απαραίτητες ποιότητες σε μία ιεραρχία, αλλά χρειάζεται να διαθέτει διαρκή περιέργεια, η οποία φυσικά δεν τον κάνει συγγραφέα, αλλά αν δεν την έχει, θα μαραθεί. Το ερώτημα του να κάνει κανείς κάτι γι’ αυτό, εξαρτάται από την επίμονη ενέργεια. Η μεταφορά από την υποδοχή των ερεθισμάτων στην καταγραφή, στη συσχέτιση είναι που παίρνει όλη την ενέργεια μιας ολόκληρης ζωής.

Να βελτιώσει την περιέργειά του και να μην προσποιείται. Μα αυτό δεν είναι αρκετό. Η απλή καταγραφή του πονόκοιλου και το άδειασμα του σταχτοδοχείου δεν είναι αρκετό. Μάλιστα, στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας ένα φοιτητής συνήθιζε να λέει: "Και ο κάθε ανόητος μπορεί να είναι αυθόρμητος."

Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να συνεχίζει να κινείται. Προσπαθείς να παραδόσεις τη ζωή έτσι ώστε να μη βαρεθεί ο κόσμος και να βάλεις κάτω, να καταγράψεις ό,τι βλέπεις.

Μία άλλη πάλη είναι εκείνη για να κρατήσουμε την αξία του τοπικού, του συγκεκριμένου χαρακτήρα, της μοναδικής κουλτούρας σε αυτή τη φρικτή δίνη, στη χιονοστιβάδα της ομοιομορφίας. Η όλη μάχη γίνεται για τη διατήρηση της ατομικής ψυχής. Ο εχθρός είναι η καθυπόταξη της ιστορίας: μπροστά μας βρίσκονται η απίστευτη προπαγάνδα, η πλύση εγκεφάλου, η πολυτέλεια και η βία. Εξήντα χρόνια πριν, η ποίηση ήταν η τέχνη του φτωχού: ένας άνθρωπος μακριά, στην άκρη της ερημιάς ή ο Frémont που απομακρύνεται με ένα ελληνικό κείμενο στην τσέπη του. Ο άνθρωπος που αναζητούσε το καλύτερο το έβρισκε σε μια μοναχική φάρμα. Τότε υπήρχε το σινεμά. Τώρα η τηλεόραση.

Γράφω για να αντισταθώ στην άποψη πως η Ευρώπη και ο πολιτισμός της πάνε κατά διαόλου. Αν "σταυρωθώ για μια ιδέα" - τη συνεκτική ιδέα δηλαδή, γύρω από την οποία η σύγχυσή μου συσσωρεύεται- θα είναι πιθανότατα για την ιδέα ότι η ευρωπαϊκή κουλτούρα πρέπει να επιβιώσει, ότι οι καλύτερες ποιότητές της χρειάζεται να επιβιώσουν μαζί με οποιεσδήποτε άλλες κουλτούρες, σε οποιαδήποτε παγκοσμιότητα. Ενάντια στην προπαγάνδα της τρομοκρατίας και της χλιδής, έχεις μια καλή, απλή απάντηση; Κάποιος εργαζόταν  πάνω σε συγκεκριμένο υλικό προσπαθώντας να δημιουργήσει κάποιες βάσεις και άξονες αναφοράς. Στην προσπάθειά του να τα γράψει κατανοητά υπήρχε πάντα το πρόβλημα της διόρθωσης χωρίς να εγκαταλείπεις το σωστό. Εκεί είναι ο αγώνας. Στο να μην υπογράψεις στη διακεκομμένη γραμμή της αντίθεσης.

Ποιήματα
Ελπήνωρ
(απόσπασμα)  
      

Αλλά ήλθε πρώτος ο Ελπήνωρ, ο φίλος μας Ελπήνωρ,
Άθαφτος, απορριγμένος πάνω στη μεγάλη γης,
Κουφάρι που τ' αφήσαμε στο σπίτι της Κίρκης,
Άκλαυτο κι ασαβάνωτο, τα βάσανα μας κέντριζαν γι' αλλού.
Αξιολύπητο πνεύμα. Και φώναξα μιλώντας βιαστικά:
"Ελπήνωρ, πώς έφτασες στο σκοτεινό τούτο ακρογιάλι;
Πεζοδρόμος ήρθες ξεπερνώντας τους θαλασσινούς;"
Και αυτός βαριά μιλώντας:
"Τύχη κακιά και το πολύ κρασί.
Γλίστρησα στο μέγαρο της Κίρκης.
Κατεβαίνοντας την αψηλή σκάλα αφύλαχτος
Έπεσα πάνω στον τοίχο,
Τσάκισα το κόκαλο του αυχένα, κ' η ψυχή γύρεψε τον Άδη.
Μα εσύ, Βασιλιά, παρακαλώ θυμήσου με,
άκλαυτον, άθαφτο,
Σώριασε τ' άρματά μου,
φτιάξε μου τάφο στην ακρογιαλιά, και γράψε:

"Ένας άμοιρος άνθρωπος και μ' όνομα μελλούμενο.
Και στήσε το κουπί μου που έλαμνα μαζί με τους συντρόφους".

(μετ. Γιώργος Σεφέρης)

Ezra Pound
Elpenor
(extract)

But first Elpenor came, our friend Elpenor,

Unburied, cast on the wide earth,

Limbs that we left in the house of Circe,

Unwept, unwrapped in sepulchre, since toils urged other.

Pitiful spirit.   And I cried in hurried speech:

“Elpenor, how art thou come to this dark coast?

“Cam’st thou afoot, outstripping seamen?”

              And he in heavy speech:

“Ill fate and abundant wine.    I slept in Circe’s ingle.

“Going down the long ladder unguarded,

“I fell against the buttress,

“Shattered the nape-nerve, the soul sought Avernus.

“But thou, O King, I bid remember me, unwept, unburied,

“Heap up mine arms, be tomb by sea-bord, and inscribed:

“A man of no fortune, and with a name to come.

“And set my oar up, that I swung mid fellows.”

Ε.Π.  Ωδή
(απόσπασμα)

Ι
Τρία χρόνια ασυντόνιστος με την εποχή του
Αγωνίστηκε να ξαναφέρει στη ζωή τη νεκρή τέχνη
Της ποίησης.
Να διατηρήσει 'το υψηλό'
Mε την παλιά του έννοια Λάθος απ' την αρχή-

Όχι οπωσδήποτε,
μα βλέποντας πως είχε γεννηθεί
Παράκαιρα σε μια μισοάγρια χώρα.
Αποφασισμένος να βγάλει κρίνα από το βελανίδι.
Καπανέας. πέστροφα για δόλωμα απατηλό "Ίδμεν γαρ τοι πάνθ' ός ενί Τροίη"

Ακουσμένο από το άφραχτο αυτί.

Παραπλέοντας των βράχων το απάγγειο
Οι ταραγμένες θάλασσες τον κράτησαν,
επομένως εκείνη τη χρονιά.
Η αληθινή του Πηνελόπη ήταν ο Φλωμπέρ
Ψάρεψε σε πεισματικά νησιά

Πρόσεξε τη χάρη των μαλλιών της Κίρκης
Μάλλον παρά τα γνωμικά στα ηλιακά ωρολόγια.
Ανεπηρέαστος από την 'ροή των γεγονότων'
Πέρασε από τη μνήμη των ανθρώπων

en l' an trentiesmeDe son eage.

Η περίπτωση δεν παρουσιάζει
Καμιά προσθήκη στο διάδημα των Μουσών.

ΙΙ

Η εποχή απαιτούσε μιαν εικόνα
Του επιταχυνόμενου μορφασμού της,

Κάτι για τη σύγχρονη σκηνή
Όχι, πάντως μιαν Αττική χάρη,
Όχι, όχι ασφαλώς, τους σκοτεινούς ρεμβασμούς
Της εσωστρέφειας

Καλύτερα ψευδολογίες
Παρά τους κλασικούς σε παράφραση!
Η 'εποχή απαιτούσε' κυρίως ένα γύψινο εκμαγείο
Φτιαγμένο χωρίς καμιάν απώλεια χρόνου,
Μια πρόζα κινηματογραφική, όχι, όχι ασφαλώς, αλάβαστρο
Ή την 'πλαστική»' της ρίμας.

V

Πέθαναν μυριάδες
Κι ανάμεσά τους οι καλύτεροι

Για μια ξεδοντιασμένη γριά σκύλα
Για έναν πρόχειρα μπαλωμένο πολιτισμό,
Γοητεία, χαμόγελο στο ωραίο στόμα
Γρήγορα μάτια που πήγαν κάτω από το βλέφαρο της γης,

Για δύο γκρόσες αγάλματα σπασμένα
Για μερικές χιλιάδες κατεστραμμένα βιβλία.

(μετ. Γιώργος Μπλάνας)

E.P. Ode pour l'élection de son sépulchre
(extract)

For three years, out of key with his time,
He strove to resuscitate the dead art
Of poetry; to maintain "the sublime"
In the old sense. Wrong from the start --

No, hardly, but, seeing he had been born
In a half savage country, out of date;
Bent resolutely on wringing lilies from the acorn;
Capaneus; trout for factitious bait:

"Idmen gar toi panth, os eni Troie
Caught in the unstopped ear;
Giving the rocks small lee-way
The chopped seas held him, therefore, that year.

His true Penelope was Flaubert,
He fished by obstinate isles;
Observed the elegance of Circe's hair
Rather than the mottoes on sun-dials.

Unaffected by "the march of events",
He passed from men's memory in l'an trentiesme
De son eage; the case presents
No adjunct to the Muses' diadem.

II.

The age demanded an image
Of its accelerated grimace,
Something for the modern stage,
Not, at any rate, an Attic grace;

Not, not certainly, the obscure reveries
Of the inward gaze;
Better mendacities
Than the classics in paraphrase!

The "age demanded" chiefly a mould in plaster,
Made with no loss of time,
A prose kinema, not, not assuredly, alabaster
Or the "sculpture" of rhyme.

V.

There died a myriad,
And of the best, among them,
For an old bitch gone in the teeth,
For a botched civilization.

Charm, smiling at the good mouth,
Quick eyes gone under earth's lid,

For two gross of broken statues,
For a few thousand battered books.

οι άνθρωποι είναι καλοί όταν απομονώνονται...

Το κοινό πάντα γαλουχείται άσχημα, σε κάθε εποχή. Ζητάει διαρκώς από την τέχνη να ικανοποιεί τις αισθητικές απαιτήσεις του, να κολακεύει την παράλογη ματαιοδοξία του, να του δείχνει από τι πρέπει να είναι δυσαρεστημένο και να το αποσπάει από τις σκέψεις του όταν έχει κουραστεί από την ίδια την ηλιθιότητά του...

Γιάννης Σταύρου, Δύση στον Θερμαϊκό, λάδι σε καμβά

Όσκαρ Ουάιλντ
Αφορισμοί

Έργο τέχνης είναι το μοναδικό αποτέλεσμα μίας απαράμιλλης καλλιτεχνικής φύσης. Η ομορφιά του πηγάζει από αυτόν καθαυτόν τον συγγραφέα του. Δεν έχει να κάνει με την επιθυμία των άλλων. Τη στιγμή που ο καλλιτέχνης λαμβάνει υπόψη του τι επιθυμούν οι άλλοι και προσπαθεί να ικανοποιήσεις τις απαιτήσεις τους, παύει να είναι καλλιτέχνης και μετατρέπεται σε έναν πληκτικό ή διασκεδαστικό δεξιοτέχνη, έναν έντιμο ή ανέντιμο λιανέμπορο. Η Τέχνη είναι ο πιο ισχυρός τύπος ατομικισμού που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.
*
Το κοινό πάντα γαλουχείται άσχημα, σε κάθε εποχή. Ζητάει διαρκώς από την τέχνη να ικανοποιεί τις αισθητικές απαιτήσεις του, να κολακεύει την παράλογη ματαιοδοξία του, να του δείχνει από τι πρέπει να είναι δυσαρεστημένο και να το αποσπάει από τις σκέψεις του όταν έχει κουραστεί από την ίδια την ηλιθιότητά του. Η τέχνη πλέον δεν οφείλει να γίνει προσιτή. Το κοινό πρέπει να καταστεί φιλότεχνο.
*
Το κοινό διαθέτει μιαν αχόρταγη περιέργεια να μάθει τα πάντα, εκτός απ' ό,τι πραγματικά αξίζει να μάθει.
*
Ο Ατομικισμός σε κυριεύει δίχως απαιτήσεις. Ξεσπάει ξαφνικά και αναπόφευκτα. Είναι το σημείο προς το οποίο ρέπει κάθε ανάπτυξη. Είναι η διαφοροποίηση βάση της οποίας αναπτύσσονται όλοι οι οργανισμοί. Είναι η εγγενής τελειότητα κάθε τρόπου ζωής, προς την οποίαν σπεύδει κάθε τρόπος ζωής. Ο Ατομικισμός δεν εξαναγκάζει τον άνθρωπο. Αντιθέτως, του λέει πως δεν πρέπει να ανέχεται την επιβολή κανενός καταναγκασμού. Δεν προσπαθεί να επιβάλλει στους ανθρώπους το Καλό. Γνωρίζει πως οι άνθρωποι είναι καλοί όταν απομονώνονται. Να ρωτάς αν ο Ατομικισμός είναι πρακτικός είναι σαν να ρωτάς αν η Εξέλιξη είναι πρακτική. Η Εξέλιξη είναι ο νόμος της ζωής και μόνο προς τον Ατομικισμό μπορεί να κατευθυνθεί.
*
Να αποκαλείς νοσηρό έναν καλλιτέχνη επειδή στο έργο του πραγματεύεται το θέμα της νοσηρότητας είναι τόσο ηλίθιο όσο να αποκαλείς τρελό τον Σαίξπηρ επειδή έγραψε τον Βασιλιά Ληρ.
*
Μόνο μία κοινωνική τάξη σκέφτεται τα χρήματα περισσότερο απ' όσο οι πλούσιοι: οι φτωχοί. Δεν μπορούν να σκεφτούν τίποτε άλλο. Αυτή είναι η δυστυχία τους.
*
Ένας αυτοκράτορας ή βασιλιάς μπορεί να σκύψει για να σηκώσει το πινέλο ενός ζωγράφου - η δημοκρατία σκύβει μόνο για να λασπολογήσει.
*
Ο υπερβολικός και ανθυγιεινός αλτρουισμός καταστρέφει τις ζωές των περισσότερων ανθρώπων.
*
Εγωισμός δεν είναι να ζεις όπως εσύ επιθυμείς, αλλά να ζητάς από τους άλλους να ζουν σύμφωνα με τη δική σου βούληση.
*
Υπάρχουν τρεις τύποι δυνάστη. Αυτός που τυραννάει το σώμα, αυτός που τυραννάει την ψυχή και αυτός που τυραννάει και τα δύο. Ο πρώτος λέγεται Πρίγκιπας. Ο δεύτερος: Πάπας. Ο τρίτος: λαός.

(Μετ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος)

με στ’ άγρια νερά, τα νεραϊδένια...

Σήκω, παιδί, ακολούθησέ με!
Aκολούθησέ με στ’ άγρια νερά,
τα νεραϊδένια· πιάσε με απ’ το χέρι:
καν δεν φαντάζεσαι τι θρήνος είναι ο κόσμος...

Come away, O human child!
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than you can understand...

Γιάννης Σταύρου, Αποθήκες στο λιμάνι, λάδι σε καμβά

Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς
Μην αγαπάς για πολύ καιρό

Μην αγαπάς, γλυκιά μου, για πολύ καιρό:
εγώ γέρασα –χρόνια και χρόνια– αγαπώντας
και κατάντησα εκτός μόδας,
σαν τραγούδι παλιό.

Τα χρόνια της νιότης, κανένας μας
δεν ξεχώριζε τη σκέψη του
από του άλλου τη σκέψη∙
κοινή και αδιαίρετη η ύπαρξή μας κρινόταν.

Μα κάτι σ’ εκείνη άλλαξε ξαφνικά –
μην αγαπάς για πολύ καιρό,
ειδάλλως καταντάς –γερνώντας–
εκτός μόδας, σαν τραγούδι παλιό.

Tο κλεμμένο παιδί
(απόσπασμα)

Kατ’ όπου σκάζει κύμα το φεγγάρι
και με φως τη σκοτεινη άμμο σκεπάζει,
–ακτή ακτές μακριά από το Pόουζες–
σέρνουμε γόνατα, σέρνουμε πέλματα,
και πανάρχαιους χορούς υφαίνουμε
πλέκοντας δάχτυλα, πλεκοντας βλέμματα,
μέχρι να δύσει η μέρα το φεγγάρι· χορεύουμε, χορεύουμε
και κυνηγάμε τ’ αφρισμένα κύματα,
ενώ στον ύπνο του ο κόσμος
κοιμάται άγχος και διλήμματα.
Σήκω, παιδί, ακολούθησέ με!
Aκολούθησέ με στ’ άγρια νερά,
τα νεραϊδένια· πιάσε με απ’ το χέρι:
καν δεν φαντάζεσαι τι θρήνος είναι ο κόσμος.

(Μετ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος)

William Butler Yeats
O Do Not Love Too Long

SWEETHEART, do not love too long:
I loved long and long,
And grew to be out of fashion
Like an old song.
All through the years of our youth
Neither could have known
Their own thought from the other's,
We were so much at one.
But O, in a minute she changed -
O do not love too long,
Or you will grow out of fashion
Like an old song.

The Stolen Child

WHERE dips the rocky highland
Of Sleuth Wood in the lake,
There lies a leafy island
Where flapping herons wake
The drowsy water rats;
There we've hid our faery vats,
Full of berrys
And of reddest stolen cherries.
Come away, O human child!
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than you can understand.

Where the wave of moonlight glosses
The dim gray sands with light,
Far off by furthest Rosses
We foot it all the night,
Weaving olden dances
Mingling hands and mingling glances
Till the moon has taken flight;
To and fro we leap
And chase the frothy bubbles,
While the world is full of troubles
And anxious in its sleep.
Come away, O human child!
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than you can understand.

Where the wandering water gushes
From the hills above Glen-Car,
In pools among the rushes
That scarce could bathe a star,
We seek for slumbering trout
And whispering in their ears
Give them unquiet dreams;
Leaning softly out
From ferns that drop their tears
Over the young streams.
Come away, O human child!
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than you can understand.

Away with us he's going,
The solemn-eyed:
He'll hear no more the lowing
Of the calves on the warm hillside
Or the kettle on the hob
Sing peace into his breast,
Or see the brown mice bob
Round and round the oatmeal chest.
For he comes, the human child,
To the waters and the wild
With a faery, hand in hand,
For the world's more full of weeping than he can understand.

η τραγωδία που λέγεται “Ανθρωπος”...

Το ποικιλόμορφο αυτό δράμα, σίγουρα
Δεν θα βολέψει να λησμονηθεί,
Μ’αυτό το φάντασμα που αιώνια κυνηγιέται...

That motley drama—oh, be sure  
It shall not be forgot!
With its Phantom chased for evermore...

Γιάννης Σταύρου, Άνθρωπος και δέντρο, λάδι σε καμβά

Έντγκαρ Άλαν Πόε
Το κυρίαρχο σκουλήκι

Κοιτάξτε! Μια πανηγυρική παράσταση είναι,
Σε αυτά τα τελευταία έρημα χρόνια.
Ένα πλήθος αγγέλων φτερωτό, στολισμένο
Με πέπλα, και στα δάκρυα βουτημένο,
Κάθεται σ’ένα θέατρο για να δει
Ένα δράμα από ελπίδες και φόβους καμωμένο,
Ενώ η ορχήστρα στενάζει κάθε τόσο
Τη μουσική των κόσμων.

Μίμοι, στο σχήμα του Υψίστου ντυμένοι,
Σιγομιλάν και σιγομουρμουρίζουν,
Και δώθε κείθε ξεπετάγονται,
Νευρόσπαστα σωστά, που πηγαινώρχονται
Στις διαταγές τεράστιων άμορφων στοιχείων,
Που αλλάζουνε τα σκηνικά μπρός πίσω,
Σαλεύοντας με όρνιου φτερά
Την αόρατη ένα γύρω δυστυχία.

Το ποικιλόμορφο αυτό δράμα, σίγουρα
Δεν θα βολέψει να λησμονηθεί,
Μ’αυτό το φάντασμα που αιώνια κυνηγιέται
Απώνα πλήθος, όπου δε βολεί να το τσακώσει
Μεσ’ έναν κύκλο, όπου αιώνια στρέφοντας
Ματαγυρνά στην ίδια θέση πάντα,
Κι όπου περίσσα τρέλα και πιότερη αμαρτία
Και φρίκη της πλοκής του, ειν’ η ψυχή.

Μα ιδέστε, μεσ’στη χλαλοή των μίμων
Μια χαμόσυρτη μορφή που εισβάλει,
Ένα πράμα αιματοκόκκινο, που νηματόστριφο
Προβάλλει από τα ερημοσκότεινα βάθη της σκηνής.
Σα νήμα γυροστρέφει, γυροστρέφει,
Και σ’αγωνία θνητών οι μίμοι γίνονται βορά του,
Και κλαίνε λυγμικά τα σεραφείμ,
Θωρώντας τις μασέλες του ερπετού,
Από αίμα ανθρώπινο να ξεχειλάνε.

Κι έσβυσαν,έσβυσαν με μιας όλα τα φώτα,
Κι εμπρός απ’ ολες τις τρεμουλιαστές μορφές
Η αυλαία νεκροσάβανο
Πέφτει με τη μανία μιας καταιγίδας,
Ενώ οι άγγελοι χλωμοί κι αποσβησμένοι
Σκώνονται, ρίχτουνε τα πέπλα και βεβαιώνουνε
Πως το έργο αυτό ειν’ η τραγωδία που λέγεται “Ανθρωπος”
Κι ο ήρωάς του είναι το Κυρίαρχο Σκουλήκι

(Έντγκαρ Άλαν Πόε, Ποιήματα 1831-1849 
μετ. Νίκος Προεστόπουλος, εκδ. Κοροντζή)

Edgar Allan Poe
The Conqueror Worm

Lo! ’t is a gala night
   Within the lonesome latter years!  
An angel throng, bewinged, bedight
   In veils, and drowned in tears,  
Sit in a theatre, to see
   A play of hopes and fears,
While the orchestra breathes fitfully  
   The music of the spheres.

Mimes, in the form of God on high,  
   Mutter and mumble low,
And hither and thither fly—
   Mere puppets they, who come and go  
At bidding of vast formless things
   That shift the scenery to and fro,
Flapping from out their Condor wings
   Invisible Wo!

That motley drama—oh, be sure  
   It shall not be forgot!
With its Phantom chased for evermore  
   By a crowd that seize it not,
Through a circle that ever returneth in  
   To the self-same spot,
And much of Madness, and more of Sin,  
   And Horror the soul of the plot.

But see, amid the mimic rout,
   A crawling shape intrude!
A blood-red thing that writhes from out  
   The scenic solitude!
It writhes!—it writhes!—with mortal pangs  
The mimes become its food,
And seraphs sob at vermin fangs
   In human gore imbued.

Out—out are the lights—out all!  
   And, over each quivering form,
The curtain, a funeral pall,
   Comes down with the rush of a storm,  
While the angels, all pallid and wan,  
   Uprising, unveiling, affirm
That the play is the tragedy, “Man,”  
   And its hero, the Conqueror Worm.

Στο γάμο του Καραγκιόζη!

Μόλις μάθαμε ότι στο Μπουένος Άιρες, νεαροί αγοράζουν εισιτήρια για ψεύτικες γάμους, όπου η νύφη και ο γαμπρός είναι ηθοποιοί, για να διασκεδάσουν. Η τάση είναι έτοιμη προς εξαγωγή…

Μπας και έγινε ήδη η εξαγωγή της ιδέας στα μέρη μας; 
Μήπως κι ο γάμος ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με την Ελλάδα παίζεται στο χώρο της φαρσο-διασκέδασης κι είμαστε απλώς οι καλεσμένοι στο γάμο του Καραγκιόζη;
Ή μήπως  τελικά κοιμόμαστε και παρακολουθούμε έναν κακόγουστο και τρομαχτικό εφιάλτη;

Πίσω στο...Μπουένος Άιρες!

Στους γάμους ξεφαντώνουν. Γιατί λοιπόν θα πρέπει κάποιος να περιμένει πότε θα γίνει ένας; Αυτή ακριβώς είναι η λογική πίσω από μια νέα τάση στην Αργεντινή, όπου διοργανώνονται ψεύτικοι γάμοι με τα όλα τους –φαγητό, ποτό και μουσική- αλλά χωρίς κανείς να παντρεύεται νόμιμα. Η νύφη, ο γαμπρός και οι κουμπάροι προσλαμβάνονται από τους διοργανωτές.

Όποιος έχει εισιτήριο μπορεί να παρακολουθήσει. Η τελευταία τέτοια περίπτωση, στις 14 Ιουνίου στη μοντέρνα συνοικία Παλέρμο της πρωτεύουσας, ήταν sold out πολλές ημέρες πριν. Ο μέσος όρος είναι 29 ετών. Και οι παρευρισκόμενοι οφείλουν να τηρούν κάποιους βασικούς κανόνες, όπως να φορούν επίσημο ένδυμα και να διασκεδάζουν.

Η ιδέα προήλθε από κάποιους «παρτόβιους» οι οποίοι απογοητεύτηκαν που δεν παντρευόταν κανένας φίλος τους. «Μας άρεσε και το κάναμε» λέει ο διοργανωτής Μαρτίν Ασέρμπι. «Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την επιχείρηση, έχοντας την ελευθερία να συμπεριλάβουμε ή να εξαιρέσουμε ό, τι μας άρεσε από έναν τυπικό γάμο, αλλά χωρίς πραγματικά να παντρευτεί κάποιος».

