- Θα το πιστέψεις Αριάδνη; είπε ό Θησέας. Ό Μινώταυρος δεν αντιστάθηκε σχεδόν καθόλου...
Χόρχε Λούις Μπόρχες
Ή κατοικία του Άστερίωνα
Ή δε (Πασιφάη) Άστέριον έγέννησε
Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη III, 11
Ξέρω πως με κατηγορούν πως είμαι φαντασμένος, κι ίσως πώς είμαι και μισάνθρωπος και τρελός. Τέτoιες κατηγορίες (πού θα τις τιμωρήσω όταν θα 'ρθει ό καιρός) είναι γελοίες. Είναι αλήθεια πώς δε βγαίνω από το σπίτι μου, κι είναι αλήθεια πάλι πώς οι πόρτες του (πού ό αριθμός τους είναι άπειρος)* είναι μέρα νύχτα ανοιχτές για ανθρώπους και ζώα. Μπορεί να μπει όποιος θέλει. Εδώ δεν βρίσκει βέβαια κανείς γυναικείες πομπές, ούτε τυπικότητες και πολυτέλειες όπως στα παλάτια, βρίσκει μονάχα ηρεμία και μοναξιά. Και βρίσκει ακόμα ένα σπίτι πού όμοιό του πάνω στη γη δεν υπάρχει. (Όσοι ισχυρίζονται ότι στην Αίγυπτο υπάρχει ένα παρόμοιο, είναι ψεύτες). Ακόμα κι όσοι με συκοφαντούν, το παραδέχονται πώς ούτε ένα έπιπλο δε βρίσκεται μέσα σ' αυτό το σπίτι. "Αλλο γελοίο είναι πού λένε πώς εγώ, ο Αστερίωνας, είμαι φυλακισμένος. Να ξαναπώ πώς δεν υπάρχει ούτε μια πόρτα; Να προσθέσω πώς δεν υπάρχει ούτε μια κλειδαριά; ‘Αλλωστε, κάποιο βραδάκι, βγήκα στο δρόμο • κι αν γύρισα πριν να νυχτώσει, το 'κανα γιατί φοβήθηκα τα πρόσωπα του όχλου: πρόσωπα άχρωμα και επίπεδα, σαν ανοιχτή παλάμη. Ό ήλιος είχε βασιλέψει πια, όμως το τρομαγμένο κλάμα ενός παιδιού κι οι φοβισμένες ικεσίες του κοσμάκη ήταν απόδειξη πώς μ' είχαν αναγνωρίσει.
* Το πρωτότυπο λέει δεκατέσσερις, όμως υπάρχουν σοβαροί λόγοι πού οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, στο στόμα του Άστερίωνα, το αριθμητικό αυτό επίθετο σημαίνει άπειρος.
Ο κόσμος προσευχόταν, έτρεχε, γονάτιζε• άλλοι σκαρφάλω¬ναν στους στυλοβάτες του ναού με τα Πελέκια, άλλοι μά¬ζευαν πέτρες. Κάποιος μάλιστα, νομίζω ότι βούτηξε να κρυφτεί στη θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο πού ήτανε βασί¬λισσα ή μάνα μου: δε μπορώ ν' ανακατεύομαι με το λαό, έστω και αν το θέλει ή ταπεινοφροσύνη μου.
Το γεγονός είναι πώς είμαι μοναδικός. Δε μ' ενδια¬φέρει το τί μπορεί να μεταδώσει ό ένας στον άλλον. Σαν τον φιλόσοφο, σκέφτομαι πώς τίποτα δεν μεταδίδεται με την τέχνη της γραφής. Οι ασήμαντες κι ενοχλητικές λεπτομέρειες δεν έχουν θέση στην ψυχή μου πού είναι καμωμένη για σπουδαία και μεγάλα πράματα. Ποτέ μου δεν κατάφερα να συγκρατήσω σε τί διαφέρει το 'να γράμμα απ' τ' άλλο. Απ' τη μεγάλη μου ανυπομονησία δεν μπόρεσα να μάθω να διαβάζω. Μερικές φορές λυπάμαι γι' αυτό, γιατί οι νύχτες και οι μέρες είναι μεγάλες.
Βέβαια δε μου λείπει ή ψυχαγωγία. Σαν το κριάρι πού ορμά, τρέχω στις πέτρινες στοές μέχρι να πέσω ζαλισμένος στο πάτωμα. Παραφυλάω στη σκιά του πηγαδιού ή στη στροφή του διαδρόμου και κάνω πώς με ψάχνουν. Αφήνομαι να πέφτω από ταράτσες ώσπου να καταματωθώ. Όποιαδήποτε στιγμή μπορώ να κάνω πώς κοιμάμαι με τα μάτια κλειστά καί την ανάσα μου λαχανιαστή. (Μερικές φορές κοιμάμαι πραγματικά, πολλές φορές, όταν ανοίγω τα μάτια μου έχει αλλάξει το χρώμα της μέρας).
Άλλα, άπ' όλα τα παιγνίδια μου, προτιμώ να παίζω τον άλλον Αστερίωνα. Κάνω πώς έρχεται να με επισκεφτεί και πώς του δείχνω το σπίτι. Με υποκλίσεις και ευγένειες του λέω: Τώρα γυρίζουμε στην προηγούμενη διασταύρωση ή Τώρα θα βγούμε σε άλλη αυλή ή Καλά έλεγα εγώ πώς θα σου άρεσε ό αγωγός ή Τώρα θα δεις μια στέρνα πού γέμισε άμμο ή Αμέσως μετά, το υπόγειο διακλαδίζεται. Μερικές φορές κάνω λάθος και σκάμε στα γέλια κι οι δυο.
Καί δεν είναι πού έχω φανταστεί μονάχα τούτα τα παιγνίδια, μα έχω σκεφτεί καί το σπίτι μου. Όλα τα μέρη του σπιτιού επαναλαμβάνονται πολλές φορές, καί κάθε μέρος είναι άλλο. Δεν είναι ένα πηγάδι, μια αυλή, ένας σταύλος μια γούρνα, αλλά δεκατέσσερις (άπειρες) γούρνες καί σταύλοι καί πηγάδια καί αυλές. Το σπίτι έχει το μέγεθος του κόσμου • ή μάλλον, είναι ό κόσμος. Παρ' όλα αυτά, εξάντλησα καί αυλές με πηγάδια καί σκονισμένες στοές από γκρίζα πέτρα καί ξεθάρρεψα, βγήκα στο δρόμο κι είδα επιτέλους το ναό με τα Πελέκια καί τη θάλασσα. Καί δεν είχα καταλάβει, μέχρι πού μου το φανέρωσε ένα όνειρο, τη νύχτα, πώς είναι πάλι δεκατέσσερις (είναι άπειρες) οι θάλασσες καί οι ναοί. Όλα είναι πολλές φορές, δεκατέσσερις φορές, εκτός από δυο πράματα πού φαίνεται πώς είναι μια φορά μονάχα: εκεί επάνω, ό περίπλοκος ήλιος• εδώ κάτω, ό Άστερίωνας. "Ισως καί να 'μαι εγώ πού έφτιαξα τ' αστέρια καί τον ήλιο καί το πελώριο σπίτι, μα δε θυμάμαι πια.
Κάθε εννιά χρόνια μπαίνουν στο σπίτι εννιά άνθρωποι να τους γλιτώσω άπ' τίς συμφορές. Ακούω τα βήματα καί τίς φωνές τους από το βάθος των πέτρινων στοών καί τρέχω όλος χαρά να τους συναντήσω. Ή τελετή κρατάει λίγα λεπτά. Πέφτουν, ό ένας υστέρα άπ' τον άλλο, δίχως καν να ματώσω τα χέρια μου. Μένουν εκεί πού πέσανε καί τα σώματα τους με διευκολύνουν να ξεχωρίζω τη μια στοά άπ' την άλλη. Δεν ξέρω ποιοί είναι, ξέρω μονάχα ότι ένας άπ' αυτούς, προφήτεψε πεθαίνοντας πώς θα 'ρθει κάποια μέρα ό λυτρωτής μου. Από τότε, δε με βαραίνει πια ή μοναξιά, γιατί ξέρω ότι ό λυτρωτής μου υπάρχει κι ότι στο τέλος θα σηκωθεί πάνω στο χώμα. "Αν το αφτί μου μπορούσε να πιάσει τον κάθε ψίθυρο του κόσμου, θα καταλάβαινα τα βήματα του. Ελπίζω να με πάει σ' έναν τόπο πού να 'χει λιγότερες στοές καί λιγότερες πόρτες. Πώς να 'ναι ό λυτρωτής μου; Αναρωτιέμαι. "Αραγε θα 'ναι ταύρος ή άνθρωπος; Να είναι τάχα ταύρος με κεφάλι ανθρώπου; Ή θα 'ναι σαν κι εμένα;
Ό πρωινός ήλιος άστραφτε πάνω στο μπρούτζινο σπαθί πού δεν είχε πια ούτε ίχνος από αίμα.
- Θα το πιστέψεις Αριάδνη; είπε ό Θησέας. Ό Μινώταυρος δεν αντιστάθηκε σχεδόν καθόλου.
(Μετ. Δημήτρης Καλοκύρης)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου