Ερρίκος Ίψεν Άπαντα - Παρουσίαση 31 Μαρτίου

Ἑρρίκος Ἴψεν

Ἅπαντα

Εἰσαγωγή-μετάφραση-σχόλια:

Θεοδόσης Ἀ. Παπαδημητρόπουλος

Ἐπιμέλεια:

Ἧρκος Ῥ. Ἀποστολίδης

Ζωὴ θὰ πῇ μὲ σκοτεινὰ στοιχειὰ

νὰ παλεύῃς μέσα σου.

Ποίηση: τῆς Κρίσεως τὴν Ἡμέρα
νὰ φέρνῃς στὸν ἑαυτό σου.

Οἱ ἐκδόσεις Gutenberg προχωροῦν σὲ σύγχρονες, θεατρικώτατες μεταφράσεις τῶν ἔργων τοῦ Νορβηγοῦ συγγραφέα –σὲ ρέουσα καὶ γλαφυρὴ γλῶσσα– μὲ σχόλια-εἰσαγωγές-χρονολόγια, κατατοπιστικὰ γιὰ κάθε ἀναγνώστη τῆς κλασικῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς σύγχρονης λογοτεχνίας, καθὼς ὁ Ἴψεν ἐπηρέασε βαθιὰ καὶ συνεχίζει νὰ ἐμπνέῃ τὴ γενικώτερη παραγωγή - ὄχι μονάχα τὸ θέατρο ὅπου δημιουργοὶ ὅπως ὁ Τσέχοφ, ὁ Γκόρκι, ὁ Μπέρναρ Σῶ, ὁ Πιραντέλο, ὁ Ο᾿ Νήλ,  ὁ Ἄρθουρ Μίλλερ, ὁ Οὐίλλιαμς, ὁ Πίντερ –ὁ Ξενόπουλος  στὰ ἑλληνικὰ πράγματα– καὶ τόσοι ἄλλοι μεταγενέστεροι τοῦ ὀφείλουν τὰ μέγιστα.

Γεννημένος στὸ μικρὸ λιμάνι τοῦ νορβηγικοῦ Σκιὲν τὸ 1828, ὁ  Ἴψεν πέρασε σχεδὸν τριάντα χρόνια μακριὰ ἀπ᾿ τὴν πατρίδα, παλεύοντας μὲ τὴ φτώχεια κι ὁλόκληρο τὸ θεατρικὸ κ᾿ ἐκδοτικὸ κατεστημένο. Κάθε καινούργιο ἔργο του ἔβρισκε ἢ θερμοὺς θαυμαστές, εἴτε δημιουργοῦσε ἄσπονδους ἐχθρούς. Οἱ βιβλιοπῶλες δὲν ἤθελαν τ᾿ ἀντίτυπα ἀπ᾿ τὰ ἔργα του στὶς προθῆκες τους, καθὼς ἔκρινε μὲ δύναμη καὶ τρομακτικὴ εὐστοχία τά «κατὰ συνθήκη ψεύδη» τῆς ἀποστεωμένης ἀστικῆς κοινωνίας. Ἡ ριζοσπαστικότητα κ᾿ ἡ ὠμή, ἀποκαλυπτική γραφή του συντάραξε ὁλόκληρο τὸν πνευματικὸ κόσμο τοῦ καιροῦ καὶ φώτισε τὶς γενναῖες συνειδήσεις τῶν ἐπομένων χρόνων. Τὸ 1906 πέθανε μ᾿ ἀναγνωρισμένη πλέον τὴν ἀξία του (τόσο ποὺ ὅροι, ὅπως «ἰψενικὸ τρίγωνο», ἔχουν περάσει πιὰ στὴν καθομιλουμένη κάθε εὐρωπαϊκοῦ ἔθνους). Τὰ ζητήματα ποὺ ἔθιξε ὅμως, συνεχίζουν νὰ δηλητηριάζουν καὶ νὰ βασανίζουν τὸ σήμερα.

Οἱ χαρακτῆρες του (ἡ Ἕντα Γκάμπλερ, ὁ Πέερ Γκύντ, ἡ κυρία Ἄλβινγκ ἀπ᾿ τοὺς Βρυκόλακες, ὁ Στόκμανν ἀπ᾿ τό:  Ἕνας ἐχθρὸς τοῦ λαοῦ, ὁ Μπράντ, ὁ ἀρχιμάστορας Σόλνες) συγκρίνονται μὲ τὶς δημιουργίες ἑνὸς Σαίξπηρ στὴ σύγχρονη ἐποχή, ἔχοντας κομμάτι ἀπ᾿ τὴ ρώμη καὶ τὸ βάρος τῶν ἀρχαίων τραγικῶν ἡρώων. Ἡ πλοκὴ τῶν ἔργων –ποὺ τὴ μαστοριά της λίγοι θεατρικοὶ συγγραφεῖς τὴν ἔφτασαν ἀπὸ τότε– ἐκθέτει μ᾿ ἄμεσο τρόπο σημαντικὰ ἐρωτήματα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου: τὸ ζήτημα τῆς προσωπικῆς συνείδησης, τὴ θέση τοῦ ἀτόμου μές στὴν κοινωνία, τὴν ἀδράνεια τῆς τελευταίας μ᾿ ὅλες τὶς προκαταλήψεις της.       

Ἡ σειρὰ τῶν Ἁπάντων ξεκίνησε μὲ τὴν ἔκδοση τῶν τελευταίων τεσσάρων ἔργων: Ὁ ἀρχιμάστορας Σόλνες, ὁ Μικρὸς Ἔγιολφ, ὁ Ἰωάννης Γαβριὴλ Μπόρκμαν καὶ Ὅταν ξυπνήσουμε ἐμεῖς οἱ νεκροί. Τὰ δράματα αὐτά –ἀπολύτως σύγχρονα στὴν προβληματική τους– καθώρισαν τὴ σκέψη μεγάλων συγγραφέων-ποιητῶν τοῦ 20^οῦ αἰώνα: τὸν Ράινερ Μαρία Ρίλκε, τὸν Τζέιμς Τζόυς, τὸν Τόμας Μάνν. 

Ἕπονται σύντομα τὸ δραματικό «παραμύθι»: Πέερ Γκύντ (σ᾿ ἔμμετρη μετάφραση μ᾿ ἐκτενῆ σχόλια ποὺ φωτίζουν τὶς λαϊκὲς παραδόσεις τῆς Νορβηγίας), τὸ καταγγελτικό-ἐπαναστατικὸ δρᾶμα: Ἕνας ἐχθρὸς τοῦ λαοῦ καὶ ἡ τραγωδία τῆς κληρονομικότητας: Βρυκόλακες.

«Ὡς ἄλλος Σαικσπῆρος ἐξετάζει τὴν ζωὴν ἀφ᾿ ὑψηλῆς περιωπῆς καθ᾿ ὅλην αὐτῆς τὴν ἐξέλιξην ἀπὸ τοῦ λίκνου μέχρι τοῦ φερέτρου, τουθ᾿ ὅπερ ἐπενδύει τὰ δράματά του μὲ πολὺν φιλοσοφικὸν χαρακτῆρα. Οὐδεὶς διεισέδυσεν εἰς τοὺς νεφροὺς καὶ τὴν καρδίαν τῆς ἀνθρωπότητος τόσον βαθέως ἀπὸ πολλοῦ, ἀπὸ λίαν πολλοῦ καιροῦ.»

Γεώργιος Βιζυηνός, Ἑρρίκος Ἴβσεν, 1892 (πρώτη ἐλληνικὴ κριτικὴ γιὰ τὸν Ἴψεν)

«...Ἡ παροῦσα ἄρτια καὶ πλήρης σειρὰ τῶν ἀριστουργημάτων τοῦ μεγάλου Νορβηγοῦ εἶναι μιὰ πολύτιμη, σύγχρονη, δραματουργικὰ ἐνημερωμένη, θεατρικώτατη, γλωσσικὰ πλούσια κ᾿ ἐρεθιστικὴ προσφορὰ γενικῆς Παιδείας, σκηνικῆς πρόκλησης καὶ παρακλητικὴ τῆς σκηνοθετικῆς, ὑποκριτικῆς κ᾿ εἰκαστικῆς φαντασίας.

Οἱ ἐκδόσεις Gutenberg στὴν ἔρημο τοῦ παρόντος, μᾶς ὁδηγοῦν σὲ ἀρτεσιανὰ πηγάδια πνευματικῆς ὄασης.»

Ἀπ᾿ τὸν πρόλογο γιὰ τὴ σειρὰ τοῦ Κώστα Γεωργουσόπουλου

«...ὡς ἑνότητα ἐπανεκδίδονται τώρα ἀπὸ τὸν Gutenberg Ὁ ἀρχιμάστορας Σόλνες, Ὁ μικρὸς Ἔγιολφ, ὁ Ἰωάννης Γαβριὴλ Μπόρκμαν καὶ τό: Ὅταν ξυπνήσουμε ἐμεῖς οἱ νεκροὶ, σὲ ἄρτια μετάφραση τοῦ Θεοδόση Παπαδημητρόπουλου καὶ ἐξαίρετη ἐπιμέλεια τοῦ Ἧρκου Ἀποστολίδη.»

Νίκος Ξένιος, Ὁ  Ἴψεν τῆς ὡριμότητας, bookpress.gr (20-2-2014)

«...Στὸν ἐκδοτικὸ τομέα παρατηρεῖται ὑπερδραστηριότητα τοῦ Gutenberg μ᾿ ἐξέχουσες ἐπιτυχίες τὰ γνωστὰ ἔργα τοῦ Ἑρρίκου  Ἴψεν Ἰωάννης Γαβριὴλ Μπρόκμαν, Ὁ ἀρχιμάστορας Σόλνες, Ὁ μικρὸς Ἔγιολφ καὶ τό: Ὅταν ξυπνήσουμε ἐμεῖς οἱ νεκροί, σὲ μετάφραση Θεοδόση Ἀ. Παπαδημητρόπουλου, μὲ εἰσαγωγὴ καὶ σχόλια τοῦ ἴδιου κ᾿ ἐπιμέλεια τοῦ  Ἥρκου Ρ. Ἀποστολίδη.

            Πρόκειται γιὰ ἐξαιρετικὰ προσεκτικὲς καὶ ἄριστα, ἀπὸ κάθε ἄποψη, ἐπιμελημένες ἐκδόσεις, ποὺ ἔχουν καίρια σημασία, κατ᾿  ἀρχήν, γιὰ τὸ οὐσιαστικὸ περιεχόμενο τους.

            Χαίρεται κανεὶς τὸ διαφορετικὸ ἐκδοτικὸ ἐπίπεδο –ἐπιτέλους– τῶν ἐκδόσεων αὐτῶν, καὶ γίνονται πιὸ προσιτὰ τὰ ἔργα, [] μὲ τὶς ἐξηγητικὲς σημείωσεις, τὰ βιοχρονολόγια, [] τὰ διαφωτιστικὰ σχόλια καὶ τὴν ἀσφάλεια ποὺ τοὺς δίνει ἡ αὐστηρότατη, ἐπιστημονικὰ ἔγκυρη φιλολογικὴ ἐπεξεργασία καὶ θεώρηση μιᾶς μετάφρασης πιστῆς ἀφ᾿ ἑνός, ἀφετέρου ἐμπνευσμένης συνάμα κ᾿ ἐμπνευστικῆς.»

Κώστας Μάστρακας, περιοδικὸ Διορθώσεις, Φεβρουάριος 2014

«...Τώρα παρουσιάζεται μιὰ καλὴ εὐκαιρία γιὰ ὅσους θέλουν νὰ μυηθοῦν στὴ βιβλιογραφία τοῦ Ἴψεν ἢ νὰ τὴ γνωρίσουν ἐκ νέου, ἀφοῦ ἐκδίδονται τὰ Ἅπαντά του, ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις Gutenberg, μὲ ἐργοβιογραφία, εἰσαγωγὲς καὶ ἐπεξηγηματικὰ σχόλια (σὲ μετάφραση Θεοδόση Παπαδημητρόπουλου καὶ ἐπιμέλεια Ἥρκου Ἀποστολίδη). Τὰ πρῶτα τέσσερα ἔργα του ποὺ κυκλοφοροῦν, εἶναι τά: Ὅταν ξυπνήσουμε ἐμεῖς οἱ νεκροί, Ἰωάννης Γαβριὴλ Μπόρκμαν, Ὁ μικρὸς Ἔγιολφ καὶ Ὁ ἀρχιμάστορας Σόλνες.»

Κωνσταντῖνος Τζήκας, Ἴψεν γιὰ μιὰ ζωή, Athens Voice, τ. 466, 22-1-2014

Εκδίδονται τα Άπαντα του Ερρίκου Ίψεν στην Ελλάδα..! 
Πρόσκληση στην Παρουσίαση...

Οι εκδόσεις Gutenberg σας προσκαλούν 
την Δευτέρα 31 Μαρτίου, ώρα 18.30, 
στην Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία  
(Πανεπιστημίου 22), 
για την παρουσίαση της σειράς 
ΑΠΑΝΤΑ ΕΡΡΙΚΟΥ ΙΨΕΝ 
και των πρώτων τόμων της:

Ο αρχιμάστορας Σόλνες
Ο μικρός Έγιολφ
Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν
Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί

Θα μιλήσουν οι:
Ήρκος Αποστολίδης, συγγραφέας - ιστορικός
Κώστας Γεωργουσόπουλος, θεατρικός κριτικός
Σπύρος Ευαγγελάτος, ακαδημαϊκός - σκηνοθέτης
Γιώργος Κιμούλης, ηθοποιός - σκηνοθέτης
Θεοδόσης Παπαδημητρόπουλος, ηθοποιός - μεταφραστής

Πρόσκληση