Αυτές οι εκδηλώσεις έχουν μερικές από τις πιο όμορφες πτυχές ενός πραγματικού γάμου, όπως η νυφική είσοδος και το υπαίθριο μπαρ. Έχουν, επίσης, θέματα ή ιστορία με πλοκή, συνήθως ένα ατυχές γεγονός. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει πέντε τέτοια πάρτι στο Μπουένος Άιρες. Στο πρώτο γάμο, η νύφη εγκατέλειψε τον γαμπρό λίγο πριν αρχίσει η τελετή, αφήνοντας σύξυλο τον γαμπρό. Το δεύτερο πάρτι είχε θέμα «Μάρτυρες μιας επίθεσης». «Κάναμε μια ζωντανή τελετή με ένα ζευγάρι χορευτών,» λέει ο Μάρτιν. «Η ιστορία είναι ότι η κοπέλα φεύγει από το βωμό, όπως στην ταινία με την Τζούλια Ρόμπερτς, αλλά ο μάρτυρας της εκφράζει την αγάπη του και καταλήγει να παντρευτεί αυτόν».

Η ιδέα εξάγεται και στη Ρωσία. Κυκλοφόρησε από στόμα σε στόμα, από μία κοπέλα της ομάδας που έδινε παραστάσεις τανγκό στη Μόσχα, λέει ο Μαρτίν. Ένας παραγωγός αποφάσισε να δοκιμάσει. Έτσι έγινε πρώτος γάμος στη Μόσχα, που πήγε πολύ καλά, προσθέτει.

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΚΙ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΜΑΣ ΤΑ ΜΑΥΡΑ!

Με τις ευχές μας για Καλά Ξεμπερδέματα!

Παρακμή της Δύσης...

Ο πέτρινος κολοσσός "κοσμόπολη" σημαδεύει το τέλος της πορείας ζωής κάθε μεγάλου πολιτισμού. Ο πολιτισμένος άνθρωπος, που ψυχικά εχει διαμορφωθεί από την ύπαιθρο, κυριεύεται από την ίδια του τη δημιουργία, την πόλη, η οποία γίνεται έμμονη ιδέα του και τον κανει εκτελεστικό της όργανο και τελικά θύμα της...

Γιάννης Σταύρου, Ανατολή σελήνης στην Ακρόπολη, λάδι σε καμβά

Όσβαλντ Σπένγκλερ
Παρακμή της Δύσης
(Εκδ. ΤΥΠΩΘΗΤΩ)
Αποσπάσματα

...Ολη η η πραγματικη ιστορια αρχιζει μολις οι πρωτογενεις ταξεις, οι ευγενεις και ο κληρος, σχηματιζονται ως τετοιες και αποκτουν υπεροχη εναντι των αγροτων....Ο αγροτης ειναι ανιστορικος...ο αιωνιος ανθρωπος, ανεξαρτητα απο καθε πολιτισμο, που εχει την εδρα του στην πολη. Προηγειται καθε πολιτισμου, επιβιωνει και μετα την παρακμη καθε πολιτισμου, χωρις συνειδηση αναπαραγομενος απο γενια σε γενια....μια μυστικη ψυχη, μια ξερη και πρακτικα προσανατολισμενη διανοια....Η πολη ειναι πνευμα. Η μεγαλουπολη ειναι το "ελευθερο πνευμα". Η αστικη ταξη, η ταξη του πνευματος, αρχιζει με μια εξεγερση κατα των φεουδαρχικων δυναμεων του αιματος και της παραδοσης..ανατρεπει θρονους και περιοριζει δικαιωματα στο ονομα του Λογου και προπαντων στο ονομα του "λαου", εννοωντας πλεον μονο τον λαο των πολεων..η πολη δε σημαινει μονο πνευμα αλλα και χρημα..μια εποχη αρχιζει οταν η πολη αναπτυσσεται τοσο πολυ, που δεν χρειαζεται πια να αμυνεται εναντι της υπαιθρου, εναντι της αγροτιας και της ιπποσυνης, αλλα που η υπαιθρος με τις πρωτογενεις ταξεις της αμυνεται απεγνωσμενα κατα της μονοκρατοριας της πολης, πνευματικα κατα του ορθολογισμου, πολιτικα κατα της δημοκρατιας, οικονομικα κατα του χρηματος...ετσι και η εννοια του χρηματος φθανει στον πιο αφηρημενο της βαθμο. Το χρημα δεν χρησιμευει πια στην κατανοηση της οικονομικης συναλλαγης, αλλα υποτασσει την κυκλοφορια των εμπορευματων στη δικη του εξελιξη. Δεν αξιολογει πια τα πραγματα το ενα σε σχεση με το αλλο, αλλα σε σχεση με τον εαυτο του, η σχεση με το εδαφος και κατα προεκταση με τον συμφυτο μαζι του ανθρωπο εχει χαθει..το χρημα εχει γινει τωρα μια εξουσια και μαλιστα μια καθαρα πνευματικη εξουσια...Αλλα το εδαφος ειναι κατι πραγματικο και φυσικο, το χρημα κατι αφηρημενο και τεχνητο, απλως μια κατηγορια οπως η "αρετη" στη σκεψη του Διαφωτισμου. Απο αυτο προκυπτει οτι καθε πρωταρχικη οικονομια, δηλαδη καθε οικονομια χωρις πολεις, παραμενει εξαρτημενη απο κοσμικες δυναμεις, το εδαφος, το κλιμα, τον τυπο ανθρωπου και ετσι, υποκειται σε περιορισμους, ενω το χρημα ως καθαρη μορφη κυκλοφοριας εχει εναν απεριοριστο κυκλο δυνατοτητων...οπως καμια ματια στα πραγματικα δεδομενα δεν μας εμποδιζει να κατασκευαζουμε οσες μη ευκλειδειες γεωμετριες θελουμε, μεσα στην αναπτυγμενη οικονομια της μεγαλουπολης τιποτε δε μας εμποδιζει πια να αυξανουμε το "χρημα", τροπον τινα να σκεφτομαστε σε αλλες χρηματικες διαστασεις, κατι που δεν εχει καμια σχεση με την οποιαδηποτε αυξηση του χρυσου η γενικα των πραγματικων αξιων.....

...Τελικα δημιουργειται το τεραστιο συμβολο και "δοχειο" του εντελως απελευθερωμενου πνευματος, η κοσμοπολη, το κεντρο στο οποιο εστιαζεται απολυτως η πορεια της παγκοσμιας ιστοριας:εκεινες οι πολυ λιγες γιγαντιαιες πολεις ολων των ωριμων τεχνικων πολιτισμων που προγραφουν και αχρηστευουν ολοκληρη τη μητερα γη του πολιτισμου τους αποκαλωντας την επαρχια.
(...Βαβυλωνα, Θηβες, Αλεξανδρεια, στην Ινδια Ουτζαιν, Καναουτζ, Παταλιπουτρα, στον Μεξικανικο κοσμο το Ουζμαλ...)...

Ο πετρινος κολοσσος "κοσμοπολη" σημαδευει το τελος της πορειας ζωης καθε μεγαλου πολιτισμου. Ο πολιτισμενος ανθρωπος, που ψυχικα εχει διαμορφωθει απο την υπαιθρο, κυριευεται απο την ιδια του τη δημιουργια, την πολη, η οποια γινεται εμμονη ιδεα του και τον κανει εκτελεστικο της οργανο και τελικα θυμα της.Αυτη η πετρινη μαζα ειναι η απολυτη πολη. Η εικονα της, οπως σχεδιαζεται με τη μεγαλοπρεπη ομορφια της στον φωτεινο κοσμο του ανθρωπινου ματιου, περιεχει ολοκληρο τον υπεροχο συμβολισμο θανατου ενος οριστικου "προιοντος του γιγνεσθαι". Η εμψυχωμενη πετρα των γοτθικων οικοδομηματων στην πορεια μιας χιλιετους υφολογικης ιστοριας εγινε τελικα το αψυχο υλικο αυτης της δαιμονικης πετρινης ερημου...Αρκετα μετα το ετος 2000 προβλεπω πολεις με δεκα ως 20 εκατομμυρια κατοικους, που θα ξεχυνονται σε μεγαλες εκτασεις...

...Oμως καμια αθλιοτητα, κανενας εξαναγκασμος, ουτε καν η σαφης διαγνωση αυτης της τρελης εξελιξης δεν μειωνουν την ελκυστικοτητα αυτων των δαιμονικων μορφωματων. Ο τροχος του πεπρωμενου κυλαει προς το τελος, η γεννηση της πολης τραβαει προς το μερος της τον θανατο. Η σχεση αναμεσα στην στην αρχη και στο τελος, αναμεσα στο αγροτοσπιτο και το οικοδομικο τετραγωνο ειναι αναλογη με εκεινη μεταξυ της ψυχης και της ευφυιας, μεταξυ του αιματος και της πετρας. Αλλα δεν ειναι τυχαιο οτι ο χρονος ειναι μια λεξη που δηλωνει τη μη αντιστρεψιμοτητα. Εδω ολα τραβουν μπροστα, τιποτε δεν γυριζει πισω. Ο αγροτικος κοσμος γεννησε καποτε την αγορα, την περιφερειακη πολη και την εθρεψε με το αιμα του. Τωρα η γιγαντιαια πολη ξεζουμιζει την υπαιθρο, αχορταγη, απαιτωντας και καταπινοντας συνεχως νεα ρευματα ανθρωπων, ωσπου θα αποκαμει και θα πεθανει μεσα σε μια σχεδον ακατοικητη πια ερημο. Οποιος εχει υποκυψει μια φορα σε ολη την αμαρτωλη ομορφια αυτου του τελευταιου θαυματος ολοκληρωσης της ιστοριας δεν προκειται να απελευθερωθει απο αυτη. Πρωτογενεις λαοι μπορουν να αποδεσμευθουν απο τη γη τους και να ξενητευθουν. Οι πνευματικοι νομαδες δεν μπορουν να το κανουν πια. Η νοσταλγια για τη μεγαλη πολη ειναι ισως πιο εντονη απο καθε αλλη. Πατριδα ειναι για αυτους καθε μεγαλοπολη, ξενητεια ειναι ηδη το επομενο χωριο. Προτιμουν να πεθανουν στο οδοστρωμα παρα να επιστρεψεουν στην υπαιθρο. Ακομα και η αηδια απο αυτο το μεγαλειο, η κουραση απο τα πολυχρωμα φωτα, το taedium vitae (σιχασια της ζωης) που στο τελος καταλαμβανει μερικους, δεν μπορει να τους απελευθερωσει. Κουβαλουν μαζι τους την πολη στα βουνα και στη θαλασσα. Εχασαν μεσα τους την υπαιθρο και εξω δε μπορουν να τη βρουν.

Η διανοητικη ενταση γνωριζει μονο μια, τη χαρακτηριστικη για τη μεγαλουπολη μορφη αναψυχης: τη χαλαρωση, τη "διασκεδαση". Το γνησιο παιχνιδι, η χαρα της ζωης, η ευχαριστηση, η μεθη γεννηθηκαν απο τον κοσμικο ρυθμο και η ουσια τους δεν ειναι πλεον κατανοητη. Αλλα η ανατικατασταση της πιο εντατικης πρακτικης σκεψης απο το αντιθετο της, το συνειδητο χαζεμα, η αντικατασταση της πνευματικης εντασης των δυναμεων απο τη σωματικη ενταση του αθλητισμου, της σωματικης εντασης απο την αισθησιασκη της ψυχαγωγιας και την πνευματικη ενταση της "διεγερσης" του παιχνιδιου και του στοιχηματος, η αντικατασταση της καθαρης λογικης της καθημερινης εργασιας απο τον συνειδητα απολαμβανομενο μυστικισμο- ολα αυτα επαναλαμβανονται σε ολες τις κοσμοπολεις των τεχνικων πολιτισμων. Κινηματογραφος, εξπρεσσιονισμος, θεοσοφια, αγωνες πυγμαχιας, χοροι νεγρων, ποκερ και στοιχηματα στον ιπποδρομο- ολα αυτα τα ξαναβρισκουμε στη Ρωμη, και ενας γνωστης θα επρεπε καποτε να επεκτεινει την ερευνα στις ινδικες, κινεζικες και αραβικςς κοσμοπολεις...
           
(Μετ. Λευτερης Αναγνωστου)
πηγη
http://celinathens.blogspot.com/2013/12/blog-post_17.html#ixzz3h0bGp2Xq

Της Νύχτας...

Κανείς θεός δεν είχε πια μια συμβουλή,
Δεν έτεινε παρήγορο τον ώμο.
Καμιά δεν δάμασε ικεσία την οργή
Κι εδιάβη το κακό τον μύχιο δρόμο...

