ίχνος πρόωρης θλίψης...

 "Δεν είναι ακόμα φθινόπωρο, στον αέρα δεν υπάρχει το κίτρινο των πεσμένων φύλλων ή η υγρή θλίψη του καιρού που αργότερα θα είναι χειμώνας. Υπάρχει ένα ίχνος πρόωρης θλίψης, ένας πόνος για το ταξίδι, το συναίσθημα να είμαστε αόριστα προσεκτικοί στα διάχυτα χρώματα των πραγμάτων, στον διαφορετικό τόνο του ανέμου, στη μεγαλύτερη ακινησία που, όταν πέφτει η νύχτα, εξαπλώνεται στην αναπόφευκτη παρουσία του σύμπαντος." Φερνάντο Πεσόα, Το βιβλίο της ανησυχίας

Γιάννης Σταύρου, Λεύκες στον Λαγκαδά (λεπτομέρεια)

Όταν αποτυπώνουν με χρώματα...

Βαραίνουν τα βήματα
Στην έρημο της μοναξιάς...

                              Γιάννης Σταύρου, Πεύκα το φθινόπωρο
 

Σουλεϊμάν Αλάγιαλη-Τσιαλίκ
Προσεγγίσεις μετά την απόσταση

Προς τα που πηγαίνετε;
Μας ρωτούν, οι άγνωστοι του τόπου.
 
Βαραίνουν τα βήματα
Στην έρημο της μοναξιάς
Και μόνον οι ζωγράφοι
Γνωρίζουν καλά τα χρόνια,
Όταν αποτυπώνουν με χρώματα
Τις υπεκφυγές του σύμπαντος
Με το θρηνητικό νανούρισμα
Των πουλιών που αγάπησαν.

Αντίο...

Αντίο Jean Luc Godard...

σαν μια παλιά τύψη ή μια παράλογη συνήθεια...

 

(απαγγέλει ο Βιτόριο Γκάσμαν)

Τσέζαρε Παβέζε
Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου

Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου –
αυτός ο θάνατος που μας συντροφεύει
απ’ το πρωί ως το βράδυ, άγρυπνος,
κρυφός, σαν μια παλιά τύψη
ή μια παράλογη συνήθεια. Τα μάτια σου
θα ‘ναι μια άδεια λέξη,
κραυγή που έσβησε, σιωπή.
Έτσι τα βλέπεις κάθε πρωινό
όταν μονάχη σκύβεις
στον καθρέφτη. Ω αγαπημένη ελπίδα,
αυτή τη μέρα θα μάθουμε κι εμείς
πως είσαι η ζωή κι είσαι το τίποτα.

Για όλους ο θάνατος έχει ένα βλέμμα.
Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου.
Θα ‘ναι σαν ν’ αφήνεις μια συνήθεια,
Σαν ν’ αντικρίζεις μέσα στον καθρέφτη
να αναδύεται ένα πρόσωπο νεκρό,
σαν ν’ ακούς ένα κλεισμένο στόμα.
Θα κατέβουμε στην άβυσσο βουβοί.

CESARE PAVESE,
Verrà la morte e avrà i tuoi occhi

Verrà la morte e avrà i tuoi occhi
questa morte che ci accompagna
dal mattino alla sera, insonne,
sorda, come un vecchio rimorso
o un vizio assurdo. I tuoi occhi
saranno una vana parola,
un grido taciuto, un silenzio.

Cosí li vedi ogni mattina
quando su te sola ti pieghi
nello specchio. O cara speranza,
quel giorno sapremo anche noi
che sei la vita e sei il nulla.
Per tutti la morte ha uno sguardo.

Verrà la morte e avrà i tuoi occhi.
Sarà come smettere un vizio,
come vedere nello specchio
riemergere un viso morto,
come ascoltare un labbro chiuso.
Scenderemo nel gorgo muti.

Παναγιώτης Κονδύλης: ο πόλεμος καταπίνει την ειρήνη...

"Όταν χάνονται τα όρια ανάμεσα σε πόλεμο και ειρήνη, δεν απορροφά η ειρήνη τον πόλεμο: ο πόλεμος καταπίνει την ειρήνη και γίνεται «ολοκληρωτικός» με την εφιαλτικότερη έννοια τού όρου."
Παναγιώτης Κονδύλης, Θεωρία του Πολέμου

                                  Γιάννης Σταύρου, Δύο καράβια (λεπτομέρεια)

Δεν υπάρχει ομορφιά χωρίς τη σκέψη της ομορφιάς...

 "Διδάξτε και εξασκήστε τη γλώσσα στις πιο ποικίλες μορφές της, ακόμα κι αν φαίνεται περίπλοκη, ειδικά αν είναι περίπλοκη. Γιατί σε αυτήν την προσπάθεια είναι η ελευθερία. Αυτοί που εξηγούν συνεχώς ότι είναι απαραίτητο να απλοποιηθεί η ορθογραφία, να εξαγνιστεί η γλώσσα από τα «ελαττώματα», να καταργηθούν τα γένη, οι χρόνοι, οι αποχρώσεις, όλα όσα δημιουργούν πολυπλοκότητα, είναι οι τυμβωρύχοι του ανθρώπινου πνεύματος. Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς απαιτήσεις. Δεν υπάρχει ομορφιά χωρίς τη σκέψη της ομορφιάς" Christophe Clavé

                     Γιάννης Σταύρου, Ακρόπολις 1970 

"Η σταδιακή εξαφάνιση των χρόνων (υποτακτική, αόριστος, παρατατικός, σύνθετοι τύποι μέλλοντα κ.λπ.) δημιουργούν μια σκέψη του παρόντος, περιορισμένη στη στιγμή, ανίκανη για προβολές στο χρόνο.Η γενίκευση της οικειότητας, η εξαφάνιση των κεφαλαίων γραμμάτων και των σημείων στίξης είναι όλα θανατηφόρα χτυπήματα στη λεπτότητα της έκφρασης της όμορφης γαλλικής μας γλώσσας.

Η αφαίρεση της λέξης «δεσποινίς» δεν σημαίνει απλώς παραίτηση από την αισθητική μιας λέξης, αλλά και προώθηση της ιδέας ότι μεταξύ ενός μικρού κοριτσιού και μιας γυναίκας δεν υπάρχει τίποτα.

Λιγότερες λέξεις σημαίνει λιγότερη ικανότητα έκφρασης συναισθημάτων και λιγότερη δυνατότητα ανάπτυξης μιας σκέψης.

Μελέτες έχουν δείξει ότι μέρος της βίας στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα πηγάζει άμεσα από την αδυναμία έκφρασης των συναισθημάτων.

Όσο πιο φτωχή είναι η γλώσσα, τόσο λιγότερο υπάρχει η σκέψη.

Η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα και υπάρχουν πολλά γραπτά από τον Georges Orwell το 1984 έως τον Ray Bradbury στο Fahrenheit 451, που εξιστορούν πώς οι δικτατορίες όλων των πεποιθήσεων εμπόδιζαν τη σκέψη μειώνοντας τον αριθμό και το νόημα των λέξεων.

Δεν υπάρχει κριτική σκέψη χωρίς σκέψη. Και δεν υπάρχει σκέψη χωρίς λόγια.

Πώς να οικοδομήσουμε μια υποθετική-απαγωγική σκέψη χωρίς να κατακτήσετε την υπό όρους; Πώς να οραματιστούμε το μέλλον χωρίς σύζευξη με το μέλλον; Πώς να κατανοήσετε μια χρονικότητα, μια διαδοχή στοιχείων στο χρόνο, παρελθόν ή μέλλον, καθώς και τη σχετική τους διάρκεια, χωρίς μια γλώσσα που κάνει τη διαφορά μεταξύ του τι θα μπορούσε να ήταν, τι ήταν, τι είναι, τι μπορεί να συμβεί και τι θα γίνει αφού έχει συμβεί αυτό που μπορεί να συμβεί; Αν σήμερα έπρεπε να ακουστεί μια κραυγή συλλαλητηρίου, θα ήταν αυτή που θα απευθύνονταν σε γονείς και δασκάλους: κάντε τα παιδιά σας, τους μαθητές σας, τους σπουδαστές σας να μιλήσουν, να διαβάσουν και να γράψουν.

Διδάξτε και εξασκήστε τη γλώσσα στις πιο ποικίλες μορφές της, ακόμα κι αν φαίνεται περίπλοκη, ειδικά αν είναι περίπλοκη. Γιατί σε αυτήν την προσπάθεια είναι η ελευθερία. Αυτοί που εξηγούν συνεχώς ότι είναι απαραίτητο να απλοποιηθεί η ορθογραφία, να εξαγνιστεί η γλώσσα από τα «ελαττώματα», να καταργηθούν τα γένη, οι χρόνοι, οι αποχρώσεις, όλα όσα δημιουργούν πολυπλοκότητα, είναι οι τυμβωρύχοι του ανθρώπινου πνεύματος.

Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς απαιτήσεις. Δεν υπάρχει ομορφιά χωρίς τη σκέψη της ομορφιάς"

Christophe Clavé

*

"La disparition progressive des temps (subjonctif, passe simple, imparfait, formes composees du futur, participe passe…) donne lieu a une pensee au present, limitee a l’instant, incapable de projections dans le temps.

La generalisation du tutoiement, la disparition des majuscules et de la ponctuation sont autant de coups mortels portes a la subtilite de l’expression de notre belle langue francaise.

Supprimer le mot «mademoiselle» est non seulement renoncer a l’esthetique d’un mot, mais egalement promouvoir l’idee qu’entre une petite fille et une femme il n’y a rien.

Moins de mots c’est moins de capacites a exprimer les emotions et moins de possibilite d’elaborer une pensee.

Des etudes ont montre qu’une partie de la violence dans la sphere publique et privee provient directement de l’incapacite a mettre des mots sur les emotions.

Plus le langage est pauvre, moins la pensee existe.

L’histoire est riche d’exemples et les ecrits sont nombreux de Georges Orwell dans 1984 a Ray Bradbury dans Fahrenheit 451 qui ont relate comment les dictatures de toutes obediences entravaient la pensee en reduisant le nombre et le sens des mots.

Il n’y a pas de pensee critique sans pensee. Et il n’y a pas de pensee sans mots.

Comment construire une pensee hypothetico-deductive sans maitrise du conditionnel? Comment envisager l’avenir sans conjugaison au futur? Comment apprehender une temporalite, une succession d’elements dans le temps, qu’ils soient passes ou a venir, ainsi que leur duree relative, sans une langue qui fait la difference entre ce qui aurait pu etre, ce qui a ete, ce qui est, ce qui pourrait advenir, et ce qui sera apres que ce qui pourrait advenir soit advenu? Si un cri de ralliement devait se faire entendre aujourd’hui, ce serait celui, adresse aux parents et aux enseignants: faites parler, lire et ecrire vos enfants, vos eleves, vos etudiants.

Enseignez et pratiquez la langue dans ses formes les plus variees, meme si elle semble compliquee, surtout si elle est compliquee. Parce que dans cet effort se trouve la liberte.

Ceux qui expliquent a longueur de temps qu’il faut simplifier l’orthographe, purger la langue de ses «defauts», abolir les genres, les temps, les nuances, tout ce qui cree de la complexite sont les fossoyeurs de l’esprit humain.

Il n’est pas de liberte sans exigences. Il n’est pas de beaute sans la pensee de la beaute."

Christophe Clavé