ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 
ΠΑΡΑ ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΤΣΙΠΡΑ!

Δείχνει μικρότητα (και βλακεία *) το να θέλεις να πιάνεις τους άλλους κορόιδο...

Ένας άνθρωπος δεν είναι πολύ έξυπνος αν χρειάζεται να ξεγελάει τους άλλους...

Γιάννης Σταύρου, Καφές και βιβλία, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Βωβενάργκ (1715-1747)
Αποφθέγματα

Όταν κανείς αισθάνεται ότι του λείπουν αυτά για τα οποία οι άλλοι θα τον εκτιμούσαν, είναι έτοιμος να τους μισήσει.

Η κατανόηση των δυνάμεών σου, τις μεγεθύνει.

Οι άνθρωποι έχουν μεγάλες φιλοδοξίες και μικρά σχέδια.

Η ελπίδα κινητοποιεί τους σοφούς και παραπλανά τους τεμπέληδες και τους αλαζόνες που επαναπαύονται στις υποσχέσεις της.

Είναι ψέμα πως η ισότητα είναι φυσικός νόμος. Η φύση δεν έκανε τίποτε ίσο. Αντίθετα, ο κυρίαρχος νόμος της είναι η ιεράρχηση και η εξάρτηση.

Μπορεί κανείς να κυριαρχήσει με τη δύναμη, αλλά ποτέ μόνο με την εξυπνάδα.

Οι αδύναμοι άνθρωποι θέλουν να εξαρτώνται για να έχουν προστασία. Όσοι φοβούνται τους ανθρώπους αγαπούν τους νόμους.

Μας προσβάλλει λιγότερο η περιφρόνηση των ηλιθίων από την επιφυλακτική εκτίμηση των ευφυών.

Επιτηδειότητα θα πει να κυβερνάς χωρίς να είσαι ισχυρός.

Αυτό που οι αδύναμοι ονομάζουν μετριοπάθεια, είναι μετριότητα.

Περισσότερα είναι τα άχρηστα πράγματα που ξέρουμε από τα αναγκαία που αγνοούμε.

Η καθαρότητα κοσμεί τις βαθιές σκέψεις.

Δεν κάνει κανείς σπουδαία πράγματα ακολουθώντας συμβουλές.

Το όφελος από την αρετή είναι τόσο προφανές, ώστε οι κακοί την ασκούν από συμφέρον.

Περιγελούμε πολλά πράγματα για να μην περιγελάσουμε τον εαυτό μας.

Ένας άνθρωπος δεν είναι πολύ έξυπνος αν χρειάζεται να ξεγελάει τους άλλους.

Δείχνει μικρότητα το να θέλεις να πιάνεις τους άλλους κορόιδο.

Η μοναξιά είναι για το πνεύμα ό,τι η νηστεία για το σώμα: θανάσιμη όταν κρατήσει πολύ, αλλά αναγκαία.

Η πιο μαύρη αχαριστία, αλλά και η πιο συνηθισμένη, είναι η αχαριστία των παιδιών απέναντι στους γονείς.

Οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν όσο δεν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν.

Κανένας δεν κάνει τόσο πολλά λάθη, όσο εκείνος που ενεργεί με βάση μόνο τη λογική.

Όποιος ξέρει να υπομένει τα πάντα, μπορεί και να τολμά τα πάντα.

Το πιο άσχημο παιχνίδι που μπορεί να παίξει σε κάποιον η μοίρα, είναι να του δώσει λίγες ικανότητες και μεγάλη φιλοδοξία.

Λίγοι άνθρωποι είναι πιο πικρόχολοι από αυτούς που είναι γλυκομίλητοι από συμφέρον.

Όσοι πιστεύουν πως δεν έχουν πια την ανάγκη των άλλων γίνονται αδιάλλακτοι.

Δεν πρέπει να κρίνουμε τους ανθρώπους από αυτά που δεν ξέρουν, αλλά από αυτά που ξέρουν και κυρίως από το πώς τα ξέρουν.

Δεν είναι μεγάλο προσόν να έχεις γρήγορο μυαλό αν δεν είναι συγχρόνως και σωστό. Η τελειότητα του εκκρεμούς δεν έχει να κάνει με το ότι πάει γρήγορα, αλλά με το ότι πάει σωστά.

Ένας άνθρωπος που είναι γεννημένος να υπακούει, θα υπακούει ακόμα και επάνω στον θρόνο.

Η απελπισία είναι το αποτέλεσμα όχι μόνο της δυστυχίας μας, αλλά και της αδυναμίας μας.

Δεν κάνουμε πια φίλους στα γεράματα. Έτσι κάθε απώλεια είναι ανεπανόρθωτη.

Περιφρονούμε τα μεγάλα σχέδια όταν δεν νιώθουμε ικανοί για μεγάλες επιτυχίες.

Αν το γνωμικό θέλει εξηγήσεις, τότε δεν είναι γνωμικό.

Δεν μπορεί να είμαστε πολύ ευτυχισμένοι, όταν άλλοι άνθρωποι αποφασίζουν για τα καθήκοντα και τις απολαύσεις μας.

Η τέχνη του να αρέσεις είναι η τέχνη του να ξεγελάς.

Η λογική απορρίπτει τη θρησκεία ενώ η εμπειρία αποδεικνύει τη χρησιμότητά της.

Ίσως οφείλουμε στα πάθη τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του πνεύματος.

Δεν υπάρχουν σφάλματα που δεν εξαφανίζονται από μόνα τους όταν διατυπωθούν με σαφήνεια.

Πρέπει να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να διαπράττουν εις βάρος τους μεγάλα λάθη, για να αποφεύγουν ένα μεγαλύτερο κακό: την υποδούλωσή τους.

Όταν μια ιδέα δεν έχει τη δύναμη για να διατυπωθεί απλά, αυτό είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να την απορρίψουμε.

Δεν είναι γεννημένος για να δοξαστεί όποιος δεν ξέρει την αξία του χρόνου.

Συμβαίνει να είναι ευκολότερο να ιδρύσεις μια καινούργια πολιτική ομάδα παρά να γίνεις σταδιακά ο αρχηγός μια υπάρχουσας ομάδας.

Οι συμβουλές των γέρων φωτίζουν χωρίς να ζεσταίνουν, όπως ο χειμωνιάτικος ήλιος.

Οι μεγάλες προσωπικότητες, ως επί το πλείστον, ήταν στην εποχή τους οι άνθρωποι με τη μεγαλύτερη ευφράδεια.

Κανένας δεν θέλει να τον λυπούνται για τις πλάνες του.

Τα πράγματα που ξέρουμε καλύτερα δεν μας τα έχουν διδάξει.

Ό,τι είναι έπαρση στους αδύναμους, στους δυνατούς είναι μεγαλείο

Προσβάλλεις τους ανθρώπους όταν τους απονέμεις επαίνους που δείχνουν τα όρια της αξία τους.

Η λογική και η ελευθερία είναι ασύμβατες με την αδυναμία.

Είναι σοβαρό σημάδι μετριότητας να επαινείς πάντα τα πράγματα με επιφυλακτικότητα.

Η πραγματικά καλή ζωγραφική μας κάνει να την θαυμάζουμε μέχρι τη στιγμή που αρχίζουν να την θαυμάζουν και οι άλλοι.

Το ανθρώπινο πνεύμα είναι περισσότερο διεισδυτικό παρά επαγωγικό και μπορεί να αγκαλιάσει περισσότερα από όσα μπορεί να συσχετίσει.

Πολλές επιφυλάξεις αλλά και πολλές ελπίδες, που καταρχήν φαίνονται λογικές, διαψεύδονται.

Μακρές περίοδοι ευτυχίας χάνονται κάποτε μέσα σε μια στιγμή, όπως σαρώνονται οι ζέστες του καλοκαιριού στην πρώτη καταιγίδα.

Υπάρχουν πληγές που πρέπει να τις κρύβουμε, αν θέλουμε να προστατέψουμε την υπόληψή μας.

Υπερβολικά μεγάλη ή -αντίθετα- ανύπαρκτη μυστικότητα στις υποθέσεις μας μαρτυρούν εξίσου αδύναμο χαρακτήρα.

Είναι πιο εύκολο να πει κανείς καινούργια πράγματα παρά να συμφιλιώσει αυτά που ήδη έχουν λεχθεί.

Όσο πιο αδιαμφισβήτητο είναι το γνωμικό, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος να γίνει γρήγορα κοινοτοπία.

Εάν μια σκέψη ή ένα έργο ενδιαφέρουν μόνο λίγους, λίγοι θα είναι και όσοι θα μιλήσουνε γι’ αυτό.

Στα γηρατειά, δυο πράγματα και μετά δυσκολίας, μπορούν να αντικαταστήσουν τις ικανότητες και τις χαρές της ζωής: η φήμη και τα πλούτη.

Τα πλούτη των κακών βασιλιάδων είναι θανάσιμα για τους λαούς.

Όταν η ηδονή μάς έχει εξαντλήσει, λέμε ότι έχουμε εξαντλήσει όλες τις ηδονές και πως τίποτα δεν μας ικανοποιεί πια.

Η ανάγκη επιδεινώνει τα κακά που δεν μπορεί να θεραπεύσει.

Ο άνθρωπος που ξέρει πώς να κάνει τις σπατάλες του να φαίνονται χρήσιμες, κάνει μια πολύ σωστή διαχείριση.

(*) παρέμβαση δική μας...

κι αν κάνωμ' εκατό φορές καινούργιο φαλιμέντο...

μα τώρα νενικήκαμεν και δεν με μέλει δράμι
αν μία για πάντα της Βουλής κλεισθεί το Παρλαμέντο
κι αν κάνωμ' εκατό φορές καινούργιο φαλιμέντο...
*
Την φίλη μας Ευρώπη με πέντε φασκελώνω,
απάνω στο τραπέζι τον γρόθο μου κτυπώ...
Εχύθη ο καφές μου, τα ρούχα μου λερώνω,
κι όσες βλαστήμιες ξέρω αρχίζω να τις πω...

Γιάννης Σταύρου, Πεπρωμένο, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Γιώργος Σουρής
Ο Ρωμηός

Στὸν καφενὲ ἀπ᾿ ἔξω σὰν μπέης ξαπλωμένος,
τοῦ ἥλιου τὶς ἀκτῖνες ἀχόρταγα ρουφῶ,
καὶ στῶν ἐφημερίδων τὰ νέα βυθισμένος,
κανέναν δὲν κοιτάζω, κανέναν δὲν ψηφῶ.

Σὲ μία καρέκλα τὅνα ποδάρι μου τεντώνω,
τὸ ἄλλο σὲ μίαν ἄλλη, κι ὀλίγο παρεκεῖ
ἀφήνω τὸ καπέλο, καὶ ἀρχινῶ μὲ τόνο
τοὺς ὑπουργοὺς νὰ βρίζω καὶ τὴν πολιτική.

Ψυχή μου! τί λιακάδα! τί οὐρανὸς ! τί φύσις !
ἀχνίζει ἐμπροστά μου ὁ καϊμακλῆς καφές,
κι ἐγὼ κατεμπνευσμένος γιὰ ὅλα φέρνω κρίσεις,
καὶ μόνος μου τὶς βρίσκω μεγάλες καὶ σοφές.

Βρίζω Ἐγγλέζους, Ρώσους, καὶ ὅποιους ἄλλους θέλω,
καὶ στρίβω τὸ μουστάκι μ᾿ ἀγέρωχο πολύ,
καὶ μέσα στὸ θυμό μου κατὰ διαόλου στέλλω
τὸν ἴδιον ἑαυτό μου, καὶ γίνομαι σκυλί.

Φέρνω τὸν νοῦν στὸν Διάκο καὶ εἰς τὸν Καραΐσκο,
κατενθουσιασμένος τὰ γένια μου μαδῶ,
τὸν Ἕλληνα εἰς ὅλα ἀνώτερο τὸν βρίσκω,
κι ἀπάνω στὴν καρέκλα χαρούμενος πηδῶ.

Τὴν φίλη μας Εὐρώπη μὲ πέντε φασκελώνω,
ἀπάνω στὸ τραπέζι τὸν γρόθο μου κτυπῶ...
Ἐχύθη ὁ καφές μου, τὰ ροῦχα μου λερώνω,
κι ὅσες βλαστήμιες ξέρω ἀρχίζω νὰ τὶς πῶ.

Στὸν καφετζῆ ξεσπάω... φωτιὰ κι ἐκεῖνος παίρνει.
Ἀμέσως ἄνω κάτω τοῦ κάνω τὸν μπουφέ,
τὸν βρίζω καὶ μὲ βρίζει, τὸν δέρνω καὶ μὲ δέρνει,
καὶ τέλος... δὲν πληρώνω δεκάρα τὸν καφέ.

Αριστερός φασισμός...

H λειτουργία της σελίδας του Αρκά στο Facebook είχε διακοπεί με απόφαση του, εξαιτίας κακοήθους επίθεσης που είχε δεχθεί ο καλλιτέχνης κάτω από ορισμένα σκίτσα που είχε δημοσιεύσει τις προηγούμενες ημέρες, καθώς πολλοί θεώρησαν πως με τα σκίτσα του επιτίθεται κατά της κυβέρνησης...

Ο σκιτσογράφος δέχτηκε αιφνιδίως σφοδρή κριτική καθώς πολλοί θεώρησαν πως με τα σκίτσα του επιτίθεται κατά της κυβέρνησης. Σε ένα από τα επίμαχα σκίτσα, εμφανίζεται ένας άντρας που λέει: «Έχω εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση. Είναι άνθρωποι που πατάνε γερά στον αέρα».

«Με εντολή του Αρκά η σελίδα αναστέλλει τις αναρτήσεις μέχρι νεοτέρας. Ο Διαχειριστής», ανέφερε  χαρακτηριστικά  η ανάρτηση που δημοσιεύτηκε τα μεσάνυχτα της Πέμπτης.

Σε άλλη ανάρτηση τονιζόταν:
«Στο κλίμα τής πολιτικής βαρβαρότητας κάποιοι παρεξήγησαν κάποιες αναρτήσεις και έκαναν κακοήθη σχόλια. Έφτασαν σε σημείο να υπαινιχθούν ότι ο Αρκάς χρηματίζεται από συγκεκριμένα κέντρα για τα σκίτσα που αναρτήσαμε. Δεν συμφωνούμε με την απόφαση του Αρκά, αλλά καταλαβαίνουμε απολυτά έναν άνθρωπο που σε όλη του τη ζωή απέφυγε τη δημοσιότητα, να διασύρεται από ανεγκέφαλους επειδή, χωρίς κανένα κέρδος, έδωσε την άδεια να δημοσιεύονται σκίτσα του στο FB».

Μετά τις διαστάσεις που πήρε η διακοπή της λειτουργίας της σελίδας του Αρκά στο Facebook, η σελίδα ξεκίνησε ξανά τη λειτουργία της με ένα νέο σκίτσο.
«Επαναφέρουμε τη λειτουργία της σελίδας, γιατί η διακοπή της πήρε υπερβολικές διαστάσεις και γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης απ’ όλες τις πλευρές. Ζούμε σε άγριους, τρελούς και επικίνδυνους καιρούς...» αναφέρουν οι διαχειριστές της σελίδας.

ΠΗΓΗ:
TA NEA
Η σελίδα του ΑΡΚΑ στο Facebook

Κουλτούρα είναι αυτό που σου μένει όταν τα έχεις όλα ξεχάσει...

...Ο φυγάς στέκεται σε μια σκαλωσιά κάτω από τη δεξαμενή, φωτισμένος από τη φλόγα. Ένας φρουρός αρχίζει να ανεβαίνει με ζήλο τη σκαλωσιά. Όταν τον πλησιάζει, ο φυγάς πηδά στην καυτή, υγρή μάζα και οι φρουροί τον βλέπουν να εξαφανίζεται μπροστά στα μάτια τους λυγίζοντας σαν καπνός, αψηφώντας την εντολή, ανυπότακτος, ελεύθερος από τα λυκόσκυλα, από το κρύο, τη ζέστη, την ποινή και τη μετάνοια...
(Πηγή:  ΝΑΥΤΙΛΟΣ )

Γιάννης Σταύρου, Γιασεμί, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Ντανίλο Κις
Ένας τάφος για τον Μπόρις Νταβίντοβιτς 
(Εκδ. Κέδρος, μετ. Μ. Κεσίνη)

"Όποιος είδε το παρόν, τα είδε όλα, αυτό που έγινε στο μακρινό παρελθόν και αυτό που θα γίνει στο μέλλον"

Μάρκος Αυρήλιος

Ο Ντανίλο Κις σ' αυτό το αριστουργηματικό έργο συνθέτει επτά παραλλαγές πάνω σε ένα κοινό θέμα: Πώς μια ιδεολογία και μάλιστα "ανθρωπιστική" καταντά να εξοντώσει με απάνθρωπο τρόπο αυτούς που την υπηρέτησαν.
"Επτά κεφάλαια μιας κοινής ιστορίας" είναι ο υπότιτλος του έργου. Διαφέρουν ίσως οι τόποι και τα πρόσωπα αλλά όλα , πλην ενός, μιλάνε για τα βασανιστήρια, τις δίκες, τους εκτοπισμούς στα γκούλαγκ της Σιβηρίας και τις δολοφονίες που συνέβαιναν στην Αν. Ευρώπη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 30. Όλοι αυτοί οι ήρωες που υπηρέτησαν , κάποιες φορές και με αυταπάρνηση, την ιδεολογία τους, έπεσαν θύματα της σταλινικής τρομοκρατίας.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να μιλήσεις για τον Τρόμο της Ιστορίας:
α) Οι μαρτυρίες αυτών που τον βίωσαν, που όσο ειλικρινείς και συγκινητικές κι αν είναι, λόγω της φορτισμένης υποκειμενικότητάς τους σε απομακρύνουν από την ουσία της πραγματικότητας.
β) Τα στατιστικά στοιχεία, που μετατρέπουν τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου σε ψυχρά νούμερα.
γ) Οι μελέτες, τα ντοκουμέντα, που πνιγμένα πολλές φορές κάτω από το βάρος του όγκου τους δεν επικεντρώνονται στo κάθε άτομο ξεχωριστά, όπως θα συνέβαινε με ένα διήγημα ή μυθιστόρημα.
Ποια η σημασία 6 εκατομμυρίων νεκρών εάν δεν μπορείς να δεις ούτε έναν απ' αυτούς με το πρόσωπό του, το σώμα του και να γνωρίσεις τη δική του ιστορία; Σύμφωνα με τον Κις η λογοτεχνία πρέπει να συμπληρώσει την Ιστορία, γιατί η Ιστορία γενικεύει ενώ η λογοτεχνία εξατομικεύει.

Ο Γιουγκοσλάβος συγγραφέας έχει στόχο να αποδώσει στο κάθε θύμα της Ιστορίας το πρόσωπό του και την ατομική του ιστορία. Για να το καταφέρει χρησιμοποιεί στις αφηγήσεις του ως φόντο πραγματικά γεγονότα , ιστορικά πρόσωπα και μαρτυρίες παρμένες από ντοκουμέντα της εποχής. Πετυχαίνει έτσι να δημιουργήσει μια πειστική ανασύσταση της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου.

"Η ιστορία που ακολουθεί, η ιστορία που γεννιέται μέσα στην αμφιβολία και στην υποψία , έχει ένα και μοναδικό πλεονέκτημα (μερικοί το ονομάζουν τύχη αγαθή), είναι αληθινή: είναι γραμμένη από το χέρι τίμιων ανθρώπων και αξιόπιστων μαρτύρων. Αλλά για να είναι αληθινή με τον τρόπο που ονειρεύεται ο συγγραφέας, θα έπρεπε να ειπωθεί στα ρουμάνικα, στα ουγγρικά, στα ουκρανικά ή στα γίντις."

Ο Κις δε θα τα κατάφερνε να αφηγηθεί τόσο θαυμάσια αυτή τη σύγχρονη ιστορία της Αδικίας αν δε χρησιμοποιούσε ως αντίβαρο στο ζόφο, την ειρωνεία φροντίζοντας ωστόσο να μη γίνεται κυνικός.

Σε ένα από τα 7 κεφάλαια (Μηχανικά λιοντάρια) αφηγείται την πραγματική ιστορία μιας εξαπάτησης, της οποίας θύμα υπήρξε ο Γάλλος Εντουάρ Εριό (αυτός που είπε το περίφημο: Κουλτούρα είναι αυτό που σου μένει όταν τα έχεις όλα ξεχάσει), όταν επισκέφτηκε την Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του 30, για να διαπιστώσει, ιδίοις όμμασιν, την ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας. Τα κομματικά στελέχη έπρεπε μέσα σε λίγες ώρες να μετατρέψουν την Αγ. Σοφία του Κιέβου, που λειτουργούσε ως ζυθοποιείο, πάλι σε ναό και να σκηνοθετήσουν μια λειτουργία, στην οποία θα παρευρισκόταν ο Εριό.

Αυτή η ιστορική επίσκεψη δεν χρησιμοποιείται παρά ως φόντο για την ανάπτυξη μιας άλλης φανταστικής (;) ιστορίας, αυτής του κομματικού στελέχους, του Τσελιούστνικοφ,που σκηνοθέτησε αυτή την παρωδία λειτουργίας. Ουσιαστικά ο Κις ξαναγράφει την Ιστορία εξαπατώντας με τη μέθοδό του τον αναγνώστη. Του στήνει παγίδες και του σερβίρει το ψέμα γι' αλήθεια. Κοντολογής χρησιμοποιεί τις προπαγανδιστικές μεθόδους του Σταλινισμού για να τον χτυπήσει με τα ίδια του τα όπλα .

Διαβάζοντας το βιβλίο αναρωτιόμουνα συνεχώς πού σταματάει η μυθοπλασία και πού αρχίζει η αλήθεια. Τελικά μήπως η μυθοπλασία του είναι μια εξαπάτηση; Ή πιο σωστά: μια αφήγηση, που μέσα από τεχνάσματα θέλει να αποκαταστήσει την "αλήθεια". Αυτή όμως δεν είναι μία από τις μεθόδους του Ολοκληρωτισμού;
Ωστόσο ο Κις, έχοντας πλήρη επίγνωση της τεχνικής του, κατορθώνει με τον τρόπο του να υψώσει έναν τύμβο για όλους αυτούς τους "άγνωστους", που δεν είχαν την τύχη να έχουν το μνήμα, που τους άξιζε. Άλλωστε αυτό υποδηλώνει κι ο τίτλος: Ένας τάφος για τον Μπόρις Νταβίντοβιτς, που όπως διαβάζουμε στην ομώνυμη ιστορία, μόνο τάφο δεν αξιώθηκε να έχει.

"Την τέταρτη μέρα από την απόδρασή του ένας φρουρός τον ανακαλύπτει κοντά σ' ένα καζάνι, με μακριά γένια σα φάντασμα, να ζεσταίνεται δίπλα σε μια μεγάλη δεξαμενή μέσα στην οποία τοποθετείται η σκουριά.Οι άντρες τον περικυκλώνουν και ελευθερώνουν τα λυκόσκυλα. Παρακινημένοι από τα ουρλιαχτά των λυκόσκυλων , μπαίνουν στο σιδηρουργείο: Ο φυγάς στέκεται σε μια σκαλωσιά κάτω από τη δεξαμενή, φωτισμένος από τη φλόγα. Ένας φρουρός αρχίζει να ανεβαίνει με ζήλο τη σκαλωσιά. Όταν τον πλησιάζει, ο φυγάς πηδά στην καυτή, υγρή μάζα και οι φρουροί τον βλέπουν να εξαφανίζεται μπροστά στα μάτια τους λυγίζοντας σαν καπνός, αψηφώντας την εντολή, ανυπότακτος, ελεύθερος από τα λυκόσκυλα, από το κρύο, τη ζέστη, την ποινή και τη μετάνοια."

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΙΛΟΣ
http://alexis-chryssanthie.blogspot.gr/2008/09/3.html

Πώς να την πάρεις τη ζωή δόλωμα του θανάτου;

Μα η γενιά της μεγάλης ανταρσίας
Χάραξε πάνω στα βράχια της Ύδρας ή σε μέρος άγνωστο:
Ανθρώπινη νομιμότητα δεν υπάρχει
Η νομιμότητα είναι έννοια μεταφυσική...

Γιάννης Σταύρου, Ύδρα, λάδι σε καμβά

Ζήσιμος Λορεντζάτος
Συλλογή
(Απόσπασμα)

Καημένη αγάπη της στεριάς και που δε σε περπάτησα
Και που δε σε κολύμπησα της θάλασσας αγάπη –
Τέτοια χαρά στον ουρανό και τέτοιο φως στον κόσμο
Πώς να την πάρεις τη ζωή δόλωμα του θανάτου;

Μικρά Σύρτις

(Απόσπασμα)
*
Μα η γενιά της μεγάλης ανταρσίας
Χάραξε πάνω στα βράχια της Ύδρας ή σε μέρος άγνωστο:
Ανθρώπινη νομιμότητα δεν υπάρχει
Η νομιμότητα είναι έννοια μεταφυσική
Και η μεταφορά της από το θείο στο ανθρώπινο επίπεδο
Για λόγους ΜΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥΣ όπως έγινε η γίνεται σήμερα
Δεν αποτελεί υποχρέωση
Για όσους βρίσκουνται ακόμα σε ΖΩΝΤΑΝΗ επαφή με το σύμπαν
Δηλαδή τη θεότητα
*
Όπως οι βασιλιάδες στα νομίσματα
που τριφτήκαν στων λαών τα χέρια ξεπροβάλλει
το μισοφαγωμένο πρόσωπο του Εμπεδοκλή
Αίματος εν πελάγεσσι αντιθορόντος

Τέτοιες ώρες τον κόσμο αυτόν όταν κοιτάζω
Που πάει να δέσει σα βαρέλι όλη τη σφαίρα
Στου λογικού τα τσέρκια ή όταν από παντού
Με ζώνει το τυφλό σταμάτημα του πάθους
Στο αίμα γυρνάω που θρέφει ως πέλαγος το νου μας
Στο μαύρο αίμα που ήπιε ο Τειρεσίας
Κι οι αρχαίες προφητικές ψυχές στον άδη
Στο περικάρδιον αίμα ανθρώποις νόημα
Του χορευτή που κάνει αυτό το πάτωμα
Κόσκινο με των τακουνιών το ντουφεκίδι
Κι απ’ τα κατάβαθα της πατρικής μου γης
Βλέποντας τη διπλή παράδοση φωνάζω

Σκοτεινή δύναμη άγρια φανερώσου
Αντίμαχη της κλασικής Ελλάδας
Και λύτρωσε με απ’ το λευκό της κίονα που με κλείνει
*
Μα την πληγή του ανθρώπου όταν αφόρμισε
Την έγιανε η μητέρα αυτού του ποταμού
Γερόντισσα εκατόχρονη που είδα το γένι της αραιό
Μια Κυριακή να στάζει από μαρίσα

Καθώς η τρίχα στο κατωσάγονο του αλόγου
Όταν σηκώνει το κεφάλι από μια γούρνα

Λέω το μεγάλο φωτεινό θεό
Μοναχογιό της χήρας αιωνιότητας
Που δένεται καλούμα στις περιπλανήσεις του
Με το Σταυρό του Νότου στα μεσούρανα
Και τον αστερισμό της Ανδρομέδας

Τίποτα δεν πρέπει ν’ ακουστεί...

Βιβλία, βιβλία, βιβλία. Και περιοδικά κι εφημερίδες. Όγκοι τυπωμένο χαρτί, το σπίτι ασφυχτικά γεμάτο, ολάκερα βουνά γύρω γύρω, βιβλία ασάλευτα κι αμετακίνητα, βυθισμένα στη σκόνη, φθαρμένα από το χρόνο, (που κατάφαγε και σένα), ακατανόητα τώρα και μάταια κι άχρηστα...

Γιάννης Σταύρου, Ανάμεσα σε βιβλιά, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Τάκης Σινόπουλος
Νυχτολόγιο
(Απόσπασμα)

Η φρικιαστική αίσθηση της μοναξιάς, η επικοινωνία με τους άλλους, η αγωνία σου μπροστά στη βεβαιωμένη τώρα πια αδυνατότητα αυτής της επικοινωνίας. Ακολουθεί μια σύντομη αλύπητη διερεύνηση του εγώ, έρχεται η νύχτα σε πολλαπλασιάζει πότε με πραγματικότητες, πραγματικές αισθήσεις, πότε με παραισθήσεις κι όνειρα. Έχει ανοίξει το κορμί σου όλες τις πόρτες του και μπαίνουν μέσα του τα πάντα, τρέφεσαι και λεηλατείσαι. Παρ’ όλα αυτά αργότερα πέφτεις και κοιμάσαι σαν κτήνος. Την άλλη μέρα ακμαίος, δε συνέβη τίποτα. Le sentiment de ne pas comprendre autrui n’est pas de ceux qui troublent les nuits de beaucoup de personnes.

Και υπήρχαν μέσα μου κραυγές. Πολλά χρόνια, όσο θυμάμαι. Τις έπνιγα και ξαναρχίζανε, τις άκουγα που ανέβαιναν με ορμή, ακατάπαυστα κύματα, σε ώρες απροσδιόριστες. Έλεγα μέσα μου: κλείσε καλά το καπάκι. Τίποτα δεν πρέπει ν’ ακουστεί, τίποτα να φτάσει στην επιφάνεια. Κραυγές του ονείρου και του φόβου, του ματωμένου κορμιού, της επιθυμίας, του θανάτου. Κι άλλες πολλές, κάθε φορά που σε περίμενα και δεν ερχόσουν. Όπως είπα, απέξω ήμουν κυριαρχημένος. Και τίποτα – έτσι νόμιζα – δεν ακουγόταν. Όμως αυτές ακουγόταν. Κυρίως το βράδυ μετά τη δύση του ήλιου ή το πρωί χαράματα που ξύπναγα κι έκλεινα το παράθυρο – με πείραζε το φως. Και κάθε νύχτα στο κρεβάτι μου προτού να κοιμηθώ. Σάββατο βράδυ 10-12, περπάτημα και καταβύθιση στο χώρο φανταστικών συναντήσεων, φανταστικών σκηνών και βασανιστηρίων. Η Κυριακή την άλλη μέρα πυρακτωμένες πέτρες πέφτανε από τον ουρανό.

Βιβλία, βιβλία, βιβλία. Και περιοδικά κι εφημερίδες. Όγκοι τυπωμένο χαρτί, το σπίτι ασφυχτικά γεμάτο, ολάκερα βουνά γύρω γύρω, βιβλία ασάλευτα κι αμετακίνητα, βυθισμένα στη σκόνη, φθαρμένα από το χρόνο, (που κατάφαγε και σένα), ακατανόητα τώρα και μάταια κι άχρηστα. Τι πάθος κάποτε για όλα αυτά, για το παραμικρότερο απ’ αυτά! Βέβαια εσύ και σήμερα διαβάζεις, επιμένεις, βασανίζεσαι. Όμως καμιά δυνατή χαρά, καμιά ερεθιστική έκπληξη. Κανείς δε βγάζει με το μαχαίρι του φλούδες από το κορμί σου, όπως γινότανε παλιά, όταν ανακάλυπτες και τούτο και κείνο και το άλλο και ξενύχταγες και μεθυσμένος, μεταρσιωμένος και πήγαινες ως τα χαράματα.
Τώρα έχασες το ενδιαφέρον σου ακόμα και για την ποίηση, όπως χάνει κανείς – ας πούμε απ’ τα σαράντα κι ύστερα – σιγά σιγά τα μαλλιά του, τα δόντια του ή τη μνήμη του. Αυτά (σε σένα φυσικά) πάνε. Δεν απομένει παρά να χάσεις τ’ αρχίδια σου, να γυρίσεις ξερός στον τοίχο και να πεθάνεις.

Πίναξ ημιτελής...

Έχει πια δύσει ο ήλιος του χειμώνα,
και γρήγορα, σα θέατρο, σκοτεινιάζει,
ή σα να πέφτει πέπλο σε μια εικόνα...

Γιάννης Σταύρου, Χειμωνιάτικο απόγευμα, Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Kώστας Καρυωτάκης
Εμβατήριο Πένθιμο και Κατακόρυφο    

Στο ταβάνι βλέπω τους γύψους.
Mαίανδροι στο χορό τους με τραβάνε.
H ευτυχία μου, σκέπτομαι, θά 'ναι
ζήτημα ύψους.

Σύμβολα ζωής υπερτέρας,
ρόδα αναλλοίωτα, μετουσιωμένα,
λευκές άκανθες ολόγυρα σ' ένα
Aμάλθειο κέρας.

(Tαπεινή τέχνη δίχως ύφος,
πόσο αργά δέχομαι το δίδαγμά σου!)
Όνειρο ανάγλυφο, θα 'ρθώ κοντά σου
κατακορύφως.

Oι ορίζοντες θα μ' έχουν πνίξει.
Σ' όλα τα κλίματα, σ' όλα τα πλάτη,
αγώνες για το ψωμί και το αλάτι,
έρωτες, πλήξη.

Ά! πρέπει τώρα να φορέσω
τ' ωραίο εκείνο γύψινο στεφάνι.
Έτσι, με πλαίσιο γύρω το ταβάνι,
πολύ θ' αρέσω.

Η Πεδιάς και το Νεκροταφείον    
(Πίναξ ημιτελής)

Έχει πια δύσει ο ήλιος του χειμώνα,
και γρήγορα, σα θέατρο, σκοτεινιάζει,
ή σα να πέφτει πέπλο σε μια εικόνα.
Άλλο δε βρίσκει ο άνεμος, ταράζει
μόνο τ' αγκάθια στην πεδιάδα όλη,
μόνο κάποιο χαρτί σ' όλη τη φύση.
Mα το χαριτωμένο περιβόλι
αίμα και δάκρυα το 'χουνε ποτίσει.
Aδιάκοπα τα δέντρα ξεκινούνε,
κι οι πέτρινοι σταυροί σκίζουν σα χέρια
τον ουρανό που σύννεφα περνούνε,
τον ουρανό που είναι χωρίς αστέρια.

(Ωραίο, φριχτό και απέριττο τοπίον!
Eλαιογραφία μεγάλου διδασκάλου.
Aλλά του λείπει μια σειρά ερειπίων
κι η επίσημος αγχόνη του Παγκάλου.)

πόσο λειψοί, πόσο χαμερπείς, πόσο άχρωμοι είναι αυτοί που κρύβονται πίσω από τη βαρύγδουπη απεραντολογία...

Το μεγάλο πλήθος έχει μάτια και αυτιά και σχεδόν τίποτε άλλο· αυτό που κυρίως το διακρίνει είναι η έλλειψη κριτικού πνεύματος και επίσης η βραχεία μνήμη...

Γιάννης Σταύρου, Μήλο με μαχαίρι, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Άρθουρ Σοπενχάουερ
Αποφθέγματα

Οι άνθρωποι χρειάζονται κάποια εξωτερική απασχόληση, επειδή είναι αδρανείς εσωτερικά.

Κάθε αλήθεια περνάει από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίθεση. Και στο τέλος θεωρείται αυτονόητη.

Η έγνοια της μετριότητας είναι πώς θα σκοτώσει τον χρόνο. Ο σοφός προσπαθεί να εκμεταλλευτεί κάθε δευτερόλεπτο.

Το ταλέντο πετυχαίνει ένα στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να πετύχει. Η ιδιοφυΐα πετυχαίνει ένα στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να δει.

Το γενικότερο δίδαγμα της ιστορίας είναι: τα ίδια, με διαφορετικό τρόπο. Όποιος έχει διαβάσει Ηρόδοτο έχει διαβάσει σχεδόν όλη την ιστορία.

Κάθε άνθρωπος θεωρεί τα όρια του δικού του οπτικού πεδίου σαν τα όρια του κόσμου.

Για να κρύψουν την έλλειψη πραγματικών σκέψεων, κάποιοι έχουν εφεύρει μια εντυπωσιακή μηχανή που κατασκευάζει μεγάλες σύνθετες λέξεις, περίπλοκες κοινοτοπίες, ατέλειωτες προτάσεις, νέες και ανήκουστες εκφράσεις, που όλα αυτά μαζί δημιουργούν μια κατά το δυνατόν δύσκολη γλώσσα, που δίνει την εντύπωση της ευρυμάθειας.
Όμως, με όλα αυτά, στην ουσία δεν λένε τίποτα: όποιος τους ακούει, δεν γίνεται αποδέκτης σκέψεων, δεν νιώθει τη γνώση του να αυξάνει, αλλά αισθάνεται την ανάγκη να αναστενάξει: “Ακούω τον μύλο να γυρίζει, αλεύρι όμως δεν βλέπω” -ή βλέπει επιτέλους καθαρά πόσο λειψοί, πόσο χαμερπείς, πόσο άχρωμοι είναι αυτοί που κρύβονται πίσω απ΄αυτή τη βαρύγδουπη απεραντολογία.

Το μεγάλο πλήθος έχει μάτια και αυτιά και σχεδόν τίποτε άλλο -αυτό που κυρίως το διακρίνει είναι η έλλειψη κριτικού πνεύματος και επίσης η βραχεία μνήμη. Η μάζα στοχάζεται ελάχιστα, γιατί της λείπει ο χρόνος και η άσκηση. Αυτός είναι και ο λόγος που διατηρεί τις πλάνες της για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς όμως να είναι, όπως ο κόσμος των διανοούμενων, σαν τον ανεμοδείχτη που κάθε φορά προσαρμόζεται στους ανέμους της μόδας.
Και ευτυχώς που γίνεται έτσι: γιατί θα ήτανε τρομακτική η ιδέα των συνεχών ξαφνικών μεταστροφών αυτής της βαριάς και δυσκίνητης ανθρώπινης μάζας, προπάντων αν αναλογιστούμε πόσα θα μπορούσαν να ξεριζωθούν και να ανατραπούν με αυτές τις απότομες μεταστροφές.

Από τα μικροπράγματα καταλαβαίνουμε καλύτερα τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Γιατί στα μεγάλα είναι πιο προσεκτικός και κρύβεται

Κάθε κοινωνική συναναστροφή απαιτεί αμοιβαία προσαρμογή και διάθεση, γι’ αυτό όσο πιο μεγάλη τόσο και πιο ανούσια. Εντελώς ο εαυτός του μπορεί να είναι κανείς μόνο εφόσον μένει μόνος του. Μόνον τότε είναι ελεύθερος.

Εκείνο που οι άνθρωποι ονομάζουν μοίρα, στην ουσία είναι ένα σύνολο ανοησιών που έκαναν.

Οι παλιάνθρωποι είναι πάντοτε κοινωνικοί και μάλιστα όταν ένας άνθρωπος έχει μέσα του μια στάλα ευγένεια, δεν βρίσκει μεγάλη ευχαρίστηση στη συντροφιά των άλλων.

Ο γιατρός βλέπει τον άνθρωπο σε όλη του την αδυναμία· ο δικηγόρος σε όλη του την κακία· και ο θεολόγος σε όλη του τη βλακεία.

Ο κόσμος είναι μια δική μου ιδέα.

Δύο είναι οι εχθροί της ανθρώπινης ευτυχίας: πόνος και ανία.

Όσο πιο περιορισμένος είναι ο ορίζοντας και ο κύκλος της δραστηριότητας και των επαφών μας, τόσο πιο ευτυχισμένοι είμαστε. Γιατί με το άνοιγμα του ορίζοντα πολλαπλασιάζονται και μεγεθύνονται οι έγνοιες, οι επιθυμίες, ο τρόμος.

Η ζωή είναι άθλιο πράγμα. Αποφάσισα να περάσω τη ζωή μου σκεπτόμενος αυτό ακριβώς.

Δεν αφαιρούμε και δεν προσθέτουμε τίποτα...

Πότε θα τελειώσει η εσωτερική αυτή νύχτα,
το σύμπαν,
Κι εγώ, ψυχή μου, πότε θα δω τη μέρα μου;
Πότε θα ξυπνήσω απο τον ξύπνο μου;

Γιάννης Σταύρου, Νυχτερινή Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Φερνάντο Πεσσόα
Ποιήματα
*
Καρδιακοί σκλάβοι των άστρων,
Κατακτουμε τον κόσμο πριν βγούμε απ' το κρεβάτι
Ξυπνούμε όμως, είναι σκιερός,
Σηκωνόμαστε, μας είναι ξένος,
Βγαίνουμε απ' το σπίτι μας, είναι ολόκληρη η γη,
Συν το ηλιακό σύστημα, ο Γαλαξίας, το 'Απειρο.
*
Η άμαξα πέρασε από το δρόμο κι έφυγε
Κι ο δρόμος δεν έγινε ούτε πιο άσχημος ούτε πιο όμορφος.
Έτσι και με των ανθρώπων τη δράση, σε όλο τον κόσμο.
Δεν αφαιρούμε και δεν προσθέτουμε τίποτα.
Περνάμε και ξεχνιόμαστε.

Κι ο ήλιος έρχεται κάθε μέρα στην ώρα του 
*
Όταν έρθει η Άνοιξη
Ίσως πια να μη βρίσκομαι στον κόσμο.
Σήμερα, να μπορούσα θα’ θελα
Την Άνοιξη σαν πρόσωπο να την σκεφτώ.
Θα μπορούσα έτσι να φανταστώ πως κλαίει για μένα
Βλέποντας πως το  φίλο το μοναδικό της έχει χάσει.
Μα η Άνοιξη δεν είναι ούτε πράγμα,
ούτε ένας τρόπος να μιλάς.
Ούτε τα λουλούδια, ούτε τα πράσινα φύλλα επιστρέφουν
Υπάρχουν  νέα φύλλα, νέα λουλούδια
Υπάρχουν νέες, μυρωδάτες μέρες.
Τίποτα δεν γυρίζει, δεν επαναλαμβάνεται
Επειδή είναι πραγματικό το κάθε τι.
*
Ίσως αυτή να είναι
Η τελευταία μέρα της ζωής μου.
Το χέρι το δεξί μου σήκωσα τον ήλιο χαιρετώντας.
Μα δεν τον χαιρετούσα για αντίο.
Ήμουν χαρούμενος
Που να τον δω ακόμα μια φορά μπορούσα.
–Αυτό ήταν όλο.

Άριστος τρόπος του αμυνεσθαι το μη εξομοιούσθαι

Το τα αδύνατα διώκειν μανικόν· αδύνατον δε το τους φαύλους μη τοιαύτά τινα ποιείν. 
(το να επιδιώκεις πράγματα που είναι αδύνατα είναι τρελό· και είναι αδύνατο οι φαύλοι να μην κάνουν κάτι τέτοιο.)

Γιάννης Σταύρου, Αραγμένο στο λιμάνι, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Μάρκος Αυρήλιος
Αποφθέγματα

Κάθε ενέργειά σου να προέρχεται από την θέλησή σου, να γίνεται με πνεύμα κοινής ωφελείας, μελετημένα και ποτέ από αντίδραση. Μην προσπαθείς να ομορφαίνεις την σκέψη σου με ψεύτικα στολίδια. Μην είσαι πολύλογος ούτε ν’ ανακατώνεσαι πολύ και σ’ όλα. Ο Θεός που είναι μέσα σου να κυβερνά αληθινόν άνδρα, ηλικιωμένο, με διάνοια πολίτου, άρχοντα που έχει τακτοποιημένα τα δικά του και θέση πολεμιστή που περιμένει έτοιμος το σύνθημα της αποχωρήσεως και ούτε όρκους χρειάζεται ούτε μαρτυρίες άλλων. Εσωτερικά ατάραχος δεν αισθάνεται ανάγκη από ξένες βοήθειες δεν ζητεί από άλλους την ησυχία του. Όρθιος λοιπόν πρέπει να στέκεσαι και όχι να σε ορθώνουν άλλοι.