Γιάννης Σταύρου, Πεύκα στην αττική νύχτα, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Νοβάλις
Ύμνοι στη Νύχτα
(απόσπασμα)

Σε καιρούς περασμένους σιδηρούν πεπρωμένο κυβερνούσε των ανθρώπων τα διάσπαρτα γένη με βία βουβή. Ζοφερές αλυσίδες πέφταν πάνω στις δειλές τους ψυχές. Απέραντη απλωνόταν η γη — κατάλυμα και πατρίδα θεών. Από τα βάθη των αιώνων υψωνόταν η κτίση. Πέρα απ' τα ρόδινα βουνά της αυγής, στους ιερούς κόλπους της θάλασσας κατοικούσε ο ήλιος, το ζωντανό, πύρινο φως. Ένας αρχαίος γίγαντας κουβαλούσε τον μακάριο κόσμο. Κάτω απ' τα όρη δεσμώτες κείτονταν της μάνας γης τα πρωτότοκα τέκνα. Με ανήλεο μένος ενάντια στων νέων θεών τη γενιά και τις χαρούμενες φυλές των ανθρώπων. Του πελάγους τα πράσινα βάθη γίναν το λίκνο μιας θεάς. Μες σε κρυστάλλινες σπηλιές ευωχούσε ένα πολυάριθμο πλήθος. Ποταμοί, δέντρα, άνθη και ζώα κατείχαν αισθήσεις ανθρώπινες. Γλυκό έρεε το κρασί που μια κόρη οινοχόος κερνούσε. Ένας θεός των αμπελιών, μια στοργική θεά μες στο χρυσό των χρωμάτων, η μέθη του έρωτα, έργο γλυκό της ωραιότερης θεάς. Αέναος, πολύχρωμος, σαν μια γιορτή των τέκνων τ' ουρανού και των κατοίκων της γης, θρόιζε ο βίος, καθώς η άνοιξη μες στους αιώνες. Κάθε φυλή προσκυνούσε με αφέλεια παιδική την αβρή, χιλιόμορφη φλόγα, σαν νά 'ταν η πεμπτουσία του κόσμου. Μα ένα είδωλο ήταν μόνο, ένας φρικτός εφιάλτης,

Που άγγιξε σαν το δέος την τερπνή γιορτή
Κι έκρυψε την ψυχή στον άγριο τρόμο.
Κανείς θεός δεν είχε πια μια συμβουλή,
Δεν έτεινε παρήγορο τον ώμο.
Καμιά δεν δάμασε ικεσία την οργή
Κι εδιάβη το κακό τον μύχιο δρόμο.
Ήταν ο θάνατος που αυτή την ευωχία
Με δάκρυα έπαυσε, μ' οδύνες κι αγωνία.

Για πάντα τώρα απ' όλα χωρισμένο
Ό,τι με πόθο η ψυχή λάγνα ζητάει,
Πέρα από κάθε τι το αγαπημένο,
Που μάταιο πάθος κι οδυρμός το τριγυρνάει,
Φάνηκε όνειρο αμυδρό στον πεθαμένο,
Πάλη λιγόθυμη που πια τον κυβερνάει.
Σαρώθηκαν τα κύματα της ηδονής
Στους βράχους πάνω της ασίγαστης οργής...

Νοβάλις, Ύμνοι στη Νύχτα
(Μετ. Κώστας Κουτσουρέλης, Εκδ. Περισπωμένη)

Η πορεία του χρόνου...

Η πορεία του χρόνου γοητεύει πια μόνο τα μειράκια και τους φανατικούς...

Γιάννης Σταύρου, Επιστροφή στο λιμάνι, Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά
 
...δεν υπάρχει ανάγκη να πιστέψουμε σε μιαν αλήθεια για να την υποστηρίξουμε ούτε να αγαπήσουμε μιαν εποχή για να τη δικαιολογήσουμε, μια και κάθε αρχή είναι αποδείξιμη και κάθε συμβάν νόμιμο. Το σύνολο των φαινομένων - καρπών του πνεύματος ή του χρόνου, αδιάφορο - μπορεί να γίνει δεχτό ή να αναιρεθεί ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής: τα επιχειρήματα, ως απόρροια της αυστηρότητας ή των ιδιοτροποιών μας, ισχύουν παντού. τίποτα δεν είναι μη υποστηρίξιμο - από την πιο παράλογη πρόταση μέχρι το ποιο τερατώδες έγκλημα.

Η ιστορία των ιδεών όπως κι εκείνη των γεγονότων εκτυλίσσεται μέσα σε ένα άλογο κλίμα: ποιος θα μπορούσε καλόπιστα να βρει ένα διαιτητή ο οποίος θα έλυνε τις διαφορές αυτών των αναιμικών ή θερμοκέφαλων πιθήκων; Ετούτη η γη είναι τόπος όπου μπορούμε να βεβαιώνουμε τα πάντα με την ίδια αληθοφάνεια: αξιώματα και παραληρήματα είναι πράγματα εναλλάξιμα. Ορμές και καθιζήσεις συγχέοντα· ανατάσεις και ποταπότητες γίνονται με την ίδια κίνηση. Δείχτε μου έστω και μια περίπτωση που να μην ισχύουν όλα αυτά. Οι δικηγόροι του διαβόλου δεν έχουν λιγότερους τίτλους αληθείας από τους δικηγόρους του ουρανού - και θα συνηγορούσα με την ίδια θέρμη τόσο υπέρ του σοφού όσο και υπέρ του τρελού.

Ο χρόνος φθείρει ό,τι εκδηλώνεται και δρα: καθώς γίνονται επίκαιρα, μια ιδέα ή ένα συμβάν προσλαμβάνουν μια μορφή και καταπίπτουν. Έτσι όταν ο συρφετός των ανθρώπων κλονίστηκε, η Ιστορία εκπήγασε από αυτό και μαζί της η μόνη καθαρή επιθυμία την οποία ενέπνευσε: να τελειώσει με τον οποιονδήποτε τρόπο. Υπερβολικά ώριμη πια για άλλες απαρχές, και έχοντας δει πολλούς αιώνες για να επιθυμίσουμε άλλους, το μόνο που μας μένει είανι να κυλιστούμε στη σκωρία των πολιτισμών. Η πορεία του χρόνου γοητεύει πια μόνο τα μειράκια και τους φανατικούς...

Εμίλ Σιοράν

Εγκόλπιο Ανασκολοπισμού

(Μετ. Κωστής Παπαγιώργης, Εκδ. Εξάντας)

Και ονειρεύομαι τη νιότη μας...

Φυσά ένα αεράκι γνώριμο…
Μην είναι η θάλασσα;
Όχι, πάνω στους τάφους μόνο τα φύλλα
Δέντρων κωνοφόρων είναι και η σαπίλα των ριζών
Ολοένα και πιο κοντά, πιο κοντά…  

Αφιερωμένο στους αντιφρονούντες των κομμουνιστικών καθεστώτων

Γιάννης Σταύρου, Φθινοπωρινό πευκοδάσος, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Άννα Αχμάτοβα
Αφιέρωση
27 Δεκεμβρίου 1940
Βσ. Κ.

…κι αφού είχα έλλειψη χαρτιού
Στο πρόχειρο τετράδιό σου γράφω.
Μια λέξη ξένη φαίνεται,
Σαν κάποτε μια του χιονιού νιφάδα,
Και λιώνει αθώα και γλυκά πάνω στο χέρι.
Κι οι μαύρες τ’ Αντίνοου βλεφαρίδες
άξαφνα σηκωθήκαν – κι’ εκεί
ένας πράσινος καπνός,
Φυσά ένα αεράκι γνώριμο…
Μην είναι η θάλασσα;
Όχι, πάνω στους τάφους μόνο τα φύλλα
Δέντρων κωνοφόρων είναι και η σαπίλα των ριζών
Ολοένα και πιο κοντά, πιο κοντά…
Marche funebre … Σοπέν…

Νύχτα. Σπίτι στη Φοντάνα

Αφιέρωση δεύτερη
Ο.Σ.

Εσύ είσαι Αράχνη –
Ψυχή Που με ασπρόμαυρη βεντάλια
Αέρα μου κάνεις σκυμμένη πάνω μου.

Μυστικά θέλεις να μου πεις
Πως πέρασε το Καλοκαίρι
και περιμένεις την επόμενη Άνοιξη.

Μην μου υπαγορεύεις, τ’ ακούω κι εγώ:
Μια βροχή ζεστή χτυπάει τη στέγη,
Ψίθυρους ακούω από τον κισσό.

Κάποιος μικρός αποφάσισε να ζήσει
Πρασίνισε, φούντωσε, προσπάθησε
Αύριο σε νέο αστραφτερό αντίσκηνο
Θα κοιμηθώ –
μόνη, μονάχη με τον εαυτό μου.
Εκείνο που οι άνθρωποι άνοιξη ονομάζουν,
Εγώ το λέω μοναξιά. Κοιμάμαι –
Και ονειρεύομαι τη νιότη μας,
Εκείνη, τη στιγμή που έφυγε
Στον ξύπνιο μου,
Αν θέλεις, στην δίνω να θυμάσαι,
Σα να ’ναι φλόγα καθαρή μέσα στη λάσπη,
σα γαλανθός στου μνήματος την άκρη.

25 Μαΐου 1945, Σπίτι στη Φοντάνα

Από το «Ποίημα χωρίς ήρωα»
(Μετ. Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης)

οι άνθρωποι, η ελευθερία, τοπία μακρυνά...

Έπεσα να κοιμηθώ σαν κουρασμένο ζώο
οι άνθρωποι, η ελευθερία, τοπία μακρυνά.
Πίσω μου ακούω το κυνηγητό
και δεν υπάρχει σωτηρία...

(1958, το σοβιετικό καθεστώς αναγκάζει τον Μπόρις Πάστερνακ να αρνηθεί το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.)

Γιάννης Σταύρου, Αλλαγή βάρδιας, λάδι σε καμβά

Μπορίς Πάστερνακ
Χωρισμός

Εκείνος από το κατώφλι του θωρεί
Δίχως το σπίτι ν’ αναγνωρίζει.
Η αναχώρησή της ήταν σα φυγή
Παντού είναι της καταστροφής τα ίχνη.

Το χάος στα δωμάτια βασιλεύει.
Του χαμού  την έκταση
Από τα δάκρυα δεν βλέπει
Και της ημικρανίας τη κρίση.
Βουίζουν τ’ αυτιά από το πρωί.
Είναι καλά ή μήπως όνειρα βλέπει πάλι;
Της θάλασσας γιατί
Τη σκέψη στο νου συνέχεια έχει;

Όταν από το παραθύρι έξω η πάχνη
Του Θεού το φως δεν αφήνει να φανεί
Της θλίψης μοιάζει η απελπισιά
Με του πελάγους την ερημιά.

Οικεία του ήτανε πολύ
Λάτρευε την κάθε της γραμμή
Όπως η θάλασσα λατρεύει την ακτή
Εκεί που το κύμα σκάει.

Στα βάθη ‘φύγαν της ψυχής
Τα ίχνη της και η μορφή
Σαν τα βραχάκια της ακτής
Που η θύελλα σκεπάζει.

Στους χρόνους των δοκιμασιών,
Στους χρόνους των βασάνων
Της μοίρας το κύμα απ’ τον βυθό
Την έφερε κοντά του.

Μπροστά σ’ εμπόδια άπειρα,
Τον κίνδυνο αγνοώντας
Το κύμα την παρέσυρε,
Την έφερε σιμά.

Μα τώρα το φευγιό της,
Βίαιο να ‘ναι δε μπορεί!
Τα σωθικά θα φάει ο χωρισμός,
Τα κόκαλα θα τσακίσει.

Κοιτάζει εκείνος γύρω του:
Την ώρα π’ έφευγε εκείνη,
Τα πάντα αναποδογύρισε
Στου κομοδίνου τα συρτάρια.

Περιδιαβαίνει εδώ κι εκεί
Μέχρι να σκοτεινιάσει
Και στο συρτάρι τακτοποιεί
Κεντήματα και ράκη.

Σκυμμένος πάνω απ’ το πανί
Με το βελόνι δίχως κλωστή
Άξαφνα βλέπει εκείνη
Κι ένας λυγμός τον πνίγει.

(Μετ. Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης)

Το Βραβείο Νόμπελ

Έπεσα να κοιμηθώ σαν κουρασμένο ζώο
οι άνθρωποι, η ελευθερία, τοπία μακρυνά.
Πίσω μου ακούω το κυνηγητό
και δεν υπάρχει σωτηρία.

Είμαι αποκλεισμένος από παντού
ότι είναι να γίνει ας γίνει
όλα μοιάζουν να είναι ίδια μεταξύ τους.

Έκανα κάποιο κακό;
μήπως είμαι ένας μισερός δολοφόνος;
Έπραξα ένα μεγάλο έγκλημα
έκανα την υφήλιο να κλάψει
για την ομορφιά της ρωσικής γης.

Αλλα ακόμα και από τον τάφο μου,
σιγουριά θα με ζεσταίνει ότι θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου,
που το άδικο και το μίσος θα παραμεριστούν
και η δικαιοσύνη και το καλό θα πάρουν την εκδίκηση τους.

(1958, το σοβιετικό καθεστώς αναγκάζει τον Μπόρις Πάστερνακ να αρνηθεί το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.)

Άμλετ

Αφού όλα ηρέμησαν, βγήκα στη σκηνή.
Στην παραστάδα της πόρτας, με τα νώτα
ακουμπώντας, αρπάζω, από τη μακρινήν
ηχώ, του αιώνα μου τα γεγονότα.

Τις χιλιάδες τα κιάλια της, πάνωθέ μου,
ρίχνει η μαύρη νυχτιά, που μ' έχει βάλει
στόχο της. Το ποτήρι αυτό, Θεέ μου,
πάρε μακρυά μου αν λύση υπάρχει κι άλλη.

Το γιομάτο πείσμα σχέδιο σου μ' αρέσει.
Σύμφωνοι. Θα τον παίξω αυτόν τον ρόλο. Αλλά
τώρα κάποιο άλλο δράμα είναι στη μέση.
Λυπήσου με, Θεέ μου, τούτη τη φορά.

Πλην η σειρά των πράξεων έχει πια οριστεί.
Μη και δεν είναι ανέκκλητο το τέλος τάχα;
Μοναχός μου, κ' οι Φαρισαίοι τριγύρω μου. Η ζωή
δεν είναι του κάμπου το πέρασμα μονάχα!

(μετ. Άρη Δικταίου)

φόβος, οργή, θριαμβολογία και ταπείνωση...

Δε θα υπάρχει γέλιο παρά μόνο το γέλιο του θριάμβου για κάποιο νικημένο εχθρό...

Francisco de Goya,“La romeria de San Isidro” (1820-1823)

Τζορτζ Όργουελ
(Απόσπασμα από το βιβλίο "1984")

Οι παλιοί πολιτισμοί ισχυρίζονταν πως βασίζονταν πάνω στην αγάπη και τη δικαιοσύνη. Ο δικός μας βασίζεται στο μίσος. Στο δικό μας κόσμο δε θα υπάρχουν άλλα συναισθήματα εκτός από το φόβο, την οργή, τη θριαμβολογία και την ταπείνωση. Όλα τα άλλα θα τα καταπνίξουμε - όλα!
Ήδη τώρα καταστρέφουμε τις συνήθειες της σκέψης που έχουν επιζήσει από την Προ-Επαναστατική εποχή. Σπάσαμε τα δεσμά που ένωναν τους γονείς με τα παιδιά, τους άνδρες με τους άνδρες και τον άνδρα με τη γυναίκα. ...Κανένας δεν τολμά πια να εμπιστευτεί τη γυναίκα του, το παιδί του ή το φίλο του....

Δε θα υπάρχει γέλιο παρά μόνο το γέλιο του θριάμβου για κάποιο νικημένο εχθρό.
Δε θα υπάρχει τέχνη, λογοτεχνία, επιστήμη. Όταν θα είμαστε παντοδύναμοι δε θα έχουμε πια ανάγκη την επιστήμη.
Δε θα υπάρχει διάκριση ανάμεσα στην ομορφιά και την ασχήμια.
Δε θα υπάρχει πια η περιέργεια ούτε η χαρά της ζωής.
Δε θα υπάρχει άμιλλα...

δρόμοι πάνω στη θάλασσα...

Βαδίζοντας γίνεται ο δρόμος
και γυρίζοντας το βλέμμα πίσω
φαίνεται το μονοπάτι
που ποτέ δε θα ξαναπατήσεις
Διαβάτη δεν υπάρχει δρόμος
μόνο απόνερα στη θάλασσα...

Γιάννης Σταύρου, Ταξιδεύοντας, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Αντόνιο Ματσάδο
Διαβάτη, δεν υπάρχει δρόμος

Όλα περνούν κι όλα μένουν,
αλλά δικό μας είναι το να περνάμε
να περνάμε κάνοντας δρόμους,
δρόμους πάνω στη θάλασσα.

Ποτέ δεν κυνήγησα τη δόξα,
ούτε ν’ αφήσω στη μνήμη
των ανθρώπων το τραγούδι μου.
Εγώ αγαπώ τους ανεπαίσθητους κόσμους,
τους αβαρείς και αβρούς,
σαν σαπουνόφουσκες.

Μ’ αρέσει να τους βλέπω να ζωγραφίζονται
από ήλιο και πορφύρα, να πετάνε
κάτω από το γαλανό ουρανό, να πάλλουν
κι αμέσως να σπάνε…

Ποτέ δεν κυνήγησα τη δόξα…

Διαβάτη, τα ίχνη σου είναι
μόνο ο δρόμος και τίποτε άλλο
Διαβάτη δεν υπάρχει δρόμος,
ο δρόμος γίνεται βαδίζοντας…

Βαδίζοντας γίνεται ο δρόμος
και γυρίζοντας το βλέμμα πίσω
φαίνεται το μονοπάτι
που ποτέ δε θα ξαναπατήσεις
Διαβάτη δεν υπάρχει δρόμος
μόνο απόνερα στη θάλασσα.

(μετ. Βασίλης Λαλιώτης)

Antonio Machado
Caminante, no hay camino

Todo pasa y todo queda,
pero lo nuestro es pasar,
pasar haciendo caminos,
caminos sobre el mar.

Nunca persequν la gloria,
ni dejar en la memoria
de los hombres mi canciσn;
yo amo los mundos sutiles,
ingrαvidos y gentiles,
como pompas de jabσn.

Me gusta verlos pintarse
de sol y grana, volar
bajo el cielo azul, temblar
sϊbitamente y quebrarse...

Nunca perseguν la gloria.

Caminante, son tus huellas
el camino y nada mαs;
caminante, no hay camino,
se hace camino al andar.

Al andar se hace camino
y al volver la vista atrαs
se ve la senda que nunca
se ha de volver a pisar.

Caminante no hay camino
sino estelas en la mar...

Hace algϊn tiempo en ese lugar
donde hoy los bosques se visten de espinos
se oyσ la voz de un poeta gritar
"Caminante no hay camino,
se hace camino al andar..."

Golpe a golpe, verso a verso...

Muriσ el poeta lejos del hogar.
Le cubre el polvo de un paνs vecino.
Al alejarse le vieron llorar.
"Caminante no hay camino,
se hace camino al andar..."

Golpe a golpe, verso a verso...

Cuando el jilguero no puede cantar.
Cuando el poeta es un peregrino,
cuando de nada nos sirve rezar.
"Caminante no hay camino,
se hace camino al andar..."

Golpe a golpe, verso a verso.

φάμπρικες, μπάνκες, σπίτια αποκαΐδια...

Σαν αγριμιών και σαν αρνιών κοπάδια,
ζουν οι ζωές, τρων, τρώγονται και πάνε...

Γιάννης Σταύρου, Νύχτα στον Πειραιά, λάδι σε καμβά

Κωστής Παλαμάς
Σατυρικά Γυμνάσματα
*
Οι βωμοί συντριμμένοι, και σβησμένα
τα πολυκάντηλα όλα της λατρείας.
Ούτ’ η Αθηνά, πολεμική παρθένα,

και μήτε η ευλογία της Παναγιάς.
Σ’ αρχαία και νέα, παλάτια και ρημάδια
τ’ άδειο παντού· το κρύο της αθεΐας.

Σαν αγριμιών και σαν αρνιών κοπάδια,
ζουν οι ζωές, τρων, τρώγονται και πάνε.
Κι απάνου απ’ όλα των θεών τα βράδια

υπέρθεα ξωτικά φεγγοβολάνε
μακριά από μας Ιδέα και Επιστήμη.
Βάρβαροι σε ναούς τις προσκυνάνε.

Τ' άτι σου ακόμα μας πατά, Μπραΐμη!
*
Σκύλος κοκαλογλείφτης φέρνει γύρα
κρακ! τακ! της γειτονιάς τους τενεκέδες.
Ο ποσαπαίρνης με το θεσιθήρα

για την πατρίς καυγά στους καφενέδες.
Οι γάτοι λυγεροί στα κεραμίδια
ταιριάζουν ερωτόπαθους γιαρέδες.

Φαγοπότι, ξαπλωταριό, τα ίδια.
Τα θέατρα, τις ταβέρνες, τα πορνεία,
φάμπρικες, μπάνκες, σπίτια αποκαΐδια,

τ’ ανταμώνει αττικότατη αρμονία.
Και κοιμισμένη στα όνειρά της βλέπει
μουρλή γλωσσοκοπάνα Πολιτεία

τον Περικλή. Μα ο Χασεκής τής πρέπει.
*
Ιδεολόγοι και νιτερεσολόγοι,
κι όσους μεθάνε της ζωής οι χάρες,
κι εσείς με του ασκητή το κομπολόγι,

κι εσείς, τραγουδιστές με τις κιθάρες,
κι εσείς που τη ζωή κατάρα κλαίτε,
κι εσείς με των παθών τις λιγωμάρες,

κι εσείς που σε νερά γαλήνης πλέτε,
των «όλα αλλάζουν» οι διαλαλητάδες,
κι όσοι στο γυρισμό των ίδιων καίτε

λιβάνι, κι όσοι καταφρονητάδες
των όχλων, κι εσείς οι άθεοι κι όσοι θρήσκοι,
κι εσείς, των προλετάριων οι λαμπάδες,

κι όλοι, υπεράνθρωποι, άνθρωποι, ανθρωπίσκοι!

Η μνήμη είναι το μέλλον του παρελθόντος...

Ένας σίφουνας μπορεί να ισοπεδώσει μια πόλη, αλλά δεν μπορεί να ανοίξει ένα γράμμα, να λύσει έναν κόμπο σε μια κλωστή...

Γιάννης Σταύρου, Λιμάνι Θεσσαλονίκης, λάδι σε καμβά

Πωλ Βαλερύ
Αποφθέγματα

Η μνήμη είναι το μέλλον του παρελθόντος.

Η μεγαλύτερη άγνοια είναι να μην ξέρεις ποια ερωτήματα δεν πρέπει να διατυπώνονται. Σημαίνει ότι μπερδεύεις τα αληθινά προβλήματα με τα ψευδοπροβλήματα.

Τίποτε δεν γερνάει πιο γρήγορα απ’ όσο ένας νεωτερισμός.

Οι σοβαροί άνθρωποι δεν έχουν ιδέες. Οι άνθρωποι με ιδέες δεν είναι ποτέ σοβαροί.

Ο καλύτερος τρόπος για να κάνεις τα όνειρά σου να βγουν αληθινά, είναι να ξυπνήσεις.

Ένας άνθρωπος μου φαίνεται τόσο λιγότερο «ευαίσθητος» όσο περισσότερο επιδεικνύει και χρησιμοποιεί το συναίσθημά του.
Δεν πρέπει όμως να συμπεραίνει κανείς την απουσία από τη σιωπή.
Οι αισιόδοξοι γράφουν άσχημα.

Οι πιο σημαντικές σκέψεις μας είναι εκείνες που συγκρούονται με τα αισθήματά μας.

Οι μεγάλοι άντρες εμπιστεύονται μόνο την κρίση τους, το ίδιο όμως κάνουν και οι ηλίθιοι.

Αρχηγός είναι κάποιος που χρειάζεται άλλους ανθρώπους.

Ένας σίφουνας μπορεί να ισοπεδώσει μια πόλη, αλλά δεν μπορεί να ανοίξει ένα γράμμα, να λύσει έναν κόμπο σε μια κλωστή.

Πάντα να ξαναρχίζεις.

Ο φασισμός αρχίζει με τη σκέψη ότι όλοι οι άλλοι είναι ανόητοι.

Πόλεμος είναι όταν αλληλοσκοτώνονται άνθρωποι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, επειδή κάποιοι άλλοι, που γνωρίζονται καλά μεταξύ τους, δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν.

Ο ποιητής είναι είτε μεγάλος αγωνιστής της σκέψης και ιππότης του πνεύματος είτε τιποτένιο παράσιτο, που διασκεδάζει τους άλλους τιποτένιους με μικρά τρυκ της στείρας εξυπνακίστικης βλακείας του.

Ο ορισμός του Ωραίου είναι εύκολος: είναι αυτό που απελπίζει.

Η ευγένεια είναι οργανωμένη αδιαφορία.

Το πρόβλημα με την εποχή μας είναι ότι το μέλλον δεν είναι πια αυτό που ήταν.

Η πολιτική είναι η τέχνη να εμποδίζεις τους ανθρώπους να ανακατεύονται σε όσα τους αφορούν.

Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι σκλάβος της εξέλιξης. Δεν υπάρχει πρόοδος που δεν καταλήγει να τον υποδουλώσει εντελώς.

Αγάπη είναι να είστε ανόητοι μαζί.
Η φιλία, η αγάπη είναι να μπορείς να είσαι αδύναμος μαζί με κάποιον άλλο.

Τα βιβλία έχουν τους ίδιους εχθρούς με τον άνθρωπο: τη φωτιά, την υγρασία, την ανοησία, το χρόνο και το ίδιο τους το περιεχόμενο.

Ο άνθρωπος είναι παράλογος γι’ αυτό που ψάχνει και σπουδαίος γι’ αυτό που βρίσκει.

Το «εγώ» είναι μισητό. Αλλά, εννοείται, το «εγώ» των άλλων.

Εάν κάποιος γλείφει τα πόδια σου, πάτα τον με το πόδι σου προτού σε δαγκώσει.

Ευρωπαίος είναι αυτός που έχει υποστεί φιλοσοφικά την επίδραση της αρχαιοελληνικής ορθολογιστικής σκέψης, που έχει ζήσει με την ιουδαιοχριστιανική θρησκευτικότητα και έχει υποστεί την επίδραση της ρωμαϊκής διοίκησης και των ρωμαϊκών θεσμών.

Ποίηση είναι η ανάπτυξη ενός επιφωνήματος.

Ένα ποίημα δεν τελειώνει ποτέ, μόνο εγκαταλείπεται.

Ένα πραγματικό έργο τέχνης δεν τελειώνει ποτέ.

Η ιδέα των περισσότερων ανθρώπων για την ποίηση είναι τόσο ασαφής, ώστε αυτή η ασάφεια αποτελεί γι’ αυτούς τον προσδιορισμό της ποίησης.

Ο αριθμός των εχθρών μας αυξάνεται σε ευθεία αναλογία με τη σπουδαιότητά μας. Το ίδιο συμβαίνει και με τον αριθμό των φίλων μας.

Αν κάποια μεγάλη καταστροφή δεν αναγγέλλεται κάθε πρωί, αισθανόμαστε ένα κενό.
Τίποτε στην εφημερίδα σήμερα. Αναστεναγμός.

Η διαφήμιση έχει εκμηδενίσει τη δύναμη ακόμα και των πιο ισχυρών επιθέτων.

Ο πολιτικός σήμερα πρέπει να είναι ένα υβρίδιο χορευτή και λογιστή.

να μη σκέπτεσαι οτιδήποτε θα ξεπερνούσε τον ορίζοντα ενός οδοκαθαριστή...

"Η ιστορία είναι ένας εφιάλτης 
από τον οποίο προσπαθώ να ξυπνήσω", Tζέημς Τζόυς

Γιάννης Σταύρου, Πορτρέτο νέας γυναίκας, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Άρθουρ Κέστλερ
(Διάφορα αποσπάσματα)

Ένας διανοούμενος δεν μπορούσε ποτέ να γίνει αληθινός προλετάριος, αλλά είχε καθήκον να πλησιάσει όσο γίνεται περισσότερο τον προλετάριο. Πολλοί το επιχειρούσαν καταργώντας τη γραβάτα, φορώντας το πουλόβερ κατάσαρκα και έχοντας νύχια με πένθος. Όμως κάτι τέτοια φτηνά της σνομπαρίας δεν ενθαρρύνονταν αρμοδίως. Η σωστή μέθοδος ήταν ποτέ να μη λες, να μη γράφεις και προπάντων ποτέ να μη σκέπτεσαι οτιδήποτε θα ξεπερνούσε τον ορίζοντα ενός οδοκαθαριστή.

Ο κίνδυνος δεν είναι ότι θα ξυπνήσουμε μια μέρα και θα ανακαλύψουμε ότι ζούμε σε ένα φασιστικό καθεστώς. Ο κίνδυνος είναι ότι θα πέσουμε ένα βράδυ για ύπνο αγνοώντας ότι ήδη ζούμε σε ένα.

Έχοντας απορρίψει κάθε σύμβαση και κάθε κανόνα της ηθικής του “ευ αγωνιζέσθαι” μόνη κατευθυντήρια αρχή είναι ο “λογικός” μας ειρμός. Μας δεσμεύει αμείλικτη η υποχρέωση να ακολουθούμε το νήμα της σκεψης μας ως την εσχάτη συνέπεια της και να ενεργούμε σύμφωνα με αυτό

Το κόμμα ποτέ δεν σφάλλει», είπε. «Εσύ και εγώ μπορεί να κάνουμε σφάλματα. Όχι όμως το Κόμμα. Το Κόμμα, σύντροφε, είναι κάτι περισσότερο από μένα και από σένα κι από χιλιάδες άλλους, σαν και σένα και σαν και μένα. Το Κόμμα είναι η ενσωμάτωση της επαναστατικής ιδέας μέσα στην Ιστορία. Η Ιστορία δεν έχει τύψεις. Δεν έχει ούτε τύψεις ούτε δισταγμούς. Αδιάφορη και αλάθητη κυλάει προς τον σκοπό της. Σε κάθε στροφή, μεσ' τη διαδρομή της, αφήνει πίσω της την ιλύ που κουβαλάει και τα κουφάρια των πνιγμένων. Η Ιστορία ξέρει τη δουλειά της και δεν σφάλλει, κι όποιος δεν έχει απόλυτη πίστη στην Ιστορία δεν μπορεί να ανήκει στις τάξεις του Κόμματος.
*
Ο νόμος της αδράνειας εφαρμόζεται και στη φαντασία. Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι το αύριο θα είναι διαφορετικό από το σήμερα.

Η δημοκρατία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευθούμε στους ψηφοφόρους.

Χθες τη νύχτα έλυσα το μυστήριο του Σύμπαντος, αλλά σήμερα το πρωί το ξέχασα.

Ίσκιοι της νύχτας...

μιλούν για περιστατικά που θα ήθελες να μην υπάρχουν
ή να γινόντουσαν χρόνια μετά το θάνατό σου,
κι αυτό είναι δύσκολο γιατί...
-Τ' αγάλματα είναι στο μουσείο.
Καληνύχτα.
"... γιατί τ' αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια,
είμαστε εμείς. Τ' αγάλματα λυγίζουν αλαφριά ... καλή-
νύχτα. 

Γιάννης Σταύρου, Γαλατάς, λάδι σε καμβά

Γιώργος Σεφέρης
Ο Ηδονικός Ελπήνωρ

Τὸν εἶδα χτὲς νὰ σταματᾶ στὴν πόρτα
κoιτῶ ἀπὸ τὸ παράθυρό μου θἄ᾿ταν
ἑφτὰ περίπου μιὰ γυναίκα ἦταν μαζί του.
Εἶχε τὸ φέρσιμο τοῦ Ἐλπήνορα, λίγο πρὶν πέσει
νὰ τσακιστεῖ, κι ὅμως δὲν ἦταν μεθυσμένος.
Μιλοῦσε πολὺ γρήγορα, κι ἐκείνη
κοίταζε ἀφηρημένη πρὸς τοὺς φωνογράφους-
τὸν ἔκοβε καμιὰ φορὰ νὰ πεῖ μία φράση
κι ἔπειτα κοίταζε μ᾿ ἀνυπομονησία
ἐκεῖ ποὺ τηγανίζουν ψάρια- σὰν τὴ γάτα.
Αὐτὸς ψιθύριζε μ᾿ ἕνα ἀποτσίγαρο σβηστὸ στὰ χείλια:
- Ἄκουσε ἀκόμη τοῦτο. Στὸ φεγγάρι
τ᾿ ἀγάλματα λυγίζουν κάποτε σὰν τὸ καλάμι
ἀνάμεσα σὲ ζωντανοὺς καρποὺς — τ᾿ ἀγάλματα-
κι ἡ φλόγα γίνεται δροσερὴ πικροδάφνη,
ἡ φλόγα ποὺ καίει τὸν ἄνθρωπο, θέλω νὰ πῶ.
- Εἶναι τὸ φῶς... ἴσκιοι τῆς νύχτας...
- Ἴσως ἡ νύχτα ποὺ ἄνοιξε, γαλάζιο ρόδι,
σκοτεινὸς κόρφος, καὶ σὲ γέμισε ἄστρα
κόβοντας τὸν καιρό.
Κι ὅμως τ᾿ ἀγάλματα
λυγίζουν κάποτε, μοιράζοντας τὸν πόθο
στὰ δυό, σὰν τὸ ροδάκινο κι ἡ φλόγα
γίνεται φίλη μὰ στὰ μέλη κι ἀναφιλητὸ
κι ἔπειτα φύλλο δροσερὸ ποὺ παίρνει ὁ ἄνεμος-
λυγίζουν γίνουνται ἀλαφριὰ μ᾿ ἕνα ἀνθρώπινο βάρος.
Δὲν τὸ ξεχνᾶς.
- Τ᾿ ἀγάλματα εἶναι στὸ μουσεῖο.
-Ὄχι, σὲ κυνηγοῦν, πῶς δὲν τὸ βλέπεις;
θέλω νὰ πῶ μὲ τὰ σπασμένα μέλη τους,
μὲ τὴν ἀλλοτινὴ μορφή τους ποὺ δὲ γνώρισες
κι ὅμως τὴν ξέρεις.
Ὅπως ὅταν
στὰ τελευταῖα τῆς νιότης σου ἀγαπήσεις
γυναίκα ποὺ ἔμεινε ὄμορφη, κι ὅλο φοβᾶσαι,
καθὼς τὴν κράτησες γυμνὴ τὸ μεσημέρι,
τὴ μνήμη ποὺ ξυπνᾶ στὴν ἀγκαλιά σου-
φοβᾶσαι τὸ φιλὶ μὴ σὲ προδώσει
σ᾿ ἄλλα κρεβάτια περασμένα τώρα
ποὺ ὡστόσο θὰ μποροῦσαν νὰ στοιχειώσουν
τόσο εὔκολα τόσο εὔκολα καὶ ν᾿ ἀναστήσουν
εἴδωλα στὸν καθρέφτη, σώματα ποὺ ἦταν μία φορὰ-
τὴν ἡδονή τους.
Ὅπως ὅταν
γυρίζεις ἀπ᾿ τὰ ξένα καὶ τύχει ν᾿ ἀνοίξεις
παλιὰ κασέλα κλειδωμένη ἀπὸ καιρὸ
καὶ βρεῖς κουρέλια ἀπὸ τὰ ροῦχα ποὺ φοροῦσες
σὲ ὄμορφες ὧρες, σὲ γιορτὲς μὲ φῶτα
πολύχρωμα, καθρεφτισμένα, ποὺ ὅλο χαμηλώνουν
καὶ μένει μόνο τὸ ἄρωμα τῆς ἀπουσίας
μιᾶς νέας μορφῆς.
Ἀλήθεια, τὰ συντρίμμια
δὲν εἶναι ἐκεῖνα- ἐσὺ ῾σαι τὸ ρημάδι-
σὲ κυνηγοῦν μὲ μία παράξενη παρθενιὰ
στὸ σπίτι στὸ γραφεῖο στὶς δεξιώσεις
τῶν μεγιστάνων, στὸν ἀνομολόγητο φόβο τοῦ ὕπνου-
μιλοῦν γιὰ περιστατικὰ ποὺ θὰ ἤθελες νὰ μὴν ὑπάρχουν
ἢ νὰ γινόντουσαν χρόνια μετὰ τὸ θάνατό σου,
κι αὐτὸ εἶναι δύσκολο γιατί...
-Τ᾿ ἀγάλματα εἶναι στὸ μουσεῖο.
Καληνύχτα.
-... γιατὶ τ᾿ ἀγάλματα δὲν εἶναι πιὰ συντρίμμια,
εἴμαστε ἐμεῖς. Τ᾿ ἀγάλματα λυγίζουν ἀλαφριὰ ... καλή-
νύχτα.
Ἐδῶ χωρίστηκαν. Αὐτὸς ἐπῆρε
τὴν ἀνηφόρα ποὺ τραβάει κατὰ τὴν Ἄρκτο
κι αὐτὴ προχώρεσε πρὸς τὸ πολύφωτο ἀκρογιάλι
ὅπου τὸ κύμα πνίγεται στὴ βοὴ τοῦ ραδιοφώνου:

Η ώρα των ψυχιάτρων!

Φρανσίσκο Γκόγια, Η αυλή των τρελών (1794)

Ακόμη κι αν αύριο μας χαρίσουν όλο το χρέος, πολύ σύντομα θα βρεθούμε ως χώρα στο ίδιο χάλι. Αν για την οικονομική φτώχια υπάρχουν χίλια φάρμακα για την πνευματική δεν υπάρχει κανένα.
*
Το τελευταίο πεντάμηνο ακούσαμε άπειρους οικονομολόγους να εκφράζουν γνώμες για το ελληνικό πρόβλημα· ήρθε η ώρα των ψυχιάτρων πλέον!

στην οδό του τίποτα...

Μια μέρα ίσως θα καταλάβουν ότι επιτέλεσα όσο κανείς άλλος το εγγενές καθήκον μου να γίνω ο ερμηνευτής ενός μεγάλου μέρους του αιώνα μας. Κι όταν θα το καταλάβουν, θα πρέπει να γράψουν ότι στην εποχή μου δεν με κατάλαβαν, ότι, δυστυχώς, έζησα ανάμεσα στην αδιαφορία και την ψυχρότητα, και ότι ήταν πολύ κρίμα που μου έλαχε αυτό. Κι αυτός που θα το γράψει, θα είναι, την εποχή που θα το γράψει, αυτός που δεν θα καταλάβει, όπως αυτοί που με περιβάλλουν σήμερα, τον αντίστοιχό μου εκείνη τη μελλοντική εποχή. Γιατί οι άνθρωποι μαθαίνουν μόνο για να χρησιμεύσει η γνώση στους προπάππους τους που έχουν ήδη πεθάνει. Μόνο στους νεκρούς ξέρουμε να διδάσκουμε τους αληθινούς κανόνες της ζωής.

Φερνάντο Πεσσόα
 

Γιάννης Σταύρου, Π. Μελά, Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Φερνάντο Πεσσόα
Λισαβόνα

Πάλι σε ξαναβλέπω ,
πόλη των παιδικών μου χρόνων φοβερά χαμένη ...
πόλη θλιμμένη και εύθυμη , πάλι ονειρεύομαι εδώ ...
Εγώ; Είμαι άραγε ο ίδιος εγώ που εδώ έζησα, κι εδώ γύρισα,
κι εδώ ξαναγύρισα και ξαναγύρισα;
Κι εδώ πάλι ξαναγύρισα;
Ή είμαστε, όλα τα Εγώ που υπήρξα εδώ ή υπήρξαν,
μια σειρά από χάντρες - όντα δεμένα μ' ένα νήμα-μνήμη,
μια σειρά ονείρων του εαυτού μου που τα ονειρεύτηκε
κάποιος άλλος πέρα από μένα;

Κατάστημα ψιλικών

Δεν είμαι τίποτα.
Ποτέ δεν θα είμαι τίποτα.
Δεν μπορώ να θέλω να είμαι τίποτα .
Πέραν αυτού, έχω μέσα μου όλα τα όνειρα του κόσμου.
Παράθυρα της κάμαρής μου,
της κάμαρής μου, μιας από τις χιλιάδες του κόσμου που κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι
(και να 'ξεραν ποια είναι , τι θα 'ξεραν;)
βλέπετε στο μυστήριο ενός δρόμου όπου περνούν ασταμάτητα άνθρωποι,
σ' ένα δρόμο απρόσιτο σ' όλες τις σκέψεις,
πραγματικό , συγκεκριμένο , αγνώστως συγκεκριμένο ,
με το μυστήριο των πραγμάτων κάτω από τις πέτρες και τα όντα ,
με το θάνατο να προσθέτει υγρασία στους τοίχους και άσπρα μαλλιά στους ανθρώπους,
με το πεπρωμένο να οδηγεί την άμαξα του παντός στην οδό του τίποτα.

Αλλά ο μαγαζάτορας φάνηκε στην πόρτα και στάθηκε στο κατώφλι .
Τον κοιτάζω με τη δυσφορία του κεφαλιού που δυσκολεύεται να γυρίσει
και τη δυσφορία της ψυχής που δυσκολεύεται να καταλάβει.
Θα πεθάνει και θα πεθάνω .
Θ' αφήσει πίσω την ταμπέλα του , κι εγώ τους στίχους μου.
Κάποτε θα πεθάνει κι η ταμπέλα , θα πεθάνουν κι οι στίχοι.
Μετά θα πεθάνει ο δρόμος όπου υπήρξε η ταμπέλα ,
και η γλώσσα όπου γράφτηκαν οι στίχοι.
Έπειτα θα πεθάνει ο περιστρεφόμενος πλανήτης όπου συνέβησαν όλα αυτά.
Σ' άλλους δορυφόρους άλλων ηλιακών συστημάτων κάτι
που θα μοιάζει με ανθρώπους
θα εξακολουθεί να κάνει πράγματα που μοιάζουν με στίχους
και να ζει κάτω από πράγματα που μοιάζουν με ταμπέλες,
πάντα ένα πράγμα απέναντι από ένα άλλο,
πάντα ένα πράγμα τόσο ανώφελο όσο και το άλλο,
πάντα το αδύνατο τόσο ανόητο όσο και το πραγματικό,
πάντα το μυστήριο του βάθους τόσο βέβαιο
όσο και ο ύπνος του μυστηρίου της επιφανείας,
πάντα αυτό ή πάντα κάτι άλλο ή μήτε το ένα μήτε το άλλο.

Βλακεία είναι...

Βλακεία είναι νά ζητάς αυτό που δεν σου ανήκει, στερώντας το από άλλους ή δίνοντας αγώνα για να το στερηθούν.

Κωστής Παπαγιώργης

Γιάννης Σταύρου, Kομμένο μήλο, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Καθώς οι πελατειακές ανάγκες έπρεπε τώρα να ικανοποιηθούν σε καταναλωτικό επίπεδο ανώτερο από τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, η συγκεκριμένη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος , η οποία, όπως είδαμε, ήταν εξαρχής αντιοικονομική, κατάντησε να αποτελέσει το βασικό εμπόδιο στην εθνική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη- κάτι παραπάνω μάλιστα: έγινε ο αγωγός της εκποίησης της χώρας με μόνο αντάλλαγμα τη δική της διαιώνιση, δηλαδή τη δυνατότητα της να προβαίνει σε υλικές παροχές παίρνοντας παροχές ψήφου. Ακόμα και η απλούστερη σκέψη και γνώση φανερώνει ότι η εθνική ανάπτυξη μπορεί να γίνει μόνο με την αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων, δηλαδή με τον αντίστοιχο περιορισμό της κατανάλωσης, προ παντός όταν τα καταναλωτικά αγαθά η χώρα δεν τα παράγει αλλά τα εισάγει, και για να τα εισαγάγει δανείζεται, δηλαδή εκχωρεί τις αποφάσεις για το μέλλον της στους δανειοδότες της. Ο δρόμος της ανάπτυξης είναι ο δρόμος της συσσώρευσης, της εντατικής εργασίας και της προσωρινής τουλάχιστον (μερικής) στέρησης, ενώ ο δρόμος της (βραχυπρόθεσμης μόνον) ευημερίας είναι ο δρόμος του παρασιτισμού και της εκποίησης της χώρας. Αυτή η άτεγκτη οικονομική αλήθεια ισχύει ανεξάρτητα από το κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα της διανομής των βαρών και της ιεράρχησης των στερήσεων. Όσο άτεγκτη όμως κι αν είναι, οι πολιτικές και ψυχολογικές ανάγκες που την απωθούν είναι ακόμα ισχυρότερες...

Παναγιώτης Κονδύλης

"Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία" ως εισαγωγή στην ελληνική έκδοση του βιβλίου του "Η Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού"

Βλακεία είναι νά ζητάς αυτό που δεν σου ανήκει, στερώντας το από άλλους ή δίνοντας αγώνα για να το στερηθούν.

Κωστής Παπαγιώργης

Υπεραστικά

Η έπαρση του ανθρώπου είναι περίεργο πράγμα, δεν μπορείς να την κουκουλώσεις μια και καλή. Δεν προλαβαίνεις να βουλώσεις την τρύπα Α σου βγαίνει από την τρύπα Β, βάζεις εκεί το δάχτυλο κι αυτή πετάγεται από την τρύπα Γ κ.ο.κ.

Λίχτεμπεργκ
"Λίχτενμπεργκ επιλογή από τα Sudelbuecher" με εισαγωγή και μετάφραση Παναγιώτη Κονδύλη

να διαλαλεί τη συντριβή της παράκτιας πόλης μου...

μια φωνή στον ορθωμένο αέρα,
διόλου προφητική απότοκο δική μου,
να διαλαλεί τη συντριβή της παράκτιας πόλης μου...

A voice in the erected air,
No prophet-progeny of mine,
Cry my sea town was breaking...

Γιάννης Σταύρου, Θεσσαλονίκη με φεγγάρι, λάδι σε καμβά

Ντύλαν Τόμας
Είκοσι τέσσερα έτη

Είκοσι τέσσερα έτη θυμίζουν τα δάκρυα των ματιών μου.
(Θάψτε τους νεκρούς μην περπατήσουν ώς τον επίτοκο τάφο).
Στον θόλο της φυσικής διόδου ζάρωσα σαν ράφτης
που ράβει σάβανο για ταξίδι
υπό το φως του σαρκοφάγου ήλιου.
Ντυμένος για τον θάνατο, απαρχή της φιλήδoνης αγέρωχης περπατησιάς,
με τις κόκκινες φλέβες μου γεμάτες χρήματα,
προς την τελική κατεύθυνση της πρωτογενούς πόλης
προχωρώ για όσο το πάντα διαρκεί.

Σαν ξύπνησα

Σαν ξύπνησα, η πόλη μίλησε.
Πουλιά και ρολόγια κι εγκάρσιες καμπάνες
βούιζαν πλάι στο κουλουριασμένο πλήθος,
ακόλαστοι με ουρά στην πυρά,
ζιζάνια και τελώνια του ύπνου,
η διπλανή θάλασσα αφάνιζε
βατράχους και σατανάδες και γυναικείους οιωνούς,
ενώ έξω ένας άντρας με κλαδευτήρι,
ώς την κορφή μες στο αίμα του,
καρατομούσε το πρωινό,
ο θερμόαιμος σωσίας του Χρόνου
με τη γυριστή γενειάδα του από κάποιο βιβλίο,
λειάνιζε το τελευταίο φίδι σαν
να 'ταν ραβδί ή λεπτό κλαρί,
με τη γλώσσα του γδαρμένη στο γύρισμα ενός φύλλου.

Κάθε πρωί δημιουργώ,
Θεός της κλίνης, το καλό και το κακό,
μετά από ένα νίψιμο περίπατο,
την ακατάσχετη ανάσα θανατικής καταπληξίας
μαμούθ και θάνατο
τη γη όλων.
Εδώ που τα πουλιά ταξιδεύουν σαν φύλλα κι οι βάρκες σαν πάπιες
άκουσα, τούτο το πρωινό, ξυπνώντας,
αλλιώτικη από τους θορύβους της πόλης
μια φωνή στον ορθωμένο αέρα,
διόλου προφητική απότοκο δική μου,
να διαλαλεί τη συντριβή της παράκτιας πόλης μου.
Χρόνος ανύπαρκτος, είπαν τα ρολόγια, Θεός ανύπαρκτος, σήμαναν οι καμπάνες,
τράβηξα τα λευκά σεντόνια πάνω από τα νησιά
και τα νομίσματα πάνω στα βλέφαρά μου κροτάλισαν σαν όστρακα.

(μετ. Νέλλη Μπουραντάνη)

Dylan Thomas
Twenty Four Years

Twenty-four years remind the tears of my eyes.
(Bury the dead for fear that they walk to the grave in labour.)
In the groin of the natural doorway I crouched like a tailor
Sewing a shroud for a journey
By the light of the meat-eating sun.
Dressed to die, the sensual strut begun,
With my red veins full of money,
In the final direction of the elementary town
I advance as long as forever is.

When I woke

When I woke, the town spoke.
Birds and clocks and cross bells
Dinned aside the coiling crowd,
The reptile profligates in a flame,
Spoilers and pokers of sleep,
The next-door sea dispelled
Frogs and satans and woman-luck,
While a man outside with a billhook,
Up to his head in his blood,
Cutting the morning off,
The warm-veined double of Time
And his scarving beard from a book,
Slashed down the last snake as though
It were a wand or subtle bough,
Its tongue peeled in the wrap of a leaf.

Every morning I make,
God in bed, good and bad,
After a water-face walk,
The death-stagged scatter-breath
Mammoth and sparrowfall
Everybody's earth.
Where birds ride like leaves and boats like ducks
I heard, this morning, waking,
Crossly out of the town noises
A voice in the erected air,
No prophet-progeny of mine,
Cry my sea town was breaking.
No Time, spoke the clocks, no God, rang the bells,
I drew the white sheet over the islands
And the coins on my eyelids sang like shells.

σα βαρύ άδειο καράβι...

όμως η απάντηση
έρχεται ύστερα από χρόνια
και από μακριά
σαν αλυσοδεμένο φάντασμα

και σα βαρύ άδειο καράβι...

Γιάννης Σταύρου, Αραγμένο στο λιμάνι, λάδι σε καμβά

Μίλτος Σαχτούρης
Ιστορία

Όταν άνοιξε η σκουριασμένη πόρτα σαν αυλαία
έτριξε
όπως σάπιο καράβι σε κακό λιμάνι
πρόβαλε γελασμένο το πρόσωπο του κοριτσιού
μέσα στο άρωμα της φωτιάς και του καπνού
η φωνή της
σα σκοτεινή αίθουσα κινηματογράφου
πρόβαλε γελασμένη
κι εγώ
ένα πουκάμισο στον αγέρα μέσα στο χαλασμό
κρεμασμένο
ετοιμαζόταν να πετάξει

το κορίτσι
ένα ζωντανό λουλούδι
ένα λουλούδι αναμμένο
ένα ωραίο τέρας
ανάποδα γυρισμένο το στόμα
τα μάτιατ
α φρύδια
ένα ωραίο τέρας
που χτυπούσε
σα μαγικό ρολόγι
το βράδυ αυτό το μαγικό

τέλος προχώρησε
η νύχτα
το κορίτσι έσπασε μέσα στον καθρέφτη

ύστερα
φάνηκαν πάλι
τεράστια
το πρόσωπό μου
το πρόσωπό της
παραμορφωμένα
άγρια ματωμένα

σαν κινηματογράφος

Όταν σας μιλώ
(Στον Θ. Ι. Ρούσσο)

Φυτρώσαμε πάλι άγρια λουλούδια
αυτή την άνοιξη
άγρια βυσσινιά κι άγρια γαλάζια
άλλα πεθαίνουν
εμείς μεγαλώνουμε σαν τ’ αγάλματα
άγρια ζεστά λουλούδια αυτή την άνοιξη
απλώνουμε τα χέρια και φωνάζουμε
όμως η απάντηση
έρχεται ύστερα από χρόνια
και από μακριά
σαν αλυσοδεμένο φάντασμα

και σα βαρύ άδειο καράβι

ανοίγεσαι μεσ’ στη λησμονιά κι ολοένα θυμάσαι...

Να απαγορεύεις το μέλλον ολόκληρο
στον εαυτό σου μέσα και να βλέπεις ήρεμος
το δυστύχημα της υπάρξεως...

Γιάννης Σταύρου, Ναύπλιο, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Νίκος Καρούζος
Η χαρά

Να έχεις το κύμα να χάνεσαι στο πλήθος
έρημος ώς τα σπλάχνα
δεν τραγουδάς
ανοίγεσαι μεσ’ στη λησμονιά κι ολοένα θυμάσαι
χρόνος αδηφάγος οπού σε κάνει αυξανόμενο νεκρό.
Να έχεις το κύμα να χάνεσαι στο πλήθος
ή ο λαιμός να καίγεται
ποιός άλλος θρίαμβος
των ηττημένων…
Α η χαρά μας είναι τρομερή με τ’ αστέρια
κομματιασμένα σε δροσερό θάνατο.
Κι ο ήλιος κάθε μέρα έρχεται
με ένα παλιό όπλο και πολλές σφαίρες.

(Η έλαφος των άστρων)
*
Μη γίνεσ’ ένα μ’ αυτά τα καθιστόζωα
που σοφάρουν εξουθενωμένα και δένονται
στ’ αυτοκίνητα.
Να απαγορεύεις το μέλλον ολόκληρο
στον εαυτό σου μέσα και να βλέπεις ήρεμος
το δυστύχημα της υπάρξεως.
*
Κομμένος όπως το λουλούδι μέσ’το βάζο
θα ζούσε το απόλυτο και ο άνθρωπος χωρίς να ζεί.
Θα ‘τανε χιόνι απάτητο
βροχή που πήρε άλλη απόφαση
και δεν θα πέσει.
Θα ‘τανε μια πασίλευκη
και ώριμη σιγή που ξεσκεπάζει
πως η γαλήνη είν’ ο θεός λέξη προς λέξη
δίχως να περισεύει τίποτα.

(Λευκοπλάστης για μικρές και μεγάλες αντινομίες)

Ζοφερή Νύχτα, ξέρω, πλησιάζεις...

Άλογα μαύρα, θίασος ιπποδρομίου, πετούνε
οι σκέψεις τώρα, φεύγοντας τη μάστιγα του λόγου.
Κι είμαι ένας κλόουν τραγικός, που οι άνθρωποι θα δούνε
να παίζει, να συντρίβεται με την οπλή του αλόγου...

Γιάννης Σταύρου, Νυχτερινό με καράβια, λάδι σε καμβά

Κώστας Καρυωτάκης
Ποιήματα

Επίκλησις

Ζοφερὴ Νύχτα, ξέρω, πλησιάζεις.
Μὲ ζητοῦνε τὰ νύχια σου. Στὰ χνῶτα
σου βλέπω ποὺ ὠχριοῦν ἄνθη καὶ φῶτα.
Στ᾿ ἁπλωμένα φτερά σου μὲ σκεπάζεις.

Δῶσ᾿ μου λίγο καιρό, Νύχτα μεγάλη!
Θὰ καταβάλω ὅλη τὴ θέλησή μου.
Σὰ μορφασμὸ θὰ πάρω στὴ μορφή μου
τὴ χαρὰ ποὺ στὰ στήθη ἔχουν οἱ ἄλλοι.

Καὶ τότε κάποια πρόφαση θὰ μείνει
(σημαίας κουρέλι ἀπὸ χαμένη μάχη),
ἡ ψυχὴ γιὰ νὰ μὴ δειλιᾷ μονάχη
καὶ γιὰ νὰ λησμονεῖ τὴ σκέψη ἐκείνη.

Τὸ πάθος ὄχι, τὸ ἴνδαλμά του μόνο,
ἢ τὴ γαλήνη, θέλω ν᾿ ἀντικρίσω
μιὰ φορά. Κι ὕστερα πᾶρε με πίσω
καὶ καλὰ τύλιξέ με, ὦ Νύχτα αἰώνων!
*
Καθὼς βαδίζω, μιὰ σκιὰ μ᾿ ἀκολουθεῖ ἀπὸ πάνω
σὰν βαρὺ νέφος ἢ φτερὸ δυσοίωνου πουλιοῦ.
Εἶναι μαζί μου ὅπου νὰ πάω, μαζί μου ὅ,τι νὰ κάνω,
καὶ δὲν ἀφήνει οὔτε νὰ δῶ τὸν ἥλιο τοῦ θεοῦ.
*
Ἄλογα μαῦρα, θίασος ἱπποδρομίου, πετοῦνε
οἱ σκέψεις τώρα, φεύγοντας τὴ μάστιγα τοῦ λόγου.
Κι εἶμαι ἕνας κλόουν τραγικός, ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ δοῦνε
νὰ παίζει, νὰ συντρίβεται μὲ τὴν ὁπλὴ τοῦ ἀλόγου.
*
Σύμβολα ἐμείναμε καιρῶν ποὺ ἀπάνω μας βαραίνουν,
ἄλυτοι γρῖφοι ποὺ μιλοῦν μονάχα στὸν ἑαυτό τους,
τάφοι ποὺ πάντα μὲ ἀνοιχτὴ χρονολογία προσμένουν,
γράμματα ποὺ δὲν ἔφτασαν ποτὲ στὸν προορισμό τους

Άστη καρδιά μου, άστηνα στο ψέμα να μεθύσει!..

δε μπόρεσε το πτώμα αυτό το ηλίθιο ν' αναστήσει,
που αντίς για αίμα μέσα του, της Λήθης τρέχει η βρύση...
*
II n’a su réchauffer ce cadavre hébété
Où coule au lieu de sang l’eau verte du Léthé...

Γιάννης Σταύρου, Απολαύσεις, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Σαρλ Μπωντλαίρ
Spleen

Εἶμαι σὰν ἕνας βασιλιὰς σὲ βροχερὸ ἕνα μέρος,
πλούσιος μὰ χωρὶς δύναμη, νιὸς κι ὅμως πολὺ γέρος,
ποῦ στοὺς σοφούς του ἀδιάφορος ποὺ σκύφτουνε μπροστά του,
πλήττει μὲ τὰ γεράκια του, τ᾿ ἄλογα, τὰ σκυλιά του.
Κυνήγι, ζῶα, τίποτα πιὰ αὐτὸν δὲν τὸν φαιδρύνει,
οὔτε ὁ λαός του ποὺ μπροστὰ στ᾿ ἀνάκτορα τοῦ φθίνει.

Μὰ καὶ τ᾿ ἀστεῖα ποὺ ὁ τρελὸς παλιάτσος κάνει ἐμπρός του,
δὲ διώχνουν τὴ βαρυθυμιὰ τ᾿ ἄκαρδου αὐτοῦ ἀρρώστου·
τάφο τὴ κλίνη τοῦ θαρρεῖ, ποὺ ῾χει κρινένιαν ἅρμα
κι οἱ αὐλικὲς ποὺ βασιλιὰ σὰν δοῦν τὸν βρίσκουν χάρμα,
δὲν ξέρουν πιὰ μὲ τί ἄσεμνες στολὲς νὰ φιγουράρουν,
ἴσως ἀπ᾿ τὸ κουφάρι αὐτό, χαμόγελο ἕνα πάρουν.

Κι ὁ ἀλχημιστὴς ὅπου μπορεῖ χρυσάφι νὰ τοῦ κάνει,
δὲ μπόρεσε ἀπὸ μέσα του τὸ μαρασμὸ νὰ βγάνει,
κι οὔτε μὲς στὰ αἱμάτινα ρωμαϊκὰ λουτρά,
ποῦ τὰ θυμοῦνται οἱ ἄρχοντες πάνω στὰ γηρατειά,
δὲ μπόρεσε τὸ πτῶμα αὐτὸ τὸ ἠλίθιο ν᾿ ἀναστήσει,
ποῦ ἀντὶς γιὰ αἷμα μέσα του, τῆς Λήθης τρέχει ἡ βρύση.


Charles Baudelaire
Spleen

Je suis comme le roi d’un pays pluvieux,
Riche, mais impuissant, jeune et pourtant très vieux,
Qui, de ses précepteurs méprisant les courbettes,
S’ennuie avec ses chiens comme avec d’autres bêtes.
Rien ne peut l’égayer, ni gibier, ni faucon,
Ni son peuple mourant en face du balcon.
Du bouffon favori la grotesque ballade
Ne distrait plus le front de ce cruel malade;
Son lit fleurdelisé se transforme en tombeau,
Et les dames d’atour, pour qui tout prince est beau,
Ne savent plus trouver d’impudique toilette
Pour tirer un souris de ce jeune squelette.
Le savant qui lui fait de l’or n’a jamais pu
De son être extirper l’élément corrompu,
Et dans ces bains de sang qui des Romains nous viennent,
Et dont sur leurs vieux jours les puissants se souviennent,
II n’a su réchauffer ce cadavre hébété
Où coule au lieu de sang l’eau verte du Léthé

Semper Eadem

-«Ποῦθ᾿ ἡ ἀλλώτικη», ἔλεγες, «ἡ θλίψη αὐτὴ σὲ πιάνει,
ποὺ λούζει σὰ τὴ θάλασσα τὸ βράχο τὸ γυμνό»;
Ἅμα ἡ καρδιά μας μιὰ φορὰ τὸ τρύγημά της κάνει,
καὶ ζεῖ κανεὶς εἶν᾿ ἄσκημο! τὸ ξέρουν ὅλοι αὐτό·

εἶν᾿ ἕνας πόνος ξάστερος, δὲν εἶναι κρύφιος! ἔλα!
σὰ τὴ δική σου τὴ χαρά, φαίνεται στὴ στιγμή.
Πάψε λοιπὸν νὰ μὲ ρωτᾶς, περίεργη κοπέλα,
κι ἂν κι ἡ φωνή σου εἶναι γλυκιά, σώπα, ὡραία μου σύ.

Σώπαινε, ἀνίδεη ψυχή, μ᾿ ὅλα ξετρελαμένη!
στόμα μὲ γέλιο παιδικό! Οἱ ἄνθρωποι εἶναι δεμένοι
πιότερο μὲ τὸ Θάνατο παρὰ μὲ τὴ Ζωή.

Ἄστη καρδιά μου, ἄστηνα στὸ ψέμα νὰ μεθύσει!
στοῦ ὥριου ματιοῦ σου τ᾿ ὄνειρο τ᾿ ὡραῖο ν᾿ ἀρμενίσει,
καὶ στῶν βλεφάρων σου τὴ σκιὰ πολὺ νὰ κοιμηθεῖ!

Semper Eadem

«D'où vous vient, disiez-vous, cette tristesse étrange,
Montant comme la mer sur le roc noir et nu?»
— Quand notre coeur a fait une fois sa vendange
Vivre est un mal. C'est un secret de tous connu,

Une douleur très simple et non mystérieuse
Et, comme votre joie, éclatante pour tous.
Cessez donc de chercher, ô belle curieuse!
Et, bien que votre voix soit douce, taisez-vous!

Taisez-vous, ignorante! âme toujours ravie!
Bouche au rire enfantin! Plus encor que la Vie,
La Mort nous tient souvent par des liens subtils.

Laissez, laissez mon coeur s'enivrer d'un mensonge,
Plonger dans vos beaux yeux comme dans un beau songe
Et sommeiller longtemps à l'ombre de vos cils!

Καληνύχτα Ελλάδα...

Γιάννης Σταύρου, Καληνύχτα Ελλάδα, λάδι σε καμβά

Ανέχου και απέχου!

Ούτε ναυν εκ μιάς αγκύρας, ούτε βίον εκ μιας ελπίδος ορμιστέον...

Γιάννης Σταύρου, Ανταύγειες στο νερό, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Επίκτητος
Αποφθέγματα

Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα.

Ανέχου και απέχου.

Ούτε ναυν εκ μιάς αγκύρας, ούτε βίον εκ μιας ελπίδος ορμιστέον.

 Εαν υπέρ δύναμιν αναλάβης τι προσωπον, και εν τούτω ησχημόνησας και, ο ηδύνασο εκπληρώσαι, παρέλιπες.
(Αν αναλάβεις κάποια θέση που ξεπερνά τις δυνάμεις σου, αφενός θα ρεζιλευτείς αφετέρου θα παραλείψεις να κάνεις αυτό που μπορείς.)

Οι κράτιστοι των ανθρώπων βραχυλογώτατοι.

Όστις ουν ελεύθερος είναι βούλεται, μήτε θελέτω τι μήτε φευγέτω των επ' άλλοις· ει δε μη, δουλέυειν ανάγκη.
(Όποιος επιθυμεί να είναι ελεύθερος, ούτε να θέλει κάτι ούτε ν' αποφεύγει κάτι απ' όσα εξαρτώνται απ' τους άλλους. Ειδεμή, κατ' ανάγκη θα είναι δούλος.)

Ο κλαυσίγελως των κακών μας ημερών...