Αθήνα...

μια πόλη στέκει στου Αιγαίου την ακρογιαλιά,
με αρχοντιά χτισμένη, καθάριος ο αέρας κι η γη 'λαφριά... 

Where on the Ægean shore a city stands,   
Built nobly, pure the air and light the soil...

Γιάννης Σταύρου, Δειλινό Στην Ακρόπολη, λάδι σε καμβά

Tζον Μίλτον
Αθήνα 

Κοίτα ακόμα μια φορά, προτού αφήσομε το θαυμαστό αυτό βουνό
στα δυτικά, που απ’ τα νότια το πλησιάζεις. Κοίτα εκεί,
μια πόλη στέκει στου Αιγαίου την ακρογιαλιά,
με αρχοντιά χτισμένη, καθάριος ο αέρας κι η γη ‘λαφριά.
Το μάτι της Ελλάδας, η Αθήνα, μητέρα των Τεχνών,
της Ευγλωττίας, γενέτειρα πνευμάτων δοξασμένων’
φιλόξενη, στην πιο κρυφή της τη γωνιά
σε πόλη ή και προάστεια ή επαρχία, περίπατοι σπουδής και ίσκιοι.

Κοίτα εκεί τον ελαιώνα της Ακαδημίας,
το καταφύγιο του Πλάτωνα, εκεί που τ’ αττικό πουλί
με τρίλλιες πλούσιες, όλο το καλοκαίρι, τις πυκνές νότες του σκορπάει
εκεί, ολάνθιστος ο λόφος του Υμηττού σε ρεμβασμό σπουδαστικό καλεί,
κι εργατικές οι μέλισσες στ’ αυτιά σού ζουζουνίζουν.
Κοίτα, ο Ιλισσός κυλάει τα ψιθυριστά του τα νερά. Κοίτα μέσα στα τείχη
των αρχαίων σοφών Σχολές’ εκεί ανατράφηκε ο μέγα-Αλέξανδρος
τον κόσμο να υποτάξει’ εκεί το Λύκειο κι έπειτα, η ζωγραφισμένη η στοά:

Εκεί θ’ ακούσεις και θα μάθεις τη δύναμη τη μυστική
της αρμονίας, σε τόνους κι αριθμούς δοσμένη
από χέρια και φωνές και άλλους στίχους μετρικούς,
Θέλγητρα Αιολικά, και Δωρικές μελωδικές Ωδές.
Κι είναι δικός της όποιος εφύσηξε πνοή σ’ αυτά,
απ’ τον τυφλό Μηλησιγέννη, Όμηρο ονομασμένο από τότε,
κι ό,τι οι μεγαλόπνοοι Τραγικοί διδάξανε,
σε χορό ή Ιαμβικό μέτρο, άριστοι δάσκαλοι
της ηθικής φρόνησης, που με χαρά όλοι δεχτήκανε,
σε σύντομα αποφθεγματικά διδάγματα ηθικής, ενώ
για πεπρωμένο, τύχη κι αλλαγή στην ανθρώπινη ζωή πραγματευόντουσαν,
μεγάλες πράξεις και μεγάλα πάθη σ’ άριστη περιγραφή.

Κι έπειτα, για τους μεγάλους ρήτορες ξεκίνα,
τους παλιούς ρήτορες που θεληματικά ετάχθηκε σ’ αυτούς η βίαιη Δημοκρατία,
τράνταξε τ’ οπλοστάσιο και πάνω απ’ την Ελλάδα κεραυνοβόλησε
του Μακεδόνα και του Αρταξέρξη το θρόνο.
Κι απ’ τη σοφή Φιλοσοφία το αυτί σου τέντωσε
από τους ουρανούς κατεβαίνοντας στο σπίτι του Σωκράτη,
τη φτωχή κατοικία του με το χαμηλό ταβάνι’

Πρόσεξε αυτόν που εμπνευσμένος ο Χρησμός τον αποκάλεσε
τον πιο σοφό απ’ τους ανθρώπους’ αυτόν που απ’ το στόμα του
μελίρρητα ποτάμια κύλησαν που τις Σχολές έχουν ποτίσει όλες
παλιών και νέων Ακαδημαϊκών, με κείνα τα ψευδώνυμα
«Περιπατητικοί» και το δογματικό
«Επικούριος» και την αυστηρή του «Στωϊκού» προσωνυμία.

(Μετ. Μερόπη Οικονόμου)

John Milton
Athens

Look once more, ere we leave this specular mount,   
Westward, much nearer by south-west; behold
Where on the Ægean shore a city stands,   
Built nobly, pure the air and light the soil—   
Athens, the eye of Greece, mother of arts            240
And eloquence, native to famous wits   
Or hospitable, in her sweet recess,   
City of suburban, studious walks and shades.   
See there the olive-grove of Academe,   
Plato’s retirement, where the Attic bird            245
Trills her thick-warbled notes the summer long;   
There, flowery hill, Hymettus, with the sound   
Of bees’ industrious murmur, oft invites   
To studious musing; there Ilissus rowls   
His whispering stream. Within the walls then view            250
The schools of ancient sages—his who bred   
Great Alexander to subdue the world,   
Lyceum there; and painted Stoa next.   
There thou shalt hear and learn the secret power   
Of harmony, in tones and numbers hit            255
By voice or hand, and various-measured verse,   
Æolian charms and Dorian lyric odes,   
And his who gave them breath, but higher sung,   
Blind Melesigenes, thence Homer called,   
Whose poem Phœbus challenged for his own.            260
Thence what the lofty grave Tragedians taught   
In chorus or iambic, teachers best   
Of moral prudence, with delight received   
In brief sententious precepts, while they treat   
Of fate, and chance, and change in human life,            265
High actions and high passions best describing.   
Thence to the famous Orators repair,   
Those ancient whose resistless eloquence   
Wielded at will that fierce democraty,   
Shook the Arsenal, and fulmined over Greece            270
To Macedon and Artaxerxes’ throne.   
To sage Philosophy next lend thine ear,   
From heaven descended to the low-roofed house   
Of Socrates—see there his tenement—   
Whom, well inspired, the Oracle pronounced            275
Wisest of men; from whose mouth issued forth   
Mellifluous streams, that watered all the schools   
Of Academics old and new, with those   
Surnamed Peripatetics, and the sect   
Epicurean, and the Stoic severe.