Υβρίζει τον εαυτό της η ψυχή του ανθρώπου προπαντός, όταν, εξ ιδίας της πρωτοβουλίας, γίνει ένα απόστημα ή σπυρί του κόσμου. Διότι το να δυσχεραίνει κανείς τα συμβαίνοντα, είναι σαν να αποστατεί από την παγκόσμιο φύση, που μέσα της περιέχονται και των άλλων οι φύσεις.

Ποταμός τα συμβάντα και ρέμα ορμητικό ο χρόνος. Μόλις φάνηκε κάτι και είναι ήδη περασμένο κι’ άλλο περνά και άλλο έρχεται.

Το τα αδύνατα διώκειν μανικόν· αδύνατον δε το τους φαύλους μη τοιαύτά τινα ποιείν. (το να επιδιώκεις πράγματα που είναι αδύνατα είναι τρελό· και είναι αδύνατο οι φαύλοι να μην κάνουν κάτι τέτοιο.)

Αλλήλων καταφρονούντες αλλήλοις αρεσκεύονται και αλλήλων υπερέχειν θέλοντες, αλλήλοις υποκατακλίνονται.

Άριστος τρόπος του αμυνεσθαι το μη εξομοιούσθαι.

Αδικεί πολλάκις ο μη ποιών τι, ου μόνον ο ποιών τι.

Ένδον σκάπτε, ένδον η πηγή του αγαθού και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτεις.

Παν εφήμερον, και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον.

Ουδέν ουδενί συμβαίνει, ό ού πέφυκε φέρειν. (τίποτε δεν μπορεί να σου συμβεί που δεν μπορείς να το αντέξεις)

Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού.

Ζητώ γαρ την αλήθειαν υφ’ ής ουδείς πώποτε εβλάβη.

Οι άνθρωποι γεγόνασιν αλλήλων ένεκα. Ή δίδασκε ούν ή φέρε.

Εν ολιγίστοις κείται το ευδαιμόνως βιώσαι.

Εγγύς μεν η ση περί πάντων λήθη, εγγύς δε η πάντων περί σου λήθη. (σύντομα θα τα έχεις ξεχάσει όλα και σύντομα θα σε έχουν ξεχάσει όλοι)

Ορθόν ούν είναι χρη, ουχί ορθούμενον. (πρέπει να είσαι όρθιος, όχι να κρατιέσαι όρθιος - από τους άλλους)

Πρόσεχε τω υποκειμένω ή τη ενεργεία ή τω δόγματι ή τω σημαινομένω. (πρόσεχε την ουσία του πράγματος παρά τις ενέργειες ή τις πεποιθήσεις ή τις ερμηνείες)

Ο αμαρτάνων εαυτώ αμαρτάνει· ο αδικών εαυτόν αδικεί, εαυτόν κακόν ποιών.

Τοσούτου άξιος έκαστος εστιν, όσου άξιά εστι ταύτα περί ά εσπούδακεν.

Αν στα είκοσι δεν μάθεις, στα τριάντα δεν κάνεις, στα σαράντα δεν έχεις, τότε στα πενήντα ούτε θα μάθεις, ούτε θα κάνεις, ούτε θα έχεις.

Κάθε απώλεια δεν είναι παρά μια αλλαγή, και η αλλαγή είναι η απόλαυση της φύσης.

Περιορίσου στο παρόν.

Μην αφήνεις ποτέ το μέλλον να σε ενοχλήσει. Θα το αντιμετωπίσεις, αν πρέπει, με τα ίδια όπλα της λογικής που σε εξοπλίζουν σήμερα εναντίον του παρόντος.

Η αξία ενός ανθρώπου δεν ξεπερνά την αξία των φιλοδοξιών του.

Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια.

Όλα είναι εφήμερα, και η φήμη και ο φημισμένος.

Υπάρχει το ενδεχόμενο να εξομοιωθείς με θεό και να μείνεις απαρατήρητος.

Πρέπει πάντα να θυμούμαι ποια είναι του συνόλου η φύση και ποιά η δική μου και τι σχέση έχει μ’ εκείνη και ποιο μέρος ποιου συνόλου είναι, καθώς και ότι κανείς δεν μ’ εμποδίζει να κάνω πάντα και να λέω ό,τι είναι συνεπές με την παγκόσμια φύση της οποίας είμαι ένα τμήμα.

Του ανθρωπίνου βίου η διάρκεια είναι στιγμή, η ουσία του ρευστή, η αίσθηση αμυδρή, όλου του σώματος η σύσταση φτιαγμένη για να σαπίσει. Η ψυχή είναι στρόβιλος, η τύχη ακαθόριστη και η φήμη αόριστη. Με λίγα λόγια, του σώματος όλα ποταμός, τα της ψυχής όνειρο και αχνός, τα της ζωής πόλεμος και ξένων άφιξη και η υστεροφημία λήθη. Τι λοιπόν μπορεί να μας οδηγήσει; Ένα και μόνο η φιλοσοφία. Και τούτο σημαίνει, να έχουμε ασφαλή τον εσωτερικό μας δαίμονα από προσβολή και βλάβη, δυνατότερο από τις ηδονές και τους πόνους.

Να μην πράττει τίποτα ασυνάρτητα, ούτε με ψευτιές και με υποκρισία και να ’ναι ανεξάρτητος από το αν θα κάνουν ή δεν θα κάνουν κάτι οι άλλοι. Επίσης, τα συμβάντα και τα μοιραία να τα παραδέχεται γιατί έρχονται από εκεί από όπου κι αυτός ήλθε. Κι επάνω απ’ όλα, τον θάνατο με ήρεμη γνώμη να τον περιμένει, όχι ως άλλο τι παρά ως διάλυση των στοιχείων από τα οποία κάθε ζώο συνίσταται. Αν λοιπόν για τα στοιχεία χωριστά δεν είναι τίποτα το φοβερό, ακατάπαυστα να μεταβάλλονται σε κάτι άλλο, γιατί να φοβάται κανείς την μεταβολή και την διάλυση του συνόλου; Είναι πράγμα φυσικό και τίποτα το κακό δεν προκαλεί η φύση.

Ύβριζε, ύβριζε τον εαυτό σου ώ ψυχή μου! Για να τιμήσεις τον εαυτό σου, δεν θα σου μένει πια καιρός. Σύντομος ο βίος του καθενός. Και σύ, σχεδόν τον έχεις περάσει χωρίς να σέβεσαι τον εαυτό σου, αλλά στις ψυχές των άλλων βάζοντας την ευτυχία σου.

Όχι μόνο πρέπει να συλλογίζεσαι ότι κάθε ημέρα καταναλώνεται η ζωή σου και λιγοστεύει το υπόλοιπό της, αλλά πρέπει επίσης να συλλογισθείς ότι και αν ζήσεις πολύ παραπάνω, μένει άδηλο αν θα σου διατηρηθεί πάντα όμοια η διάνοια, ώστε ν’ αντιλαμβάνεσαι πράγματα και την φιλοσοφική σκέψη, που τείνει στην γνώση των θείων και των ανθρωπίνων.

Οι άνθρωποι αναζητούν τόπους για απόσυρση, εξοχές και παραλίες και όρη και εσύ πολλάκις βρέθηκες να τα λαχταράς. Όλα αυτά όμως είναι χρήσιμα μόνον εις τους ανόητους, αφού εσύ μπορείς όποια στιγμή θελήσεις ν’ αποτραβηχτείς στον εαυτό σου. Γιατί πουθενά δεν είναι πιο ήσυχα και αμέριμνα για τον άνθρωπο παρά μέσα στην ίδια του την ψυχή και ιδίως για εκείνους που έχουν εύτακτο τον εσωτερικό τους κόσμο ώστε όταν τον κοιτάζουν καταλαμβάνονται από μεγάλη γαλήνη. Και ως τέτοια εννοώ την αρμονία. Συχνά δίνε λοιπόν τού εαυτού σου, τού είδους αυτού την απομόνωση και ανανέωσέ τον.

Την ύπαρξή σου έλαβες ως μέρος ενός συνόλου. Θα εξαφανισθείς αργότερα μέσα σ’ εκείνο που σε γέννησε. Ή μάλλον θα μεταβληθείς και θ’ αναληφθείς στον λόγο που σε δημιούργησε.

Οικειοθελώς παραδόσου εις την Κλωθώ και άφησέ την να σε πλέξει μαζί με όσα και όποια πράγματα θέλει.

Όλα είναι εφήμερα και οι μνημονεύοντες και οι μνημονευόμενοι.

Δεν είναι κακό ότι τα πράγματα μεταβάλλονται ούτε καλό ότι κάποια αποκτούν ύπαρξη από την μεταβολή.

Να θεωρείς τον εαυτό σου άξιο για κάθε λόγο, για κάθε έργο που είναι σύμφωνο με την φύση σου. Και να μη σε απασχολούν άλλων λόγια και μομφές που ίσως επακολουθήσουν. Αλλ’ αν αυτό που έκαμες ή είπες είναι καλό, να μη χαμηλώνεις ποτέ την δική σου αξία. Όλα αυτά γύρω σου λοιπόν να μην τα κοιτάζεις παρά τράβα τον ίσιο δρόμο κατά την φύση την δική σου και παγκόσμια. Και των δύο ο δρόμος είναι ένας και ο αυτός.

Εμείς ζούμε για μία στιγμή, μόνο μετά να ξεχαστούμε σε μία τέλεια άγνοια. Δες πόσοι έχουν περάσει την ζωή τους σε μίση, πάθη, υποψίες… και τώρα είναι νεκροί, είναι μόνο στάχτη.

Από την ζωή του ανθρώπου η διάρκεια είναι ένα σημείο αλλά η ουσία ξεφεύγει, όλα τα σώματα είναι προκαθορισμένα να καταστραφούν, και η ψυχή αβέβαιη και η φήμη άγνωστη. Σε έναν κόσμο που όλα τα υλικά σώματα είναι σαν ένα ποτάμι, και όλα τα ψυχικά και πνευματικά σαν ένα όνειρο, άυλο, η ζωή είναι ένας πόλεμος και η μετά θάνατον φήμη είναι κάτι που θα ξεχαστεί.

Όλα υπάρχουν για να πεθάνουν.

Των ημερών τα ερείπια...

Θα πνεύσει ένας άνεμος φορτωμένος
Νεκρά φύλλα
Φωνές λησμονημένες...

Γιάννης Σταύρου, Λεύκες στον Λαγκαδά, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Τάκης Βαρβιτσιώτης
Εξόριστος

Εξόριστος μες σ' ένα μακρινό χιονοστρόβιλο
Κρυμμένος πάντα μες στην ομίχλη
Απλώνεις το χέρι σου στα πιο ταπεινά πράγματα

Στον καπνό που στέφει το τζάκι
Στο κλειδί που σκουριάζει στην έρημη πόρτα
Στη μικρούλα φωτιά του χειμώνα

Ξυπνάς στη βροχή που κοιμάται
Μες σ' ένα γυάλινο φέρετρο

Ξυπνάς τ' αρώματα των κάμπων
Και ντύνεσαι τη μελωδία τ' ουράνιου τόξου

Έτοιμος για τη συγκομιδή του κενού

Υστερόγραφο

Όταν έρθει η ώρα της αναχώρησης
Μη λυπηθείτε φίλοι μου
Μη λυπηθείτε

Θα πνεύσει ένας άνεμος φορτωμένος
Νεκρά φύλλα
Φωνές λησμονημένες

Αθόρυβα θα περάσετε
Το παγερό παράθυρο
Που ανοίγει προς τη νύχτα
Νύχτα σκληρή
Πιο τρομερή κι απ’ όλους τους ανέμους
Πιο άδεια κι απ’ την απουσία

Θα ’ναι βαθιά η τρυφερότητά σας
Και το φιλί της αγάπης
Θα σας φωτίσει

Όταν έρθει η ώρα της αναχώρησης
Μη λυπηθείτε φίλοι μου
Μη λυπηθείτε

Ας ταξιδέψει το χαμόγελό σας
Από στόμα σε στόμα

Ερείπια

Το κλειστό βιβλίο
Το λυπημένο βιολί
Ο ραγισμένος άγγελος που αγρυπνεί

Πού είστε παιδικά μου χέρια
Με λησμονήσατε
Μα δεν μπορώ
Δεν έχω πια τα μάτια μου να κλάψω

Η βροχή αποκλείστηκε στον κήπο
Απ' τα κλαδιά των δέντρων κρέμονται
Καρδιές
Μικρά φώτα
Ο ήχος μιας καμπάνας
Η προσευχή

Ακόμα καπνίζουν
Των ημερών τα ερείπια

Π. Κονδύλης: Για την παγκοσμιοποίηση

Αν μια πλευρά πιστεύει ότι τα σχετικά της μειονεκτήματα είναι αδύνατο να υπερκαλυφθούν στο προβλεπτό μέλλον με οποιαδήποτε προσπάθεια, τότε είναι αναγκασμένη να επιλέξει ανάμεσα στη συνθηκολόγηση μπροστά στη δύναμη της «αόρατης χειρός» (Α. Smith) και στην πολιτικοποίηση της οικονομικής σύγκρουσης. Γιατί από καταβολής κόσμου υπάρχουν μόνο δύο δυνατότητες για να αποκτήσει κανείς αγαθά: να τα παραγάγει ο ίδιος ή να τα πάρει από όποιον τα παράγει, αδιάφορο αν αυτό το κάνει με το ξίφος ή μέσω εμπορικών ποσοστώσεων. Η έννοια του «ζωτικού συμφέροντος» υπάρχει εξίσου στην οικονομία και στην πολιτική, και μάλιστα θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε ως τον μεγάλο κοινό τους παρονομαστή.

Παναγιώτης Κονδύλης

(Το παραπάνω απόσπασμα από το κείμενο του σπουδαίου στοχαστή αφιερώνεται εξαιρετικά στους ακατανόμαστους φωστήρες της ελληνικής πολιτικής σκηνής...)

David Teniers ο νεότερος (1610-1690), Μαϊμούδες τρώνε και καπνίζουν 
λάδι σε καμβά

Παναγιώτης Κονδύλης
Παγκοσμιοποίηση: Πολιτική, Οικονομία και Κατανομή

Κύκλοι με απτά υλικά συμφέροντα, αλλά και διάφοροι καλόπιστοι, οι οποίοι εξ ιδιοσυγκρασίας ενστερνίζονται τις ελπιδοφόρες προοπτικές, προπαγανδίζουν την άποψη ότι η προϊούσα παγκοσμιοποίηση θα επιφέρει όλο και μεγαλύτερη εξίσωση των συλλογικών συνθηκών ζωής και των συλλογικών σκοπών, δημιουργώντας έτσι κοινά σημεία μεταξύ των ανθρώπων και καθιστώντας περιττές τις αιματηρές συγκρούσεις· γιατί, όπως λέγεται, η παγκοσμιοποίηση θα εξασθενήσει ή ίσως και θα καταργήσει τις υποτιθέμενες αιτίες αυτών των συγκρούσεων, δηλαδή τα έθνη και τα κράτη. Η αντίληψη αυτή αναγορεύθηκε, προπαντός μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, σε αυταπόδεικτη αλήθεια και άρθρο πίστεως, έτσι ώστε δεν διερευνώνται επαρκώς οι προϋποθέσεις της και η λογική συνοχή της.

Ως φορέας της παγκοσμιοποίησης και της εξίσωσης των συνθηκών και των σκοπών (αξιών) δεν θεωρείται βέβαια οποιαδήποτε δραστηριότητα, π.χ. το κήρυγμα της αδελφοσύνης και της αγάπης, αλλά μια δραστηριότητα εντελώς συγκεκριμένη: η διευρυνόμενη και διαπλεκόμενη οικονομία. Μια πρώτη προϋπόθεση της παραπάνω αντίληψης είναι λοιπόν η πίστη στην πρωτοκαθεδρία της οικονομίας ­ και μάλιστα της οικονομίας στην αντίθεσή της προς την πολιτική, η οποία λίγο - πολύ ταυτίζεται με την «πολιτική της ισχύος» και αντιπαρατίθεται προς την υποτιθέμενη εγγενή ειρηνικότητα της οικονομίας. Αυτή όμως η διχοτομία μεταξύ πολιτικής και οικονομίας είναι δυνατή μόνο αν οι δύο αυτοί τομείς οριστούν τόσο στενά (αν δηλαδή η οικονομία περιοριστεί στην τεχνική διαδικασία της παραγωγής και η πολιτική περισταλεί στη διοίκηση και στη διαχείριση), ώστε χάνεται κάθε ουσιαστική σχέση με την κοινωνική πράξη και πραγματικότητα. Από ιστορική και κοινωνιολογική άποψη η διχοτομία είναι επίσης αβάσιμη· αποτελεί μια ιδεολογική κατασκευή και ένα ιδεολογικό όπλο που, καθώς είναι γνωστό, πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον ανερχόμενο αστικό φιλελευθερισμό εναντίον του απολυταρχικού κράτους, ενώ και σήμερα παραμένει προσφιλές επιχείρημα διαφόρων οικονομικών κύκλων, οι οποίοι βέβαια την ίδια στιγμή κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να επιστρατεύσουν την πολιτική για δικούς τους σκοπούς και διόλου δεν περιφρονούν επικερδείς κρατικές παραγγελίες και πιστώσεις. Κατά τα λοιπά, η ιδεολογική αυτή κατασκευή συνδέθηκε ήδη από τον 17ο αιώνα με την κοσμοϊστορική πρόβλεψη ότι το εμπόριο θα υποκαταστήσει τον πόλεμο. Τι έγινε έκτοτε, το γνωρίζουμε καλά.

Ο γενικός λόγος για τον οποίο πολιτική και οικονομία ­ με την οποιαδήποτε κοινωνικά βαρύνουσα έννοια των όρων ­ παραμένουν αδιαχώριστες είναι προφανής. Η οικονομία και η πολιτική αφορούν εξίσου τις συγκεκριμένες σχέσεις συγκεκριμένων ανθρώπων και κάθε οικονομική αλλαγή προκαλεί μια μετατόπιση του συσχετισμού δυνάμεων προς όφελος ορισμένων ανθρώπων και εις βάρος άλλων. Οι οικονομικοί σκοποί ούτε επιδιώκονται ούτε επιτυγχάνονται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, παρά μετριούνται με κριτήριο την απόδοση των ανταγωνιστών, και ανάλογα αξιολογούνται. Ο,τι όλοι μπορούν να παραγάγουν και ό,τι όλοι μπορούν να απολαύσουν δεν έχει ούτε οικονομική ούτε πολιτική αξία ­ γιατί αξία σημαίνει πάντα: ιδιαίτερη αξία. Γι' αυτό τα απόλυτα κέρδη, δηλαδή όσα σημαίνουν βελτίωση σε σχέση με την προγενέστερη δική μας κατάσταση, φαίνονται πολύ λιγότερο σημαντικά από τα σχετικά κέρδη, δηλαδή εκείνα που επιτυγχάνονται σε σύγκριση με την τωρινή κατάσταση των ανταγωνιστών μας.

Αν μια πλευρά πιστεύει ότι τα σχετικά της μειονεκτήματα είναι αδύνατο να υπερκαλυφθούν στο προβλεπτό μέλλον με οποιαδήποτε προσπάθεια, τότε είναι αναγκασμένη να επιλέξει ανάμεσα στη συνθηκολόγηση μπροστά στη δύναμη της «αόρατης χειρός» (Α. Smith) και στην πολιτικοποίηση της οικονομικής σύγκρουσης. Γιατί από καταβολής κόσμου υπάρχουν μόνο δύο δυνατότητες για να αποκτήσει κανείς αγαθά: να τα παραγάγει ο ίδιος ή να τα πάρει από όποιον τα παράγει, αδιάφορο αν αυτό το κάνει με το ξίφος ή μέσω εμπορικών ποσοστώσεων. Η έννοια του «ζωτικού συμφέροντος» υπάρχει εξίσου στην οικονομία και στην πολιτική, και μάλιστα θα μπορούσαμε να τη θεωρήσουμε ως τον μεγάλο κοινό τους παρονομαστή.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να συγκεφαλαιωθεί ως εξής: η πολιτική διεισδύει στην οικονομία όχι τόσο μέσω των διαδικασιών της παραγωγής και της επικοινωνίας όσο μέσω του προβλήματος της κατανομής. Είναι άκρως χαρακτηριστικό ότι η συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση στρέφεται γύρω από διαδικασίες και προτάσεις οι οποίες αφορούν τη διαπλοκή της παγκόσμιας βιομηχανίας και του παγκοσμίου εμπορίου καθώς και την πύκνωση των παγκοσμίων επικοινωνιακών δικτύων ­ το μυστικό μιας παγκόσμια αποδεκτής κατανομής των πόρων και του πλούτου δεν το έχει αποκαλύψει ως σήμερα κανείς. Η ειρήνη όμως μεταξύ πολιτικών μονάδων και ανθρώπων γενικά δεν μπαίνει τόσο σε κίνδυνο λόγω του τρόπου παραγωγής και επικοινωνίας όσο λόγω των όρων και των ανισοτήτων της κατανομής.

Η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και της οικονομίας θα οξύνει το πρόβλημα της κατανομής από δύο απόψεις. Στο εσωτερικό των ανερχομένων οικονομικών δυνάμεων θέτει σε κίνηση διαδικασίες οι οποίες γρηγορότερα μπορούν να πολλαπλασιάσουν παρά να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες για σχετικά κέρδη ­ και ως γνωστόν ο μισοχορτασμένος είναι πιο επιθετικός παρά ο μισοπεθαμένος από την πείνα. Ακόμη και η περιορισμένη ικανοποίηση τέτοιων προσδοκιών δημιουργεί πάντως, καθώς πίσω της στέκουν τεράστιες ανθρώπινες μάζες, έναν πλούτο σημαντικό, οπότε το σχετικό μερίδιο των ανεπτυγμένων χωρών στον παγκόσμιο πλούτο μειώνεται συνεχώς. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο αγώνας κατανομής μεταφέρεται και στο εσωτερικό των πλουσίων χωρών, οι οποίες αναγκάζονται να σφίξουν το ζωνάρι (τουλάχιστον ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων) προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές.

Οποιος φαντάζεται ότι αυτό αποτελεί απλώς μια βραχυπρόθεσμη ή μεσοπρόθεσμη αναπροσαρμογή, η οποία οπωσδήποτε θα πετύχει αρκεί να επιδείξουμε κάποια υπομονή και επιδεξιότητα ­ όποιος το φαντάζεται αυτό, ασφαλώς δεν έχει κατανοήσει την έκταση της μεταβολής που επιτελείται σήμερα σε πλανητική κλίμακα. Η βιομηχανικά ανεπτυγμένη «Δύση» συνεχίζει να βλέπει τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης από την άτρομη και παραπλανητική σκοπιά του τμήματος εκείνου του πλανήτη το οποίο ακόμη κατέχει πάνω από τα τρία τέταρτα του παγκοσμίου πλούτου και της παγκόσμιας ενέργειας. Και πρέπει να προσθέσουμε ότι καθοριστική εδώ είναι η αμερικανική θεώρηση των πραγμάτων, η οποία βέβαια, παρά τις ιδεολογικές ομολογίες πίστεως προς την αυτοματική της οικονομίας, στηρίζεται πρωταρχικά στο σημερινό στρατιωτικό και διπλωματικό προβάδισμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Οποιος υπερέχει (προς το παρόν) τόσο πολύ έχει τη φυσική τάση να βλέπει την παγκοσμιοποίηση πρώτα - πρώτα ως διεύρυνση του δικού του πεδίου δράσεως και δεν μπορεί ή δεν θέλει να βάλει με τον νου του τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της αναστροφής του ρεύματος. Ωστόσο, μέσα στην αυτοπεποίθηση της «Δύσης» έχει ήδη εμφιλοχωρήσει η πρώτη αμφιβολία, αλλά και το πρώτο ρίγος, προπαντός στην Ευρώπη, όπου συνειδητοποιείται όλο και εντονότερα ότι η βαθύτερη αιτία της μόνιμης κρίσης είναι η ένταση του παγκοσμίου ανταγωνισμού και η συνεχής πτώση του ειδικού ευρωπαϊκού βάρους μέσα στην παγκόσμια οικονομία. Οι αμφιβολίες και τα ρίγη θα επιταθούν κάτω από την πίεση εισαγομένων και ενδογενών δημογραφικών και οικολογικών παραγόντων. Τότε τα σύνορα, τα οποία έχει γκρεμίσει στο μεταξύ η παγκοσμιοποίηση, θα ανεγερθούν και πάλι εξαιτίας της όξυνσης των αγώνων κατανομής, μολονότι δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιος και πού θα τα χαράξει αυτή τη φορά.

Η όξυνση τούτη πρέπει να αναμένεται ακόμη περισσότερο επειδή η δεύτερη προϋπόθεση της αντίληψης που αναφέραμε στην αρχή, ότι δηλαδή η εξίσωση των συνθηκών και των σκοπών της ζωής θα αμβλύνει τις συγκρούσεις, απλούστατα είναι εσφαλμένη. Η κοινότητα των σκοπών γεννά φιλία μεταξύ δύο πλευρών όταν ο σκοπός πρόκειται να επιτευχθεί εναντίον ενός τρίτου· σπέρνει όμως την έχθρα όταν η επίτευξη του κοινού σκοπού από μέρους της μιας πλευράς είτε κάνει αδύνατη είτε καθιστά άνευ αξίας την επίτευξή του από μέρους της άλλης. Η φιλία λοιπόν δεν προκύπτει από τον κοινόν σκοπό καθ' εαυτόν, αλλά από τη συμφωνία δύο πλευρών για το ποια σειρά θα κατέχει η καθεμιά τους κατά την επιδίωξη του κοινού σκοπού και ποια οφέλη θα αντλήσει από την επίτευξή του. Αν στο κρίσιμο αυτό σημείο δεν επιτευχθεί συμφωνία, τότε η σύγκρουση θα οξυνθεί ακριβώς επειδή ο σκοπός είναι κοινός ­ για τον ίδιο λόγο για τον οποίο ο χασάπης δεν εχθρεύεται τον μανάβη απέναντί του παρά τον χασάπη δίπλα του. Κοινότητα σκοπών σημαίνει αγώνα με τους ίδιους πόρους, τις ίδιες αγορές, τους ίδιους χώρους και τα ίδια έπαθλα. Και αν η κοινότητα των σκοπών επεκταθεί και στους σκοπούς της κατανάλωσης, τότε ο Ινδός και ο Κινέζος θα πρέπει να καταναλώσουν τόση ενέργεια και άλλες τόσες πρώτες ύλες όσες ο Βορειοαμερικανός. Ποιες θα είναι οι συνέπειες για τον πλανήτη;

Η εξίσωση συνθηκών και σκοπών ζωής εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης θεωρείται και υπό μιαν άλλη έννοια ως πρόδρομος ειρηνικών εξελίξεων. Λέγεται ότι οι ψυχοπνευματικές συνέπειες θα συμβάλουν στην αποδυνάμωση των εθνικών πολιτισμών και επομένως των συγκρούσεων που οφείλονται σε εθνικές και πολιτισμικές αιτίες. Αν η οικουμενική εξίσωση του τρόπου ζωής των ανθρώπων θα διαμορφώσει αναγκαστικά έναν ενιαίο παγκόσμιο πολιτισμό, δεν χρειάζεται να το εξετάσουμε εδώ. Πάντως ο παγκόσμιος αυτός πολιτισμός θα αποτελούσε εγγύηση για την ειρήνη μονάχα αν στο παρελθόν οι αιματηρές συγκρούσεις είχαν γίνει αποκλειστικά μεταξύ εθνικά και πολιτισμικά διαφορετικών συλλογικών υποκειμένων.
Όμως η ιστορία γνώρισε και πάμπολλους εμφυλίους πολέμους, και αυτοί συχνά ήσαν και οι χειρότεροι. Ωστε το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί η οικονομική και πολιτισμική παγκοσμιοποίηση είναι η μετατροπή όλων των πολέμων σε εμφυλίους πολέμους.

Οποιος προσδοκά την παγκόσμια ειρήνη από την εξασθένηση ή τη διάλυση των εθνικών κρατών καθ' εαυτήν λησμονεί ότι οι πόλεμοι είναι φαινόμενο πολύ παλαιότερο από τα εθνικά κράτη. Λησμονεί ότι το εθνικό κράτος διόλου δεν συνιστά το μόνο δυνατό κυρίαρχο πολιτικό υποκείμενο, επομένως η κατάργηση του εθνικού κράτους δεν συνεπάγεται αυτόματα την κατάργηση της έννοιας του κυρίαρχου κράτους και των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Και τέλος λησμονεί ότι πολύ χειρότερος από κάθε σύγκρουση μεταξύ οργανωμένων πολιτικών μονάδων μπορεί να είναι ο άμεσος αγώνας ανθρώπου προς άνθρωπο υπό συνθήκες παγκόσμιας ανομίας.

Παναγιώτης Κονδύλης
Απο τον 20o στον 21ο αιώνα - Τομές στην πλανητική πολιτική περί το 2000
Εκδόσεις. Θεμέλιο

υπνοβατούμε...

