Γιάννης Σταύρου, Θεσσαλονίκη ΙΙΙ, λάδι σε καμβά
Αυτοί οι αποβλακωμένοι διαβάτες - πως φτάσαμε σ' αυτό το σημείο; Μπορεί κανείς να φανταστεί τέτοιο θέαμα στην αρχαία Αθήνα, παραδείγματος χάρη; Ένα λεπτό οξείας διαύγειας ανάμεσα σ'αυτούς τους καταδικασμένους αρκεί για να καταρρεύσουν όλες οι ψευδαισθήσεις.
Εμίλ Σιοράν (1911-1995)
Δεν θέλησε ποτέ να γίνει ένας συστηματικός φιλόσοφος. Γι' αυτόν η φιλοσοφία ήταν «αργόσχολη σκέψη, ανίκανη να αντιμετωπίσει την ουσιώδη σύγχυση».
Η μέθοδος του, εκείνη της αβυσσαλέας άρνησης που στρέφεται ενάντια σε όλες τις βεβαιότητες, ενάντια στις ιδεολογίες και τις ουτοπίες, ενάντια στην εξέγερση ή ακόμη και ενάντια στη δράση. Δάσκαλος της απελπισίας, που ήθελε να διαλύσει όλες τις αυταπάτες, να υπονομεύσει όλες τις ελπίδες. Παρά το ότι στη νεότητά του σαγηνεύτηκε από τη μοίρα των αγίων, ο ριζικός σκεπτικισμός του τον οδήγησε στην άρνηση κάθε πίστης. Οπως όλοι οι «βλάσφημοι», ο Σιοράν ήταν στο βάθος μια θρησκευόμενη συνείδηση χωρίς θεό, ένας στοχαστής που τον έθελγε ταυτόχρονα ο πειρασμός του απόλυτου και το τραγικό συναίσθημα της κενότητας των πραγμάτων και της ματαιότητας των πάντων.
Εμίλ Σιοράν
Στοχασμοί
"Εφόσον το απόλυτο ανταποκρίνεται σε μιαν αίσθηση που δεν μπορέσαμε να καλλιεργήσουμε, ας παραδοθούμε σε όλες τις εξεγέρσεις: θα καταλήξουν να στραφούν εναντίον του εαυτού τους, εναντίον του εαυτού μας... Ισως τότε ξανακερδίσουμε την υπεροχή μας επί του χρόνου· εκτός κι αν, εντελώς αντίθετα, θέλοντας να ξεφύγουμε από τη μάστιγα της συνείδησης, περάσουμε στην τάξη των ζώων, των φυτών και των αντικειμένων, κι εκείνης της πρωτογενούς βλακείας, που, από σφάλμα της ιστορίας, έχουμε απολέσει ακόμα και την ανάμνησή της.
...Μιλούσα πάντα με αγνώστους και έμαθα πάρα πολλά από αυτές τις συζητήσεις: αυτό είναι πολύ σημαντικό, κεφαλαιώδες. Κυρίως τρέφω κάποια αδυναμία για τους κάπως διαταραγμένους τύπους. Στη Ρουμανία, ανάμεσα στους εξήντα χιλιάδες κατοίκους του Σίμπιου, γνώριζα όλους τους ψιλοαποτυχημένους... Και οι ποιητές ανήκουν στην ίδια κατηγορία... Κι ύστερα υπάρχει αυτό το εξόχως βαλκανικό φαινόμενο: ο αποτυχημένος είναι ένας τύπος πολύ προικισμένος, που όμως δεν προκόβει, που υπόσχεται τα πάντα και δεν τηρεί τις υποσχέσεις του. Οι μεγάλοι φίλοι μου στη Ρουμανία δεν ήταν οι συγγραφείς αλλά οι αποτυχημένοι.
Μόνο συμπεράσματα μπορώ να εκφράσω. Οι αφορισμοί μου δεν είναι αφορισμοί, ο καθένας τους συνοψίζει μιαν ολόκληρη σελίδα, είναι το ύστατο σημείο μιας μικρής κρίσης επιληψίας... Παραλείπω τα υπόλοιπα και δίνω μόνο το συμπέρασμα, όπως στο δικαστήριο όπου, τελικά, βαρύνει μόνον η ετυμηγορία: καταδίκη σε θάνατο. Αφήνω κατά μέρος την ανάπτυξη της σκέψης και προσφέρω μόνο την κατακλείδα. Αυτή είναι η μεθόδευσή μου, η συνταγή μου..."
- Η ήττα μου δεν συνίσταται στο ότι είμαι μόνος αλλά στο ότι αισθάνομαι μόνος.
- Δεν υπάρχει πια κανένας τόπος όπου να μπορούμε να ασκήσουμε επαγγελματικά την απέχθεια μας γι' αυτόν τον κόσμο.
- Ένας έθνος σβήνει μονάχα όταν δεν αντιδρά πια στα εμβατήρια.
- Λογική; Αυτός ο παγκόσμιος λύκος που ζέχνει;
- Η νοσταλγία για βαρβαρότητα είναι η τελευταία λέξη κάθε πολιτισμού.
- Αν μπορούσαμε να εντοπίσουμε το ελάττωμα κατασκευής αυτού του κόσμου που τα ίχνη του είναι τόσο εμφανή!
- Ξαφνιάζομαι πάντα όταν διαπιστώνω πόσο ζωντανά, φυσικά, άτρωτα είναι τα ευτελή αισθήματα. Όταν τα νιώθουμε αισθανόμαστε δυναμωμένοι, αποκαταστημένοι στην κοινωνία, στο ίδιο επίπεδο με τους συνανθρώπους μας.
- Σάμιουελ Μπέκετ. Βραβείο Νομπέλ. Τι εξευτελισμός για έναν υπερήφανο άνθρωπο! Η δυστυχία τού να είσαι κατανοητός!
- Μια συγκίνηση πρέπει να ξεπέσει πολύ χαμηλά για να καταδεχτεί να μεταμορφωθεί σε ιδέα.
- Οι Γερμανοί δεν καταλαβαίνουν ότι είναι γελοίο να βάλεις στην ίδια μοίρα τον Πασκάλ και τον Χάιντεγκερ. Η απόσταση είναι μεγάλη ανάμεσα σ' ένα Shiksal και ένα Beruf, σε μια μοίρα και σ' ένα επάγγελμα.
- Όταν βγει κανείς από τον κύκλο των σφαλμάτων και των ψευδαισθήσεων μέσα στον οποίο διαδραματίζονται οι πράξεις, είναι σχεδόν αδύνατο να πάρει θέση. Χρειάζεται ένα μίνιμουμ μωρίας για όλα, για να καταφάσκεις όσο και για να αρνείσαι.
- Αυτοί οι αποβλακωμένοι διαβάτες - πως φτάσαμε σ' αυτό το σημείο; Μπορεί κανείς να φανταστεί τέτοιο θέαμα στην αρχαία Αθήνα, παραδείγματος χάρη; Ένα λεπτό οξείας διαύγειας ανάμεσα σ'αυτούς τους καταδικασμένους αρκεί για να καταρρεύσουν όλες οι ψευδαισθήσεις.
- Το ότι η ζωή δεν έχει κανένα νόημα είναι ένας λόγος για να ζεις. Ο μόνος λόγος άλλωστε.
- Αλίμονο σ' αυτόν που έχει εξαντλήσει κάθε απόθεμα περιφρόνησης και δεν ξέρει πια τί αισθήματα να νιώσει για τους άλλους και τον εαυτό του.
- Η αποστολή μου είναι να βλέπω τα πράγματα όπως είναι. Το τελείως αντίθετο της αποστολής.
- Υπολόγιζα να παραβρεθώ στην εξαφάνιση του είδους μας όσο ζούσα. Αλλά οι θεοί μου ήταν αντίθετοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου