Μάνος Μπίρης: Η τέχνη του Γιάννη Σταύρου

Γιάννης Σταύρου-Έκθεση ζωγραφικής
11-30 Νοεμβρίου 2008, "Arktos Gallery", Ηροδότου 5, Αθήνα
Λεπτομέρειες (πατήστε κλικ)

Ο καθηγητής Μάνος Μπίρης γράφει για την τελευταία δουλειά του Γιάννη Σταύρου, με αφορμή την τρέχουσα έκθεση του καλλιτέχνη στην Αθήνα…

Τη ζωγραφική τέχνη του Γιάννη Σταύρου τη γνώρισα, όπως είναι φυσικό, μέσα από δικούς μου εσωτερικούς κώδικες και επομένως για τη δική μου σχέση με τους πίνακές του μπορώ να έχω γνώμη. Από την αρχή, όπως τους παρατηρώ, έχω την εντύπωση ότι δεν με παρασύρουν μόνον σε μία άμεση αισθητική απόλαυση, που είναι έντονη με την πρώτη ματιά. Ωστόσο, το θέμα (πρωτίστως), το σχήμα, τα χρώματα φαίνονται να μην προτείνουν μία ακριβή σπουδή του «αισθητικού» αλλά, όλα αυτά τα στοιχεία, ή και το καθένα ξεχωριστά, με παρασύρουν σε διακεκριμένες εικαστικές αναμνήσεις, δηλαδή στην ένταση της εικόνας μέσα στη χρονική της στιγμή και προφανώς, σε έναν προσωπικό στοχασμό, που ξεφεύγει από την συμβατική παρουσία του θέματος. Έτσι, στα «βαπόρια» του Σταύρου, περισσότερο δέχομαι μέσα μου το μίγμα της αλμύρας και του σκοταδιού, καθώς η περίεργη λάμψη της πορφυρής καρίνας προσπαθεί να αντιδράσει στην αίσθηση μοναξιάς που αναδύεται από το σκούρο έργο.

Με παρόμοιο τρόπο στα πελώρια «δένδρα» του ζωγράφου αντικρίζω λιγότερο τη –γνωστή μου- Φύση και περισσότερο τη δύναμη ενός τοπίου απροσδιόριστου, καθώς ο γαλαζοπράσινος ουρανός του βάθους διαπερνά κλαδιά και φύλλα, με την ατσάλινη αναλαμπή του απόμακρου φωτός. Του φωτός που με τόση επιδεξιότητα χειρίζεται ο καλλιτέχνης πάνω στις στατικές φιγούρες και των ταπεινών «σπιτιών» - μιάς σιωπηλής «γειτονιάς» του υποσυνείδητου- σε αιώνιο ανταγωνισμό με τον νυχτερινό ουρανό.

Ο Γιάννης Σταύρου οπωσδήποτε δεν καταγράφει μία γρήγορη εντύπωση. Εκφράζει περισσότερο τα συναισθήματα ενός ανθρώπου –και το πιστεύω βαθειά αυτό- που στέκεται διορατικός απέναντι στις δυνάμεις που δεν μπορεί να δαμάσει, θεωρώντας ανώφελο να χαιρόμαστε τους πίνακές του μέσα από «αρμονίες» και στερεότυπα αισθητικά τεχνάσματα.

Μάνος Γ. Μπίρης Αρχιτέκτων-Καθηγητής ΕΜΠ (Ιστορία της Αρχιτεκτονικής)

Λίγα λόγια για την ζωγραφική μου...

Ακολουθεί κείμενο του Γιάννη Σταύρου με αφορμή την ερχόμενη ατομική του έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Άρκτος (Ηροδότου 5, Αθήνα), το διάστημα 11-30 Νοεμβρίου 2008.

Έχω αρκετά χρόνια που δεν έκανα μια δημόσια έκθεση στη Αθήνα. Από το 2001. Κάποιες μικρές σ’ έκταση παρουσιάσεις στο εργαστήριο μεταξύ φίλων και γνωστών, είναι η μόνη μου επαφή με το κοινό.

Ας μην κρυβόμαστε βέβαια, για το κοινό δουλεύουμε όλοι. Ψάχνουμε όμως το δικό μας κοινό, αυτό που μας επιβεβαιώνει και δημιουργεί την όρεξη για συνέχεια του έργου μας. Εκεί ακριβώς αρχίζει μια τεράστια δυσκολία. Δυσκολία, που όσο μεγαλώνει κανείς γίνεται αφόρητη στον καλλιτέχνη. Θάλεγα μάλιστα ότι όσο το κοινό μεγαλώνει, στενεύουν τα όρια (αριθμητικά) όσων πραγματικά αγαπούν και γεύονται τους καρπούς αυτής της παραγωγής.

Ας προσποιούμαστε τους αδιάφορους. Τα αυτιά του ζωγράφου (του κάθε καλλιτέχνη) είναι τεντωμένα προς όλες τις κατευθύνσεις. Σαν λαγωνικό. Τίποτα δεν του ξεφεύγει. Αρνητικά και θετικά προστίθενται, αξιολογούνται, κι ανάλογα απορρίπτονται και πληγώνουν ή πραγματικά ανοίγουν την όρεξη για περισσότερη και καλύτερη ζωγραφική.
Ζούμε πλέον σε μια Βαβέλ από κάθε άποψη. Εθνική, πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική. Η πολυπολιτισμική άποψη και η εφαρμογή της εξωστρέφειας συνιστά μια δημοκρατική πρόοδο, αλλά δεν παύει νάναι παράλληλα οδοστρωτήρας διαφορών που δεν πρέπει να καταργούνται στο όνομα της ισότητας.
Ίση λοιπόν αντιμετώπιση του ταλέντου, της ιδιοφυίας και της πραγματικής αξίας (που κατακτιέται με πολύ κόπο σε όλους τους τομείς της ζωής) με το κακέκτυπο, το ανίκανο, την δήθεν έρευνα, την ατάλαντη φιλοδοξία, το παραφουσκωμένο με κοινωνικά αναβολικά (πολιτική, επιρροές, η μαμά κλπ), την αισθητική των παιδικών σταθμών και των ελληνικών πανεπιστημίων.
Πολλοί ίσως έχουν διαφορετική γνώμη, αλλά πάντως επιτείνουν το παραπάνω. Το κακό παράγινε, έγινε πλέον καθεστώς, με αποτέλεσμα το καλό έργο να κρύβεται γεμάτο αμφισβητήσεις και παράλογες ενοχές… Τα χρόνια κυλούν…Όλα αλλάζουν, ο καθένας μας πασχίζει γεμάτος πίστη για το καλύτερο, ένα μαγικό χέρι όμως μετατρέπει τα πάντα προς το χειρότερο. Τέλος!

Ζωγραφίζω με απόγνωση. Κάποτε κυνηγούσα το θέμα. Τώρα κυνηγώ την ίδια τη ζωγραφική. Αυτή είναι το θέμα μου. Το πιο αδιάφορο θέμα γίνεται σημαντικό στα χέρια του ανθρώπου που έχει πάθος, που έχει κάτι να πει. Απλά δίχως σημασία αντικείμενα, τοπία, πρόσωπα, ξετυλίγουν τη δική τους ιστορία και αποκτούν μοναδικότητα. Αυτό είναι το άλλο μαγικό χέρι του καλλιτέχνη.
Αρχίζω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν γευστικούς υποδοχείς και στη νόηση (δια μέσου της οράσεως) όπως και στο στόμα (όσοι έχουν). Έτσι το χρώμα και η ανάλογη σύνθεσή του αποτελεί ένα είδος τροφής και παράλληλα αισθητικής ικανοποίησης της νόησης. Όσο πιο καλομαγειρεμένο, με σοφία και ταλέντο, τόσο αποτελεσματικότερο. Στη ζωγραφική μάλιστα αυτό παίρνει αρκετά χρόνια - έτσι οι ζωγράφοι φαίνονται στην ωριμότητα (οι διακρίσεις αναπόφευκτες).
Όσον αφορά τα ίδια τα έργα μου, η δουλειά μου άλλαξε προς το καλύτερο, θέλω να πιστεύω. Από τις «ματ» επιφάνειες πέρασα σε πλούσιο, σε ποσότητα, χρώμα και πολλά βερνίκια. Δουλεύω ξανά με σπάτουλες – που είχα πολύ καιρό εγκαταλείψει - και πινέλλα. Η μορφή παίρνει πιο ελεύθερο χαρακτήρα αλλά δεν παύουν να είναι εικονικά έργα. Το σχέδιο δείχνει κάπως να υποχωρεί και το χρώμα σχεδιάζει.
Βέβαια μου είναι αδύνατο να απαρνηθώ ό,τι αγαπώ. Τα καράβια, η θάλασσα, τα βουνά, τα δέντρα, τα ζώα, δεν παύουν να είναι τα κυρίαρχα φαινόμενα στη ζωή και τη δουλειά μου. Ο κόσμος που επαναλαμβάνεται στα μάτια μου από τότε που υπάρχω. Ο τρόπος που τα βλέπω γίνεται διαφορετικός. Με διστακτικά αλλά σταθερά βήματα προχωρώ ψάχνοντας την εσώτερη αυτή υπόσταση των πραγμάτων. Με οδηγό την διαίσθηση και την αισθαντικότητα πλησιάζω αυτό που θεωρούμε και θα παραμείνει πάντα μια χίμαιρα…

Γιάννης Σταύρου-Έκθεση ζωγραφικής / 11-30 Νοεμβρίου 2008

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ- ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΡΦΙΚΗΣ

«Τελευταία Δρομολόγια»

Αίθουσα Τέχνης «ARKTOS GALLERY», Ηροδότου 5, Αθήνα 10674

Διάρκεια: 11 – 30 Νοεμβρίου 2008

Εγκαίνια: Τρίτη 11 Νοεμβρίου, από τις 7.30 μ.μ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Την καινούργια του δουλειά παρουσιάζει ο ζωγράφος Γιάννης Σταύρου στην αίθουσα τέχνης «ARKTOS GALLERY», Ηροδότου 5, Κολωνάκι, από 11 μέχρι 30 Νοεμβρίου.

Ο τίτλος της έκθεσης, «Τελευταία Δρομολόγια», ανταποκρίνεται απόλυτα τη θεματολογία και το ύφος των έργων. Τοπιακός κυρίως ζωγράφος ο Γιάννης Σταύρου, ανακαλύπτει και αποκαλύπτει με τις δημιουργίες του τα τελευταία απομεινάρια από σπίτια, καράβια, δάση που σηματοδότησαν ολόκληρη εποχή του ελληνικού περιβάλλοντος και που στη συνέχεια περιμένουν παθητικά και σιωπηλά την εξαφάνιση τους.

«Ζούμε πλέον σε μια Βαβέλ...», λέει ο ίδιος. «Η πολυπολιτισμική άποψη και η εφαρμογή της εξωστρέφειας συνιστά μια δημοκρατική πρόοδο, αλλά δεν παύει νάναι παράλληλα οδοστρωτήρας διαφορών που δεν πρέπει να καταργούνται στο όνομα του πλουραλισμού. Ίση λοιπόν αντιμετώπιση του ταλέντου, της ιδιοφυίας και της πραγματικής αξίας (που κατακτιέται με πολύ κόπο σε όλους τους τομείς της ζωής) με το κακέκτυπο, το ανίκανο, την δήθεν έρευνα, την ατάλαντη φιλοδοξία Το κακό παράγινε, έγινε πλέον καθεστώς, με αποτέλεσμα το καλό έργο να κρύβεται γεμάτο αμφισβητήσεις και παράλογες ενοχές...

Βεβαίως κυνηγώ το ελκυστικό θέμα. Αντικείμενο όμως ήταν και παραμένει η ίδια η ζωγραφική – αυτό είναι η ουσία...Προσπαθώ να κάνω καλύτερη ζωγραφική. Το χρώμα και η όλη ωρίμανση του έργου μου είναι αυτό που αποκλειστικά ψάχνω. Το θέμα είναι η αφορμή. Με οδηγό τη διαίσθηση και την αισθαντικότητα πλησιάζω αυτό που θεωρούμε και θα παραμείνει για πάντα μια χίμαιρα...»

Τα έργα του Γιάννη Σταύρου θα εκτίθενται στην ARKTOS GALLERY από τις 11 έως τις 30 Νοεμβρίου 2008.

Ώρες επισκέψεων

Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 10.30 - 14.30

Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10.30 - 21

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την 11η Νοεμβρίου, ημέρα Τρίτη, από 7.30 μ.μ, στην Αίθουσα Τέχνης «ARKTOS GALLERY», Ηροδότου 5, Κολωνάκι, Αθήνα.

Πληροφορίες: «ARKTOS GALLERY», τηλ 210 7299610, 210 7299620

Γιάννης Σταύρου, τηλ 210 6645664