Σιγαλιά γεμάτη ακτές καταστραμμένες όπου ακόμη
κατεβαίνουνε τα σύννεφα να φάνε χόρτο λίγο πριν
για πάντα σκοτεινιάσει

Σα να πήραν τέλος οι άνθρωποι και να μην έχει μείνει
άλλο τίποτα καίριο να ειπωθεί...

Γιάννης Σταύρου, Γαλατάς, λάδι σε καμβά

Oδυσσέας Ελύτης
Δώρο Ασημένιο Ποίημα    

Ξέρω πως είναι τίποτε όλ' αυτά και πως η γλώσσα
που μιλώ δεν έχει αλφάβητο

Aφού και ο ήλιος και τα κύματα είναι μια γραφή συλ-
λαβική που την αποκρυπτογραφείς μονάχα στους και-
ρούς της λύπης και της εξορίας

Kι η πατρίδα μια τοιχογραφία μ' επιστρώσεις διαδο-
χικές φράγκικες ή σλαβικές που αν τύχει και
βαλθείς για να την αποκαταστήσεις πας αμέσως φυλακή
και δίνεις λόγο

Σ' ένα πλήθος Eξουσίες ξένες μέσω της δικής σου
πάντοτε

Όπως γίνεται για τις συμφορές

Όμως ας φανταστούμε σ' ένα παλαιών καιρών αλώνι
που μπορεί να 'ναι και σε πολυκατοικία ότι παίζουνε
παιδιά και ότι αυτός που χάνει

Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς να πει στους
άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια

Oπόταν βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν στο χέρι
τους ένα μικρό

Δώρο ασημένιο ποίημα.

Εκείνο που δε γίνεται    

Nα 'χε η νοσταλγία σώμα να το σπρώξω απ' το παρά-
θυρο έξω ! Nα τσακίσω εκείνο που δε γίνεται ! Kο-
ρίτσι που από το γυμνό σου στήθος σαν από σχεδία
κάποτε μ' έσωσε ο Θεός

Kαι ψηλά πάνω απ' τα τείχη με την ημισέληνο με πήγε
μην κι από δική μου

Aκριτομύθια φανερωθείς και οι Tύχες σε βάλουν
στο σημάδι Όπως κι έγινε Γιατί τέτοια θέλει κι
αγαπά η ζωή που εμείς αλλού πιστεύουμε πως είναι

Kι από τ' άλλο μέρος της αγάπης από τ' άλλο μέ-
ρος του θανάτου υπνοβατούμε ώσπου αβάσταχτα
περισφιγμένο κείνο που μας έγινε σάρκα της σαρ-
κός σαν το φώσφορο μέσα μας πάρει φωτιά και ανά-
ψει και ξυπνήσουμε

Ίσια ναι πάει ο χρόνος αλλ' ο έρωτας κάθετα
και ή κόβονται στα δύο ή που δεν απαντήθηκαν ποτέ
Aλλ' αυτό που μένει σαν

Άμμος από δυνατόν αέρα στα δωμάτια και η αράχνη
κι έξω στο κατώφλι

O λύκος με το στρογγυλό το μάτι που ολολύζει πιθα-
νά φαίνονται όλα και προ πάντων τα βουνά της Kρή-
της που μικρός τα 'χα στο χιόνι και τα ξαναβρήκα δρο-
σερά μα τι σημαίνει

Που κι ελεύθερος να μείνεις που και νικητής πάλι ο
ήλιος γέρνει κι είναι ολόγυρά σου

Σιγαλιά γεμάτη ακτές καταστραμμένες όπου ακόμη
κατεβαίνουνε τα σύννεφα να φάνε χόρτο λίγο πριν
για πάντα σκοτεινιάσει

Σα να πήραν τέλος οι άνθρωποι και να μην έχει μείνει
άλλο τίποτα καίριο να ειπωθεί.

Για να μας πάει σε Μέρη μακρινά...

Μακάρι να 'μουνα για σένα καλοκαίρι,
Όταν οι μέρες του καλοκαιριού έχουν πετάξει!
Και μουσική σου που να παραμένει,
Όταν τα Νυχτοπούλια και οι Φλώροι – έχουν σωπάσει!..

Γιάννης Σταύρου, Εκδρομή, λάδι σε καμβά

Έμιλυ Ντίκινσον
Ποιήματα

N' αντέξουμε τη σκοτεινή πλευρά μας-
Από το πρωινό το μερτικό μας-
Για να γεμίσει το κενό απ'τη χαρά μας,
Απ' την περιφρόνια το κενό μας-

Έν’ άστρο έδώ, κι έν' άστρο εκεί,
Το δρόμο κάποιο χάνει!
Μία ομίχλη εδώ, μιά ομίχλη εκεί,
Και – μέρα πάλι – φτάνει!

*
Μακάρι να 'μουνα για σένα καλοκαίρι,
Όταν οι μέρες του καλοκαιριού έχουν πετάξει!
Και μουσική σου που να παραμένει,
Όταν τα Νυχτοπούλια και οι Φλώροι – έχουν σωπάσει!

Για χάρη σου ακόμα και τον τάφο
Θα υπερπηδήσω, και θ'ανθίσω, όλον μ' άνθη
Θα τον γεμίσω από πάνω! Καί μακάρι
Να με μαζέψεις όλη –
Aνεμώνη –
Παντοτινό – δικό σου άνθος!

*
Φρεγάτα όπως το Βιβλίο δεν υπάρχει
Για να μας πάει σε Μέρη μακρινά
Ούτε άλογο δρομέας σαν τη γεμάτη
Σελίδα Ποίησης που όλο αναπηδά –

Τέτοιο ταξίδι κι ο φτωχότερος θα κάνει
Άλλα Διόδια δεν θα περάσει στα κρυφά –
Πόσο λιτό είν' αυτό τo Άρμα- κουβαλάει
Του ανθρώπου την ψυχή – με σιγουριά –

*
Σέπαλο, πέταλο κι ένα κεντρί
Σ' ένα κοινό καλοκαιριάτικο πρωί –
Ένα φλασκί Δροσιά – δυό μέλισσες ή μία –
Μια αύρα μικρή – στα δέντρα ταραχή –
Κι έγινα Ρόδο!

*
Η “Ελπίδα” είναι αυτό με τα φτερά –
Που μέσα στην ψυχή κουρνιάζει –
Και μελωδία δίχως λέξεις τραγουδά –
Και που ποτέ – στιγμή – δεν ησυχάζει

Γλυκά – στη Θύελλα – ολόγλυκα ηχεί –
Ανάθεμα στην καταιγίδα που θα κάνει –
Να πάψει το Πουλάκι που ζεστή
Κρατά κάθε καρδιά που 'χει αποκάμει –

Στη γη του πάγου τ'άκουγα για ώρα –
Και σε νερά ανοίκεια μακρυσμένα –
Μ'ακόμα και στης Ενδειας τη χώρα,
Ούτ' ένα ψίχουλο δεν ζήτησε – από μένα.

*
Όλοι δικαιούνται το πρωί –
Σε μερικούς αξίζει – η Νύχτα –
Για λίγους μόνο εκλεκτoύς-
Λάμπει το Σέλας την Αυγή.

(Μετ. Μαρία Δαμόλη)

Τρέμει κανείς το άγνωστο...

Μόλις στη δίνη των καιρών χάσει
την ευτυχία.
Η έγνοια βαθιά μες στην καρδιά φωλιάζει,
Kρυφές πληγές σκάβει και μας σπαράζει.
Μας κλέβει κάθε μας χαρά και κάθε ηρεμία
Kαι πάντοτε σκεπάζεται με νέα προσωπεία...

Γιάννης Σταύρου, Αναγνώστρια, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Γιόχαν Βόλφαγκ Γκαίτε
Φάουστ, Μια τραγωδία
(Δύο αποσπάσματα)

Τόλμα τις πύλες ν' ανοίξεις με ορμή

Οταν με τόλμη τα φτερά ανοίγει
η φαντασία
Kαι στο αιώνιο προσδοκά ν' ανυψωθεί
Μια στάλα τόπος μπορεί να της αρκεί,
Μόλις στη δίνη των καιρών χάσει
την ευτυχία.
Η έγνοια βαθιά μες στην καρδιά φωλιάζει,
Kρυφές πληγές σκάβει και μας σπαράζει.
Μας κλέβει κάθε μας χαρά και κάθε ηρεμία
Kαι πάντοτε σκεπάζεται με νέα προσωπεία.
Πότε χωράφι, σπίτι κ' οικογένεια εμφανίζει,
Αλλοτε δηλητήριο, μαχαίρι και φωτιά,
Τρέμει κανείς το άγνωστο με κάθε του
ματιά,
Kι ό,τι δεν έχασε, με δάκρυ το ποτίζει.
Δε μοιάζω στους Θεούς! Προχώρησα πολύ!
Με το σκουλήκι μοιάζω, που σκάβει μες στη γη.
Σ' αυτό που σέρνεται και ζει μέσα
στη σκόνη,
Ωσπου αγνώστου πέλμα με βία το σκοτώνει!
Δεν είναι σκόνη, αυτός ο τοίχος ο ψηλός,
που με χιλιάδες ράφια με πλακώνει;
Η ανόητη φλυαρία που με ζώνει
και προς τον σκώρο με σπρώχνει διαρκώς;
Εδώ θα βρω, ό,τι δεν έμαθα με τόσους
κόπους;
Θα ξεφυλλίζω τόμους τα βιβλία,
Για να δω πως τυραννία βασανίζει τους
ανθρώπους
Τόλμα τις πύλες ν' ανοίξεις με ορμή,
Που τις κοιτά κανείς, μα δεν τις πλησιάζει,
Ηρθε η ώρα να δείξεις με πυγμή,
Πως ο άνθρωπος μπροστά στο θείο δε
δειλιάζει:
Μην τρέμεις μπροστά στη σκοτεινή σπηλιά,
Που σε κατάρα μετατρέπει την κάθε
φαντασία,
Μα να περνάς, χωρίς να δίνεις σημασία,
Από το στόμιο που ξερνά της κόλασης
φωτιά -
Με διαύγεια το βήμα να τολμήσεις,
Εστω και στο Μηδέν αν τερματίσεις!


*
Αυτό που προτιμώ σε Κυριακή κι αργία
Είναι για πολέμους και σφαγές να συζητώ
Τι γίνετ’ εκεί πέρα στην Τουρκία,
Που τρώγοντ’ οι λαοί σε πυρετό.
Στο παραθύρι στέκεις και πίνεις μια γουλιά,
Απ’ το ποτάμι κατεβαίνουνε τα πλοία,
Κι όταν το βράδυ γυρίζεις πάλι στη φωλιά
Λες χίλια ευχαριστώ που ζεις σε ηρεμία.

(μετ. Πέτρος Μάρκαρης)

θάλασσα γλιστερή μέσα στη βραδινή ομίχλη...

Η ποίηση δε μας αλλάζει τη ζωή
το ίδιο σφίξιμο, ο κόμπος της βροχής
η καταχνιά της πόλης σα βραδιάζει...

Γιάννης Σταύρου, Θεσσαλονίκη με φεγγάρι, λάδι σε καμβά

Ασλάνογλου Νίκος-Αλέξης
Κέρκυρα    

Το βράδυ θα πέφτει πάντα στα νερά. Γείρε στην προκυμαία
όταν μακραίνουν τα φώτα της πόλης και πες δεν έμεινε τίποτα
στα λιόδεντρα που δένονται με τη θάλασσα. Όπου κι αν πας
θ’ αρχίζεις ένα αίσθημα και θα τ’ αφήνεις μισό τελειωμένο

Γείρε και πες δεν έμεινε τίποτα
μια ξεραμένη μέδουσα πάνω στο βράχο
το χέρι μου ανεπαίσθητα στον ώμο και η μαλακή γραμμή του ορίζοντα
στα μάτια σου

Η ποίηση δε μας αλλάζει    

Η ποίηση δε μας αλλάζει τη ζωή
το ίδιο σφίξιμο, ο κόμπος της βροχής
η καταχνιά της πόλης σα βραδιάζει

Δε σταματά τη σήψη που προχώρησε
δε θεραπεύει τα παλιά μας λάθη

Η ποίηση καθυστερεί τη μεταμόρφωση
κάνει πιο δύσκολη την καθημερινή μας πράξη

Πόσο σ’ αγάπησα υγρή μουσική    

Πόσο σ’ αγάπησα, υγρή μουσική σ’ αίθουσες χορού ατημέλητες
πίδακες χαμηλοί και μουσκεμένοι κήποι
λιθόστρωτο με βομβητή νερού, υπόγειοι χείμαρροι
θάλασσα γλιστερή μέσα στη βραδινή ομίχλη
ποιητή σε αφίσα, φύλλα από βροχή

Πόσο σ’ αγάπησα σκόρπισμα μιας ζωής βαθύ, ατέλειωτο

Στ’ ακρογιάλια    

Γυρνάς ξανά στα μέρη που σε άλλαξαν

Φτωχά τα καφενεία δε σε ξεδιψούν
τώρα που μόνος σου συναίνεσες στη συμφορά
και η θάλασσα λαμποκοπά και τα χωριά ερήμωσαν

Πού να τον ψάχνεις στ’ ακρογιάλια ή στο βυθό
πού νά ’βρεις το ξανθό του το κουφάρι

Στην ενδοχώρα    

Όσο κι αν προχωρώ στην ενδοχώρα
τίποτα δε μου σβήνει από τα μάτια
τον αιώνιο χωρισμό. Μες σε βαθιές κοιλάδες, λασπωμένες
απ’ τη βροχή, έρχεται το ψιθύρισμα του ήλιου με τη θάλασσα
παραπατώντας σ’ ένα σμίξιμο σφιχτό, ιδανικό

Πόσο γυαλίζουν μες στη στάχτη τους, έλεγε, πόσο
βαθαίνουν την καρδιά, ακρωτηριάζοντας
δάχτυλα και νευρώσεις, σκάβουνε
βαθιά μέσα στη γη για ναρκοπέδια

Μα εγώ καθώς προχώρησα στην ενδοχώρα, είδα
στην πυρκαγιά της θύμησης τη στάχτη μες στα φώτα

Ρένο, μου λείπεις...

Κ' έτσι, δεν έχεις πουθενά πια να πας,
και κάθεσαι μονάχος σου και πλήττεις,
με την υποψία
μήπως έχεις κιόλας αργοπορήσει...

Γιάννης Σταύρου, Ο Ρένος με τον Κεραυνό, σχέδιο

Ρένος Αποστολίδης
Αφού κρατάς ένα βιβλίο στο χέρι

᾿Αφοῦ κρατᾶς ἕνα βιβλίο στὸ χέρι, τί περιμένεις;
Θὰ πῇ πὼς δέν ἦρθα καὶ δέν ἦρθες
δὲ βγῆκα καὶ δὲ βγῆκες,
δὲ συναντηθήκαμε, δέ θὰ συναντηθοῦμε...
Ποιός εἶμαι; καὶ ποιά εἶσαι; θὰ πῇ·
δέ σὲ ξέρω καὶ δέ μὲ ξέρεις·
δέ θὰ σὲ μάθω καὶ δέ θὰ μὲ μάθῇς
- αὐτό θὰ πῇ ἕνα βιβλίο στὸ χέρι !.. Θὰ πῇ βαριέσαι, καὶ βαριέμαι·
σοῦ εἶμαι ἀδιάφορος καὶ μοῦ εἶσαι ἀδιάφορη.
Τὸ φαΐ σου καίγεται, ἂν μ' ἀκολουθήσῃς ;
Τὸ ραντεβού σου ἀργεῖ καὶ σὲ συντροφεύω ;..
Μὰ ἐμένα τί μὲ νοιάζει κι ἂν μαγειρεύῃς, 
κι ἂν δὲν τρῶς διόλου - τί 
κι ἂν τὸ ραντεβού σου ἀργεῖ;.. 
Κι ἂντρας ἂν εἶσαι 
- σὲ προτιμάω γυναῖκα· 
καὶ γέρος - νέο· 
κι ἄσκημη πούσαι - γίνε ὄμορφη· 
κ' ἐνάρετη - πάψε ! γίνε ἄσεμνη, δαιμονισμένη !.. 
(Κι οὔτε καὶ σὲ προτιμάω - βαριέμαι...)
Αὐτό θὰ πῇ ἕνα βιβλίο στὸ χέρι...
Θὰ πῇ ἕναν τάφο ν' ἀνοίξῃς – νὰ κάτσῃς δίπλα σ' ἕναν τάφο, 
σ' ἕα στεντούκι μὲ ξένα πράγματα καὶ ροῦχα, 
σ' ἕνα παράθυρο χωρίς διαβάτες – κι οὔτ' ἕνα παιδί 
νὰ μή ρωτήσῃς πῶς τὸ λέν, 
τί τάξη πάει...
Αὐτό θὰ πῇ ἕνα βιβλίο...
῞Ενα βιβλίο θὰ πῇ: νούμερο κάτω ἀπ' τὸ μηδέν, 
κάθοδο κάτω ἀπ' τὸ μηδὲν 
- τὰ πόδια πάνω, τὸ κεφάλι κάτω, 
τὰ πέλματα συναντημένα μ' ἄλλα πέλματα 
ποὺ περπατᾶν στὴν 'πάνω γη' 
ἀνυποψίαστα...

(῾Ρένος, "᾿Αφοῦ κρατᾶς ἕνα βιβλίο...", ᾿Ανθ. Α', σ. 90)

Γιάννης Σταύρου, Πορτρέτο του Ρένου, μικτή τεχνική

Η Υποψία

῾Ο ἕνας, πέθανε ἀπὸ λάθος.
῾Ο ἄλλος, ἔφυγε μὲ μιὰ σχεδία γιὰ τὸ Γιοχάνεσμπουργκ -
γιατ' οἱ δικοί του πῆγαν ἐκεῖ κάτω,
λὲς κ' ἤτανε Σεπτέβρης κι ἀλλάζαν συνοικία.
῾Ο τρίτος, αὐτοκτόνησε.
῾Η ἀγάπη σου, παντρεύτηκε - τὴν πῆρες ἐσύ ( τὸ ἴδιο κάνει ).
῎Αλλοι σκοτώθηκαν, ἄλλοι τρελλάθηκαν...
῞Ολοι, τέλοσπάντων, κατὰ κάποιο τρόπο 'λεῖψαν'.
Παρατῆσαν τὰ σπίτια τους σὲ ξένους,
νὰ περνᾶμε ἀπόξω,
νὰ τ' ἀναγνωρίζουμε
καὶ νὰ μήν τολμᾶμε νὰ σφυρίξουμε.
Νὰ λέμε: – 'Πάει αὐτός !'
῎Η: – 'Σπουδάζει στὴ Σορβόννη...'
Καὶ τὸ ἀποτέλεσμα:
Νάρχουνται κάτι ἀπογέματα,
ὁλόιδια μὲ τ' ἀλλοτινά,
καὶ νὰ λές: – 'Πάω στὸ Νῖκο...'
(᾿Αλλὰ δ έ ν πᾶς. ῎Εχει πεθάνει.)
– 'Πάω στὸ Γιάννη...' (᾿Αλλὰ δ έ ν πᾶς,
μήτε σ' αὐτόν,
δίχως σημάδι στὸν κρόταφο...)

Κ' ἔτσι, δέν ἔχεις πουθενά πιὰ νὰ πᾶς,
καὶ κάθεσαι μονάχος σου καὶ πλήττεις,
μὲ τὴν ὑποψία
μήπως ἔχεις κιόλας ἀργοπορήσει...

(᾿Ανθ. Α', σ. 85)

Κυρά της Νύχτας...

Η Σελήνη αγάπησε τον Ενδυμίωνα,
ίσως γιατί αποκοιμήθηκε αυτός
τον γλυκόν ύπνο βαθειά...

Γιάννης Σταύρου, Θεσσαλονίκη με φεγγάρι, λάδι σε καμβά

Ζωή Καρέλλη
Συνέπειες

Είναι σαν Ερινύες οι Συνέπειες...
Σκληρές στέκονται και μας εμποδίζουν τη δράση.
Πίσω μας γυρίζουν, μας κυνηγούν
φαντάσματα της φαντασίας μας,
φαντάσματα 'πό πράξεις
που δε θανατώσαμε καν.
Ίσκιοι ψυχροί παγώνουν την κίνησή μας
οι Συνέπειες, καθώς μας περιμένουν.
Ποια γνώση της πραγματικότητας
εμπόδια τις υψώνει; Φανταστικά ίσως
ακόμα πιο τρομαχτικά,
αφού προέρχονται από μας τους ίδιους.
Δημιουργούνται οι Συνέπειες δυνατές
απ' την αδυναμία μας,
για να μας κατατρέχουν.

Στο χρόνο

Η αλλαγή δεν ήρθε να μου προσφέρει
την αλλαγή. Τι είναι μήπως
η αλλαγή και τι μπορεί ν' αλλάξει,
απαλλαγή καμιά δεν θα υπάρξει
του εαυτού μας το τέλμα
μα κρατάει καλά. Αυτό είναι
και το τέρμα.

Η αρχή ωστόσο είναι
μόνο κάποια συναλλαγή.

Η λύση
(απόσπασμα)

Είχαμε ποτέ φαντασία δική μας;
Θέλουμε να μας την δώσουν. Να μην
αισθανόμαστε την μονότονη φτώχεια μας.
Φαγί και θεάματα. Είμαστε πολλοί
και δε χορταίνουμ' εύκολα.
Ζητούμε να ξεχάσουμε τον εαυτό μας,
να τον σκεφτόμαστε δεν ωφελεί.
Όσο για τους θεούς, - μήπως
δεν τους διασκεδάζουμε αρκετά
έτσι που ζούμε;
Βέβαια θα τους αρκεί
τούτο, αφού τέτοιους μας όρισαν

Ενδυμίων

Η Σελήνη αγάπησε τον Ενδυμίωνα,
ίσως γιατί αποκοιμήθηκε αυτός
τον γλυκόν ύπνο βαθειά.
Δεν θα ταράξει με λαμπρές κινήσεις
κι απότομες των νέων ανθρώπων,
την εμορφιά του προσώπου της,
ησυχία σχεδόν παγερή.
Ο νέος που κοιμάται ευτυχής,
δεν θα φοβηθεί την Κυρά της Νύχτας,
με το αργυρό, άσπιλο πρόσωπο, λείο
και την άχρονη ηλικία, άχροη
την παντοτεινή της παρθενικότητα.

που κίνησαν τα βουνά και τα ποτάμια βαλσάμωσαν...

Γιατί όμως η δική μου γη δεν ανθίζει σαν πρώτα,
με την πηγούλα των βράχων εκείνων; Σ' άλλον πλανήτη
φαίνεται πως πλανιέμαι τώρα. Στο χωράφι μου το δρεπάνι
μονάχα ασπράγκαθο θερίζει κι άγρια πλέον χόρτα... 

Γιάννης Σταύρου, Πλαγιά στον Υμηττό, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Πετράρχης
Σονέτο CLXVI

Αν είχα μείνει στο "ιερό σπήλαιο" κι ήμουν εκεί ακόμα,
σαν τον Απόλλωνα που ασκούσε εκεί τη μαντεία,
σήμερα τον ποιητή της ίσως να είχε και η Φλωρεντία
όπως είχε τον η Μάντουα , η Αουράνκη κι η Βερόνα.

Γιατί όμως η δική μου γη δεν ανθίζει σαν πρώτα,
με την πηγούλα των βράχων εκείνων; Σ' άλλον πλανήτη
φαίνεται πως πλανιέμαι τώρα. Στο χωράφι μου το δρεπάνι
μονάχα ασπράγκαθο θερίζει κι άγρια πλέον χόρτα.

Το υδωρ μου που απ' τον παρνασσο κυλούσε
αλλού έχει στραφεί κι είναι ξερό το "λιόδεντρό" μου,
αυτό που κάποτε με τη δροσιά ανθούσε.

Μα ίσως η περιπέτεια, ή η αληθινή ενοχή με στερήσει
από κάθε άλλο καρπό αν ο Δίας ο αιώνιος επάνω μου
την έμπνευση και χάρη του σαν μια βροχή δε ρίξει.

(Μετ. Κατερίνα Γλυκοφρύδη)

Σονέτο CLVI

Αγγελική συνάντησα αρετή πάνω στη γη
κι ομορφιά παραδείσου πάνω στο χώμα της.
Έτσι, είμαι μαζί θλιμμένος κι ολόχαρος με την ανάμνησή της
κι ό,τι αντικρύζω είν' όμοιο με όνειρο, σκιά και καπνό.

Και δυο δακρυσμένα μάτια είδα αξιέραστα,
που ζηλόφθονα τα είδε ο ήλιος χίλιες φορές,
κι ανάμεσα στους αναστεναγμούς άκουσα λέξεις να υψώνονται
που κίνησαν τα βουνά και τα ποτάμια βαλσάμωσαν.

Η Αγάπη, η Κρίση, ο Πόνος, η Αξιότητα και ο Θρήνος,
το γλυκύτερο, με πολλές φωνές, ύφαναν πονεμένο τραγούδι,
απ' όσα κάτω απ' το φως του φεγγαριού έχουν ακουστεί.

Κι ο παράδεισος δόθηκε ολόκληρος στην αρμονία του,
κανένα φύλλο δεν ανάσαινε στα κλαδιά,
με τόση γλύκα ήταν ολόγιομοι ο άνεμος και η αύρα.

(λογοτεχνική απόδοση, Γιώργος Τσακιράκης)

χαμένες ιστορίες...

τον αγέρα να 'ρθεί
στα πανιά του παίρνοντας
μισεμούς με συγκρατημένα δάκρυα
κι άγρια πανηγύρια γυρισμού τάζοντας...

Γιάννης Σταύρου, Πεύκα στον Υμμηττό, λάδι σε καμβά

Δημήτριος Αντωνίου
Tης μοναξιάς ο ύπνος μισοθάνατος

Tης μοναξιάς ο ύπνος μισοθάνατος·
γυρίζει τις εικόνες διψασμένα όνειρα,
είν' ο βυθός τα χρώματα...
Ξαναγυρίζει στη ζωή με μουσικές παράξενες,
γι' αυτό δεν είναι θάνατος,
κυκλόφερτου ανέμου αλλαγή
δίνει καιρό να συλλογίζομαι
σαν ξελογιάζεις τα όνειρα
ξύπνε· και ντύνω νυφικό ζωής
τα κλώνια χειμωνιάτικου βραχνά
με μαγικά λουλούδια άνοιξης.
Tο δίκοπο μαχαίρι της ζωής κρατάς!

Tους γνώρισα από παλιά γράμματά τους
Tης Aνάμνησης

Tους γνώρισα από παλιά γράμματά τους·
χαμένες ιστορίες,
τις ξαναβρήκα τότε
παραμύθια παράδεισου
στα παιδικά μου χρόνια
και κόλασης πια τώρα.
Tρυφερότη και σκληρότη μιας μοναξιάς·
η θάλασσα
κι η καρδιά σου
φωλιά από φίδια και λουλούδια
κλειστή
μένει
σαν εκείνων...
Aπόψε
το σκέφτεσαι κι η λησμονιά τους
θα γιατρευόταν μ' ένα μικρό παιδί
κλαδί από το ίδιο δέντρο τους,
αυτό τουλάχιστον θα ξαναφώναζε
στο σαρακωμένο πύργο τους
τον αγέρα να 'ρθεί
στα πανιά του παίρνοντας
μισεμούς με συγκρατημένα δάκρυα
κι άγρια πανηγύρια γυρισμού τάζοντας.

Άσε να οραματιστώ τις νεκρές αναμνήσεις μου...

Όπως αγάπησα τα ναυαγισμένα καράβια με τα τραγικά ονόματα
Τους μακρινούς φάρους, τα φώτα ενός απίθανου ορίζοντα
Τις νύχτες που γύρευα μόνος να βρω το χαμένο εαυτό μου
Τις νύχτες που μόνος γυρνούσα χωρίς κανείς να με νιώσει
Τις νύχτες που σκότωσα μέσα μου κάθε παλιά μου αυταπάτη...

Γιάννης Σταύρου, Τελευταίο δρομολόγιο, λάδι σε καμβά

Μανώλης Αναγνωστάκης
Πέντε μικρά θέματα
(απόσπασμα)

ΙΙ

Ἴσκιοι βουβοὶ ἀραγμένοι στὴ σκάλα
Μάτια θολὰ ποὺ κράτησαν εἰκόνες θαλασσινὲς
Κύματα μὲ τὴ γλυκιὰν ἀγωνία στὴν κάτασπρη ράχη
Γυμνὸς κυλίστηκα μέσα στὴν ἄμμο μὰ δὲν ὑποτάχτηκα
Καὶ δὲν ἀγάπησα μόνον ἐσένα ποὺ τόσο μὲ κράτησες
Ὅπως ἀγάπησα τὰ ναυαγισμένα καράβια μὲ τὰ τραγικὰ ὀνόματα
Τοὺς μακρινοὺς φάρους, τὰ φῶτα ἑνὸς ἀπίθανου ὁρίζοντα
Τὶς νύχτες ποὺ γύρευα μόνος νὰ βρῶ τὸ χαμένο ἑαυτό μου
Τὶς νύχτες ποὺ μόνος γυρνοῦσα χωρὶς κανεὶς νὰ μὲ νιώσει
Τὶς νύχτες ποὺ σκότωσα μέσα μου κάθε παλιά μου αὐταπάτη.

IV

Κάτω ἀπ᾿ τὰ ροῦχα μου δὲ χτυπᾶ πιὰ ἡ παιδική μου καρδιὰ
Λησμόνησα τὴν ἀγάπη πού ῾ναι μόνο ἀγάπη
Μερόνυχτα νὰ τριγυρνῶ χωρὶς νὰ σὲ βρίσκω μπροστά μου
Ὁρίζοντα λευκὲ τῆς ἀστραπὴς καὶ τοῦ ὄνειρου
Ἔνιωσα τὸ στῆθος μου νὰ σπάζει στὴ φυγή σου
Ψυχὴ τῆς ἀγάπης μου ἀλήτισσα
Λεπίδι τοῦ πόθου μου ἀδυσώπητο
Νικήτρα μονάχη τῆς σκέψης μου.

V

Χαρά, Χαρά, ζεστὴ ἀγαπημένη
Τραγούδι ἀστείρευτο σὲ χείλια χιμαιρικὰ
Στὰ γυμνά μου μπράτσα τὸ εἴδωλό σου συντρίβω
Χαρὰ μακρινή, σὰν τὴ θάλασσα ἀτέλειωτη
Κουρέλι ἀκριβὸ τῆς πικρῆς ἀναζήτησης
Ἄσε νὰ φτύσω τὸ φαρμάκι τῆς ψεύτρας σου ὕπαρξης
Ἄσε νὰ ὁραματιστῶ τὶς νεκρὲς ἀναμνήσεις μου
(Ἀνελέητο κύμα τῆς νιότης μου).
Ὢ ψυχὴ τὴν ἀγωνία ἐρωτευμένη!

κι ούτε ένας γλάρος!..

Γράφεις
το μελάνι λιγόστεψε
η θάλασσα πληθαίνει...

Γιάνης Σταύρου, Λιμάνι Θεσσαλονικής, λάδι σε καμβά

Γεώργιος Σεφέρης
Δεκαέξι χάικου

Α'
Στάξε στη λίμνη
μόνο μια στάλα κρασί
και σβήνει ο ήλιος.

Β'
Στον κάμπο ούτ' ένα
τετράφυλλο τριφύλλι.
Ποιος φταίει απ' τους τρεις;

Γ'
Στον κήπο του μουσείου
Άδειες καρέκλες
τ' αγάλματα γύρισαν
στ' άλλο μουσείο.

Δ'
Να 'ναι η φωνή
πεθαμένων φίλων μας
ή φωνογράφος;

Ε'
Τα δάχτυλά της
στο θαλασσί μαντίλι
κοίτα: κοράλλια.

ΣΤ'
Συλλογισμένο
το στήθος της βαρύ
μες στον καθρέφτη.

Ζ'
Φόρεσα πάλι
τη φυλλωσιά του δέντρου
κι εσύ βελάζεις.

Η'
Νύχτα, ο αγέρας
ο χωρισμός απλώνει
και κυματίζει.

Θ'
Νέα μοίρα
Γυμνή γυναίκα
το ρόδι που έσπασε
ήταν γεμάτο αστέρια.

Ι'
Τώρα σηκώνω
μια νεκρή πεταλούδα
χωρίς φτιασίδι.

ΙΑ'
Πού να μαζεύεις
τα χίλια κομματάκια
του κάθε ανθρώπου.

ΙΒ'
Άγονος γραμμή
Το δοιάκι τι έχει;
Η βάρκα γράφει κύκλους
κι ούτε ένας γλάρος!

ΙΓ'
Άρρωστη Ερινύς
Δεν έχει μάτια
τα φίδια που κρατούσε
της τρών' τα χέρια.

ΙΔ'
Τούτη η κολόνα
έχει μια τρύπα, βλέπεις
την Περσεφόνη;

ΙΕ'
Βουλιάζει ο κόσμος
κρατήσου, θα σ' αφήσει
μόνο στον ήλιο.

ΙΣΤ'
Γράφεις
το μελάνι λιγόστεψε
η θάλασσα πληθαίνει.

στου κόλακα τα χέρια και στου ψεύτη...

Στη γη που πιάνει και προκόβει ο σπόρος
κάθε λογής τζουτζέδων και πιερρότων...

Φρανσίσκο Γκόγια, Ο μεγάλος τράγος, λάδι σε καμβά

Κωστής Παλαμάς
Σατιρικά Γυμνάσματα

Ο κόλακας κι ο ψεύτης χαλασμοί σου,
της αμαρτίας πατρίδα, άμυαλη Μάνα ,
του κόσμου είσαι το σκύβαλο· απελπίσου!

Σε λιώσανε τα χάιδια τα λαοπλάνα
στου κόλακα τα χέρια και στου ψεύτη·
χτυπήστε τη νεκρώσιμη καμπάνα!

Η ψυχή μου με το θυμό παντρεύτη·
δε στρώνω στο κιβούρι σου πορφύρα
το δεκαπεντασύλλαβο του Κλέφτη.

Χορδή στη σιδερένια σου την λύρα,
σκληρή και λαμπερή σαν το διαμάντι,
ταίριασα κι άλλη μια· για σένα πήρα

το τρίστιχο απ’ την Κόλαση του Δάντη!

*
Σκύλος κοκαλογλείφτης φέρνει γύρα
κρακ! τακ! της γειτονιάς τους τενεκέδες.
Ο ποσαπαίρνης με το θεσιθήρα

για την πατρίς καυγά στους καφενέδες.
Οι γάτοι λυγεροί στα κεραμίδια
ταιριάζουν ερωτόπαθους γιαρέδες.

Φαγοπότι, ξαπλωταριό, τα ίδια.
Τα θέατρα, τις ταβέρνες, τα πορνεία,
φάμπρικες, μπάνκες, σπίτια αποκαΐδια,

τ’ ανταμώνει αττικότατη αρμονία.
Και κοιμισμένη στα όνειρά της βλέπει
μουρλή γλωσσοκοπάνα Πολιτεία

τον Περικλή. Μα ο Χασεκής τής πρέπει.

*
Τα κεφάλια του Γένους και του Κράτους.
Ο βουλευτής κι ο δάσκαλος. Τα πιάσαν
όλα τα πόστα! Νους, καρδιά, δικά τους.

Δέσαν το νου· την καρδιά τη ντροπιάσαν.
Νά το ρουσφέτι νά κι η ελληνικούρα,
τ’ άρματά τους. Με κείνα μας χαλάσαν.

Η σκέψη, νούλα. Η Τέχνη, πατσαβούρα.
Ο ψευτοαττικιστής κι ο ψηφοφόρος.
Τ’ άγιο κόνισμα, μια καλικατούρα.

Στη γη που πιάνει και προκόβει ο σπόρος
κάθε λογής τζουτζέδων και πιερρότων,
κι εγώ φυτρώνω ανάξιος ριμαδόρος

μαύρων θυμών και πορφυρών ερώτων.

κι όλο και σκοτεινιάζει γύρω μου...

Ποτάμι που έχει μείνει ξερή η κοίτη
πώς να ’χεις έτσι ξεστρατίσει
σου άξιζε σένα αλλιώς να ζήσεις.
Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι...

Γιάννης Σταύρου, Πεύκα της νύχτας, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Βύρων Λεοντάρης
Ζωή – χωρίς να ζούμε

Τόσα φιλιά- μα δίχως χείλη
τόσοι φρουροί- μα δίχως πύλη
τόσοι αγώνες- δίχως μάχη
Κρυφά θα φύγει δίχως να ‘χει
Έρωτας- δίχως ν’ αγαπάμε.
Έλα λοιπόν κι απόψε, ας πάμε
Τι μπέρδεμα η ζωή μας, τι ιστορία…
δική σου ή άλλη… Τι σκαλίζεις
Ήμασταν θάλασσα κι έχουμε γίνει
Ξύσε το λούστρο των νυχιών σου,
-Είμαστε μεσοπόλεμος σου λέω,
λοιπόν κι απόψε, ας πάμε πάλι κάπου


τόσες αφές- μα δίχως χέρια
τόσες ειδήσεις- δίχως περιστέρια
τόσες μαγείες- δίχως θάμα.αφήσει ούτε ένα ίχνος η γενιά μας…Ζωή- χωρίς ποτέ να ζούμε.να χορέψουμε ή να σκοτωθούμε.- Σάμπως να υπάρχει πια Ιστορία τα σπλάχνα του ραδιοφώνου;σάπια βροχή και τιποτένια.το ρίμελ, το make up και μίλησέ μου.ανίατα μεσοπόλεμος… Ας πάμε να χορέψουμε ή να σκοτωθούμε…

Αγριομυρίκη εν τη ερήμω…

Αγριομυρίκη εν τη ερήμω
επικατάρατος εν γη αλμυρά. . .
Έτσι το θέλησα και μη ρωτάς
Κι αν τώρα θλίβομαι είναι που σ’ αφήνω

στους πέντε δρόμους δίχως να ’χω πει
για σένα όσα σου άξιζαν και δίχως
να σε δοξάσει ένας μου στίχος
Τόσο βαθιά τόσο πολύ

σε σώπασα μέσ’ στη ζωή μου
Δεν ήτανε για να φανερωθεί
ούτε με ουράνια λόγια να ειπωθεί
αυτό το μυστικό που ήσουν κι ήμουν

Σε όσους με ποιήματα τα αισθήματα μετρούν
τι θα ’χεις από μένα να τους δείξεις;
Μια τέτοια αγάπη. . . δίχως αποδείξεις. . .
Και ποιος αυτός ο Βέρνερ Λέιο θα ρωτούν

Με τι καρδιά με τι πνοή είχα πάρει
τή ζωή. . . Μα δεν την άλλαξα· ούτε εσύ
Γι’ αυτό λοιπόν «χαμένη υπόθεση»
ο ποιητής Βύρωνας Λεοντάρης

Η ομίχλη μπαίνει από παντού

Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι
κι όσα για σένα είχες ελπίσει
έχουνε τώρα πια όλα σβήσει.
Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι.
Σκιά ήταν ό,τι για ζωή αγαπήθη
ήχος στεγνός μιας άδειας λέξης.
Σαν ήρθε η ώρα να διαλέξεις
είπες ας φράξουν τη φωτιά άλλα στήθη.
Ποτάμι που έχει μείνει ξερή η κοίτη
πώς να ’χεις έτσι ξεστρατίσει
σου άξιζε σένα αλλιώς να ζήσεις.
Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι.

II
Tώρα που δεν μπορώ παρά να με θυμάμαι μόνο
ξέρω, δεν ήταν έτσι, τίποτε δεν ήταν
αλλιώς έγιναν όλα.
Η μαρτυρία μου ασαφής. Τι υπεκφυγές, τι συγκαλύψεις
σε λόγια, σε γραφτά και σε φερσίματα…
Αλλά πώς να τα πω και φαντασίας καμώματα όλα αυτά;
Δε γίνεται.
Πώς να αναιρέσω μια κατάθεση
πώς να διευκρινίσω μια ζωή;
Το ειπωμένο με εκδικείται
κι ανεξιχνίαστο μένει πάντα το υπαρκτό.
Σίγουρα κάτι μου διαφεύγει
κάτι που λάθος το έζησα και λάθος με έζησε
κι όλο και σκοτεινιάζει γύρω μου
κι όλο και σκοτεινιάζει.
Πού βρίσκομαι
Τι ώρα να ‘ναι.

Τι θλίψη στα ταξίδια κρύβεται άπειρη...

Τώρα στο τζάμι ένα καράβι εσκάρωσα
κι ένα του Μαγκρ στιχάκι έχω σκαλίσει:
"Τι θλίψη στα ταξίδια κρύβεται άπειρη!"
Κι εγώ για ένα ταξίδι έχω κινήσει...

Γιάννης Σταύρου, Αρόδο, λάδι σε καμβά

Νίκος Καββαδίας
Ιδανικός κι ανάξιος εραστής 

Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων,
και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές,
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.

Για το Μαδράς τη Σιγκαπούρ τ' Αλγέρι και το Σφαξ
θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία,
κι εγώ σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς,
θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.

Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ,
οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα 'χω πια ξεχάσει,
κι η μάνα μου χαρούμενη θα λέει σ' όποιον ρωτά:
"Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει"

Μα ο εαυτός μου μια βραδιά εμπρός μου θα υψωθεί
και λόγο ως ένας δικαστής στυγνός θα μου ζητήσει,
κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί,
θα σημαδέψει κι άφοβα το φταίχτη θα χτυπήσει.

Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθειά στις μακρινές Ινδίες,
θα 'χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.

Γράμμα ενός αρρώστου

Φίλε μου Αλέξη, το 'λαβα το γράμμα σου
και με ρωτάς τι γίνομαι, τι κάνω;
Μάθε, ο γιατρός πως είπε στη μητέρα μου
ότι σε λίγες μέρες θα πεθάνω...

Είναι καιρός όπου έπληξα, διαβάζοντας
όλο τα ίδια που έχω εδώ βιβλία,
κι όλο εποθούσα κάτι νέο να μάθαινα
που να μου φέρει λίγη ποικιλία.

Κι ήρθεν εχθές το νέο έτσι απροσδόκητα
- σιγά ο γιατρός στο διάδρομο εμιλούσε -
και τ' άκουσα. Στην κάμαρα εσκοτείνιαζε
κι ο θόρυβος του δρόμου εσταματούσε.

Έκλαψα βέβαια, κάτω απ' την κουβέρτα μου.
Λυπήθηκα. Για σκέψου, τόσο νέος!
Μα στον εαυτό μου αμέσως υποσχέθηκα
πως θα φανώ, σαν πάντοτε, γενναίος.

Θυμάσαι, που ταξίδια ονειρευόμουνα
κι είχα ένα διαβήτη κι ένα χάρτη
και πάντα για να φύγω ετοιμαζόμουνα
κι όλο η μητέρα μου 'λεγε: το Μάρτη...

Τώρα στο τζάμι ένα καράβι εσκάρωσα
κι ένα του Μαγκρ στιχάκι έχω σκαλίσει:
"Τι θλίψη στα ταξίδια κρύβεται άπειρη!"
Κι εγώ για ένα ταξίδι έχω κινήσει.

Να πεις στους φίλους χαιρετίσματα,
κι αν τύχει κι ανταμώσεις την Ελένη,
πως μ' ένα φορτηγό - πες της - μπαρκάρισα
και τώρα πια να μη με περιμένει...

Αλήθεια! Ο Χάρος ήθελα να 'ρχότανε.