Στην εποχή της μαζικής δημοκρατίας...

"Στη σχολή Καλών Τεχνών της Βιέννης υπάρχουν δύο εργαστήρια γλυπτικής. Ο συνάδελφος μου έχει στο εργαστήριό του 254 σπουδαστές, και τους θεωρεί όλους ταλέντα. Στο δικό μου, μετα από αυστηρή επιλογή, έχω 11 σπουδαστές και δεν θεωρώ κανέναν ταλέντο."

Ειπώθηκε από τον Γιάννη Αβραμίδη (1922-2016) σε ιδιωτική συζήτηση το 1972. 

 

H πολιτεία στή θάλασσα...

Μά νά, κάτι στον άνεμο εκινήθη!
Των ρείθρων αργοσάλεψαν τά βύθη!
Λές καί μιά στάλα οι πύργοι πώς βουλιάζουν,
Και το βαρύ το σάλο αναταράζουν —
Λές κι οί κορφές τους πώς αφήνουν σάμπως
Ενα κενό μες στ' Ουρανού τό θάμπος.
Πιο πορφυρό τό κύμα φέγγει τώρα...
*
But lo, a stir is in the air!
The wave- there is a movement there!
As if the towers had thrust aside,
In slightly sinking, the dull tide-
As if their tops had feebly given
A void within the filmy Heaven.
The waves have now a redder glow...

Γιάννης Σταύρου, Δύση στη Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Έντγκαρ Άλαν Πόε
H πολιτεία στή θάλασσα

Κοίταξε! Ο Θάνατος θρόνο έχει στήσει
Σ' έρμη μια πόλη πού, βαθιά στή Δύση
Τή σύθαμπη, φαντάζει αλλοτινή,
Όπου οι καλοί κι οι κακοί, οι ταπεινοί κι οι τρανοί
Βρήκαν γιά πάντα ανάπαψη στερνή.
Πύργους καί λάρνακές τους καί παλάτια
(Πανάρχαιους πύργους πού δέν τρέμουν πιά!),
Δέν είδαν όμοιους τά δικά μας μάτια.
Τριγύρω, ξεχασμένα απ’ τό βοριά,
Καρτερικά κάτω άπ’ τά ουράνια χάη
Πλαγιάζουν τά μελάγχολα πελάη.

Αχτίδα από τ’ άγια ούράνια δέν προβάλλει
Στης πολιτείας τή νύχτα τή μεγάλη
Μά φως μές απ' τά πελιδνά νερά
Γλιστράει πάνω στούς πύργους σιωπηλά —
Ψηλά στ' αετώματα πλατιά φεγγοβολά —
Σέ τρούλους — σέ καμπαναριά — σ' αυλές —
Σέ ναούς — σέ Βαβυλώνειους τοίχους λές —
Σέ λόγγους ισκιερούς, λησμονημένους,
Μ' άνθούς, κισσούς, στήν πέτρα σκαλισμένους —
Σέ μύριες λάρνακες θαυματουργές
Πού συνταιριάζουν, στις γιρλάντες τις βαριές,
Βιόλες, βιολέτες καί κληματαριές.
Καρτερικά κάτω απ' τά ούράνια χάη
Πλαγιάζουν τά μελάγχολα πελάη.
Τόσο εκεί μέσα σμίγουν πύργοι κι ίσκιοι
Πού ανάερη μοιάζει η πολιτεία νά μνήσκει,
Ενώ απ' αγέρωχο ένα κάστρο αγνάντια
Από ψηλά ο Θάνατος κοιτάει γιγάντια.
Ναοί ανοιχτοί καί διάπλατα εκεί μνήματα
Χάσκουνε πλάι στα φωτερά τα κύματα
Μά ουτε τα πλούτη πού βαθιά του εκράτει
Το διαμαντένιο κάθε ειδώλου μάτι —
Μήτε οι νεκροί, ντυμένοι στ' αργυρά,
Πλανεύουνε απ’ τον όχτο τα νερά
Γιατί ρυτίδα δέ χαράζει, αλί!
Σ’ εκείνη τήν ερημιά απο γυαλί —
Κύμα δέ λέει πώς ίσως κάνει αγέρα
Σ’ ευτυχισμένο κάποιο πέλαο πέρα —
Πτυχές δέ θροούν πώς φύσηξε μπουρίνι
Σέ πέλαγα δίχως φριχτή γαλήνη.

Μά νά, κάτι στον άνεμο εκινήθη!
Των ρείθρων αργοσάλεψαν τά βύθη!
Λές καί μιά στάλα οι πύργοι πώς βουλιάζουν,
Και το βαρύ το σάλο αναταράζουν —
Λές κι οί κορφές τους πώς αφήνουν σάμπως
Ενα κενό μες στ' Ουρανού τό θάμπος.
Πιο πορφυρό τό κύμα φέγγει τώρα —
Λαφριά κι αδύναμα ανασαίνει η ώρα —
Κι όταν, μέ απόκοσμους ζωσμένη στόνους,
Βαθιά, βαθιά η πολιτεία θέ νά ποντίσει,
Θά σηκωθεί από χίλιους ο Άδης θρόνους
Νά πέσει νά τήν προσκυνήσει.

(Μετ. Νίκος  Σημηριώτης)

Edgar Allan Poe
The City In The Sea

Lo! Death has reared himself a throne
In a strange city lying alone
Far down within the dim West,
Where the good and the bad and the worst and the best
Have gone to their eternal rest.
There shrines and palaces and towers
(Time-eaten towers that tremble not!)
Resemble nothing that is ours.
Around, by lifting winds forgot,
Resignedly beneath the sky
The melancholy waters he.

No rays from the holy heaven come down
On the long night-time of that town;
But light from out the lurid sea
Streams up the turrets silently-
Gleams up the pinnacles far and free-
Up domes- up spires- up kingly halls-
Up fanes- up Babylon-like walls-
Up shadowy long-forgotten bowers
Of sculptured ivy and stone flowers-
Up many and many a marvellous shrine
Whose wreathed friezes intertwine
The viol, the violet, and the vine.
Resignedly beneath the sky
The melancholy waters lie.
So blend the turrets and shadows there
That all seem pendulous in air,
While from a proud tower in the town
Death looks gigantically down.

There open fanes and gaping graves
Yawn level with the luminous waves;
But not the riches there that lie
In each idol's diamond eye-
Not the gaily-jewelled dead
Tempt the waters from their bed;
For no ripples curl, alas!
Along that wilderness of glass-
No swellings tell that winds may be
Upon some far-off happier sea-
No heavings hint that winds have been
On seas less hideously serene.

But lo, a stir is in the air!
The wave- there is a movement there!
As if the towers had thrust aside,
In slightly sinking, the dull tide-
As if their tops had feebly given
A void within the filmy Heaven.
The waves have now a redder glow-
The hours are breathing faint and low-
And when, amid no earthly moans,
Down, down that town shall settle hence,
Hell, rising from a thousand thrones,
Shall do it reverence.

η χαμένη Κυριακή...

και ψάχνει εδώ και ψάχνει εκεί,
για μια χαμένη Κυριακή...

Γιάννης Σταύρου, Κυριακάτικος περίπατος, Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Νίκος Γκάτσος
Το τραγούδι της χαμένης Κυριακής

Μην πετάς ποτέ, ποτέ
σε άδειους ουρανούς.
Παραδείσους μακρινούς
ποτέ μη ζητάς.

Δεν θα δεις ποτέ, ποτέ
το φως το αληθινό.
Σ' έναν κόσμο σκοτεινό
το φως δεν θα δεις.

Ο άνθρωπος κάθε φορά
τρελά δανείζεται φτερά
και ψάχνει εδώ και ψάχνει εκεί,
για μια χαμένη Κυριακή.

Παναγιώτη Ταμπαλή, μου λείπεις...

Σκουρόχρωμος σοβάς, ένα ψάθινο καπέλο, η παντοτινή Ύδρα... 
Το ελληνικό καλοκαίρι σημειολογείται ξεσηκώνοντας τις αισθήσεις!
 
Αφιερωμένο στον αξέχαστο, ονειροπόλο Παναγιώτη Ταμπαλή, εκδότη και ψυχή του περιοδικού ΚΑΤΟΙΚΙΑ· ίσως το καλύτερο περιοδικό αρχιτεκτονικής και διακόσμησης που κυκλοφόρησε στην χώρα μας. 

ο πίνακας της Ύδρας, του ζωγράφου Γιάννη Σταύρου, 
η σύνθεση του εξωφύλλου του Π. Ταμπαλή

Τους είδα να πέφτουν...

Ταξίδεψα μάλιστα. Πήγα κι από εδώ, πήγα και από εκεί...
Παντού έτοιμος να γεράσει ο κόσμος.
Έχασα κι από εδώ, έχασα κι από κεί.
Κι από την προσοχή μου μέσα έχασα
κι από την απροσεξία μου.
Πήγα και στη θάλασσα...

Γιάννης Σταύρου, Δύο καράβια, λάδι σε χαρτί

Κική Δημουλά
Πέρασα

Περπατώ και νυχτώνει.
Αποφασίζω και νυχτώνει.
Όχι,δεν είμαι λυπημένη.

Υπήρξα περίεργη και μελετηρή.
Ξέρω απ'όλα. Λίγο απ'όλα.
Τα ονόματα των λουλουδιών όταν μαραίνονται,
πότε πρασινίζουν οι λέξεις και πότε κρυώνουμε.
Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά των αισθημάτων
μ'ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς.
Όχι δεν ειμαι λυπημένη.
Πέρασα μέρες με βροχή,
εντάθηκα πίσω απ'αυτό
το συρματόπλεγμα το υδάτινο
υπομονετικά κι απαρατήρητα,
όπως ο πόνος των δέντρων
όταν το ύστατο φύλλο τους φεύγει
κι όπως ο φόβος των γενναίων.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Πέρασα από κήπους, στάθηκα σε συντριβάνια και είδα πολλά αγαλματίδια να γελούν
σε αθέατα αίτια χαράς.
Και μικρούς ερωτιδείς, καυχησιάρηδες.
Τα τεντωμένα τόξα τους
βγήκανε μισοφέγγαρο σε νύχτες μου και ρέμβασα.
Είδα πολλά και ωραία όνειρα
και είδα να ξεχνιέμαι.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Περπάτησα πολύ στα αισθήματα,
τα δικά μου και των άλλων,
κι έμενε πάντα χώρος ανάμεσα τους
να περάσει ο πλατύς χρόνος.
Πέρασα από ταχυδρομεία και ξαναπέρασα.
Έγραψα γράμματα και ξαναέγραψα
και στο θεό της απαντήσεως προσευχήθηκα άκοπα.
Έλαβα κάρτες σύντομες:
εγκάρδιο αποχαιρετιστήριο από την Πάτρα
και κάτι χαιρετίσματα
απο τον Πύργο της Πίζας που γέρνει.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη που γέρνει η μέρα.

Mίλησα πολύ. Στους ανθρώπους,
στους φανοστάτες, στις φωτογραφίες.
Και πολύ στις αλυσίδες.
Έμαθα να διαβάζω χέρια
και να χάνω χέρια.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Ταξίδεψα μάλιστα. Πήγα κι από εδώ, πήγα και από εκεί...
Παντού έτοιμος να γεράσει ο κόσμος.
Έχασα κι από εδώ, έχασα κι από κεί.
Κι από την προσοχή μου μέσα έχασα
κι από την απροσεξία μου.
Πήγα και στη θάλασσα.
Μου οφειλόταν ένα πλάτος. Πές πως το πήρα.
Φοβήθηκα τη μοναξιά
και φαντάστηκα ανθρώπους.
Τους είδα να πέφτουν
από το χέρι μιας ήσυχης σκόνης,
που διέτρεχε μιάν ηλιαχτίδα
κι άλλους από τον ήχο μιας καμπάνας ελάχιστης.
Και ηχήθηκα σε κωδωνοκρουσίες
ορθόδοξης ερημιάς.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Έπιασα και φωτιά και σιγοκάηκα.
Και δεν μου έλειψε ούτε των φεγγαριών η πείρα.
Η χάση τους πάνω από θάλασσες κι από μάτια,
σκοτεινή, με ακόνισε.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη

Όσο μπόρεσα έφερ'αντίσταση σ'αυτό το ποτάμι
όταν είχε νερό πολύ, να μη με πάρει,
κι όσο ήταν δυνατόν φαντάστηκα νερό
στα ξεροπόταμα
και παρασύρθηκα.

Όχι, δεν είμαι λυπημένη.
Σε σωστή ώρα νυχτώνει.

Κι η πόλη σού είναι ξένη...

Προς τις εξόδους των μεγάλων δρόμων έρπεις
Παγώνεις με την άνοιξη, το φως της σε ταλαιπωρεί
Κι η πόλη σού είναι ξένη

Γιάννης Σταύρου, Εργοστάσιο ΦΙΞ - Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου
Καρπάθια Όρη
"Ποιήματα της τελευταίας Άνοιξης"

Τι γίνεται όταν με τα χρόνια σε νεκρώνουν όλοι
Των άλλων τα λακτίσματα, τάχα μια λάμψη μες στο νου
Κι ένας λυγμός στ’ άδεια δωμάτια σε αποπαίρνει

Χιόνι λεπτό, φαρμακεροί εναγκαλισμοί
Προς τις εξόδους των μεγάλων δρόμων έρπεις
Παγώνεις με την άνοιξη, το φως της σε ταλαιπωρεί
Κι η πόλη σού είναι ξένη

Με ρίζες, σκέψη και καρδιά παλιά
Ανήκοντας σ’ όλη τη γη, φτωχός κι αδέσποτος
Στα παγωμένα δάση του ουρανού πεθαίνεις

να μαίνεσαι όταν το φως πεθαίνει...

Όσοι αγαθοί, φωνάζοντας στο κύμα που βαθαίνει
πως σ’ ακρογιάλι πράσινο θα χόρευε μια μέρα
κάθε τους πράξη, μαίνονται όταν το φως πεθαίνει...
*
Good men, the last wave by, crying how bright
Their frail deeds might have danced in a green bay,
Rage, rage against the dying of the light...

Γιάννης Σταύρου, Εκδρομή, λάδι σε καμβά

Ντύλαν Τόμας
Μη στέργεις ήσυχα να πας σε νύχτα ευλογημένη

Μη στέργεις ήσυχα να πας σε νύχτα ευλογημένη·
ας καίνε, ας παραληρούν όταν τελειώνει η μέρα
τα γηρατειά κι ας μαίνονται όταν το φως πεθαίνει.

Σοφοί, που είδαν το δίκαιο σκοτάδι να προσμένει,
γιατί δεν χρησμοδότησαν με φλόγες στον αέρα
δεν στέργουν ήσυχα να παν σε νύχτα ευλογημένη.

Όσοι αγαθοί, φωνάζοντας στο κύμα που βαθαίνει
πως σ’ ακρογιάλι πράσινο θα χόρευε μια μέρα
κάθε τους πράξη, μαίνονται όταν το φως πεθαίνει.

Όσοι τρελοί τραγούδησαν τον ήλιο που μακραίνει
κι αργά πολύ κατάλαβαν πως θρηνούσαν, πέρα
δεν στέργουν ήσυχα να παν, σε νύχτα ευλογημένη.

Όσοι αυστηροί, που στα στερνά τους βλέπουν τυφλωμένοι
ότι μπορούν μάτια τυφλά ν’ αστράφτουν στον αιθέρα
και να γιορτάζουν, μαίνονται όταν το φως πεθαίνει.

Κι εσύ, πηγαίνοντας ψηλά στη θλίψη που σε υφαίνει,
κατάρα δώσε μου κι ευχή το δάκρυ σου, πατέρα.
Μη στέργεις ήσυχα να πας σε νύχτα ευλογημένη.
Να μαίνεσαι, να μαίνεσαι όταν το φως πεθαίνει.

(μετ. Διονύση Καψάλη)

Dylan Thomas
Do Not Go Gentle Into That Good Night

Do not go gentle into that good night,
Old age should burn and rave at close of day;
Rage, rage against the dying of the light.

Though wise men at their end know dark is right,
Because their words had forked no lightning they
Do not go gentle into that good night.

Good men, the last wave by, crying how bright
Their frail deeds might have danced in a green bay,
Rage, rage against the dying of the light.

Wild men who caught and sang the sun in flight,
And learn, too late, they grieved it on its way,
Do not go gentle into that good night.

Grave men, near death, who see with blinding sight
Blind eyes could blaze like meteors and be gay,
Rage, rage against the dying of the light.

And you, my father, there on that sad height,
Curse, bless, me now with your fierce tears, I pray.
Do not go gentle into that good night.
Rage, rage against the dying of the light.

στην αναπνοή του αγέρα...

μη διαβάσεις ποτέ τ' όνομά μου σε πέτρα:
εσύ θα ξέρεις να μ' ακούσεις στον αχό της άνοιξης
και στην επιμονή του ήχου της βροχής...

Γιάννης Σταύρου, Πορτρέτο νέας γυναίκας, λάδι σε καμβά

Μαρία Λαϊνά
Δ' Θριαμβικό
"Επέκεινα"

Love is not love
which alters when it alteration finds
or bends with the remover to remove
(Shakespeare, Sonnet 116)

Δεν είναι αγάπη αυτή
που αλλάζει με της τύχης όλες τις στροφές
και με κάθε σκούντημα παραστρατεί.
(Σαίξπηρ, 116. μτφρ. Βασ. Ρώτας)

Αν κάποτε πεθάνω,
μην ακούσεις ποτέ πως τάχα «κείμαι ενθάδε»:
εσύ θα με βρεις στην αναπνοή του αγέρα
στο φευγαλέο, παιδικό χαμόγελο.

Αν κάποτε πεθάνω,
μη διαβάσεις ποτέ τ' όνομά μου σε πέτρα:
εσύ θα ξέρεις να μ' ακούσεις στον αχό της άνοιξης
και στην επιμονή του ήχου της βροχής.

Αν κάποτε πεθάνω,
μην πιστέψεις ποτέ πως η αγάπη μου τελείωσε:
σκέψου πως θα σε περιμένει,
σ' άλλες αισθήσεις περιγράφοντας την ομορφιά σου.

Είχα απείραχτα τα όνειρά μου για την ποίηση...

Με τα αρώματά της από γιασεμιά και φτωχές μανέστρες,
Τα δειλινά στις καλαμιές του ποταμού Ανιένε,
Τους σωρούς των σκουπιδιών, κι εγώ από την άλλη
Είχα απείραχτα τα όνειρά μου για την ποίηση.
Όλα μπορούσαν να βρουν μια λύση μέσα στην ποίηση...

Γιάννης Σταύρου, Ελλάδα των χρωμάτων - Θεσσαλονίκη, λάδι σε καμβά

Πιερ Πάολο Παζολίνι
Ρωμαϊκές Νύχτες
Ήταν ωστόσο η Ιταλία, η Ιταλία γυμνή και πληθωρική

Στη Ρώμη, απ’ το ’50 μέχρι σήμερα, Αύγουστος του 1966,
Δεν έκανα τίποτα άλλο παρά να υποφέρω και να δουλεύω ασταμάτητα.
Παρέδωσα μαθήματα, μετά από εκείνο το έτος της ανεργίας
Και του τέλους της ζωής,
Σε ένα ιδιωτικό παρασχολείο, για είκοσι και επτά δολάρια το μήνα.
Ο πατέρας μου εν τω μεταξύ
Μας είχε ξαναβρεί
Και δεν μιλήσαμε ποτέ για τη φυγή μας, τη δικιά μου και της μάνας.
Ήταν μια φυσιολογική ετεροχρονισμένη μετακόμιση.
Κατοικήσαμε ένα σπίτι χωρίς σκεπή και άβαφο,
Ένα σπίτι για άπορους, στην ύστατη περιφέρεια κοντά στις φυλακές.
Είχε δέκα χούφτες σκόνη το Καλοκαίρι και λάσπη απύθμενη το Χειμώνα-
Ήταν ωστόσο η Ιταλία, η Ιταλία γυμνή και πληθωρική,
Με τα αγοράκια της, τις γυναίκες της
Με τα αρώματά της από γιασεμιά και φτωχές μανέστρες,
Τα δειλινά στις καλαμιές του ποταμού Ανιένε,
Τους σωρούς των σκουπιδιών, κι εγώ από την άλλη
Είχα απείραχτα τα όνειρά μου για την ποίηση.
Όλα μπορούσαν να βρουν μια λύση μέσα στην ποίηση.
Πίστευα πως η Ιταλία, η εξιστόρησή της και το πεπρωμένο της
Εξαρτιόταν από όσα θα έγραφα εγώ,
Με στίχους βουτηγμένους στην ζωντανή πραγματικότητα,
Χωρίς νοσταλγίες, βγαλμένους από τον ιδρώτα μου.
Δεν μετρούσε πως κάποιες μέρες, δεν είχα ούτε τάλιρο
Για να πάω να με ξυρίσει ο κουρέας,
Το οικονομικό προφίλ μου, τρελό και άστατο,
Ήταν εκείνη την εποχή, όσο κι αν φαίνεται παράξενο,
Όμοιο με εκείνο των ανθρώπων της φτωχογειτονιάς:
Ήμασταν θα έλεγα αδελφοί, ή τουλάχιστον ίσοι-
Γι’ αυτό πιστεύω πως τους κατάλαβα πολύ…

(Μετ. Σωτήρης Παστάκας)

Θάλασσα...

Κι είναι θεριό η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα
δίνει της -- μπλαβό εκεί μακριά,
πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο --
κάποια παράξενη θωριά...

 

Γιάννης Σταύρου, Στο κύμα, λάδι σε καμβά

Κώστας Καρυωτάκης
Θάλασσα

Ομως τα στήθια που τα ταράζει κάποιο
θανάσιμο πάθος δεν θα γαληνέψουν

Τα σύννεφα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια
στο μολυβένιον ουρανό
σαν τα χτυπά του ήλιου το φως· σαν τα χτυπά ο αγέρας
φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θεριό η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα
δίνει της -- μπλαβό εκεί μακριά,
πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο --
κάποια παράξενη θωριά.

να ξεσπάσει τυφλά...

" Αυτή η κατάσταση, όπου γίνεται αδύνατο να εντοπιστεί η ευθύνη και να αναγνωριστεί ο εχθρός, συνιστά ένα από τα ισχυρότερα αίτια της σημερινής στασιαστικής αναταραχής σ' όλο τον κόσμο, της χαοτικής της φύσης και της επικίνδυνης τάσης της να ξεφύγει από κάθε έλεγχο και να ξεσπάσει τυφλά."  
Χάνα Άρεντ

 

Γιάννης Σταύρου, Πεπρωμένο, λάδι σε καμβά

Θηρευτής ονείρων...

Επομένως ο καθένας σβήνει πάντα μόνος μέσα στο ένδοξο παρόν του
καθώς η μέρα οδεύει αργά, αδιάφορα προς το τέλος της...

Γιάννης Σταύρου, Κερατσίνι, λάδι σε καμβά

Χάρης Bλαβιανός
Δειλινό χωρίς Ειδύλλιο
II

Ένα άλλο βέλος ακολουθεί πάντα το βέλος του Ζήνωνα:
αυτό που το διαπερνά και το σχίζει στα δύο.

Επομένως ο καθένας σβήνει πάντα μόνος μέσα στο ένδοξο παρόν του
καθώς η μέρα οδεύει αργά, αδιάφορα προς το τέλος της.

Εσύ θα κλείσεις τα μάτια
και θ’ αρχίσεις να ονειρεύεσαι το εξωτικό σου καταφύγιο:

τον τόπο όπου μια καινούργια, πολύτιμη ζωή
βρίσκεται θησαυρισμένη για σένα.

Μπορείς ν’ αντέξεις τέτοια ανταμοιβή;
Τόση γενναιοδωρία;

Τ’ όνομά της διαγράφεται ακόμη στον άνεμο.

V

Είναι εύκολο να επιστρέφεις
ν’ αναχωρείς
να επιστρέφεις
ν’ αναχωρείς και πάλι.
Είναι αργά ωστόσο να χειραφετηθείς
απ’ την ψευδαίσθηση της ομολογίας.

Θηρευτής ονείρων που δεν ήταν θεμιτό να ονειρευτώ.

Κάθε διάλογος
κάθε χειρονομία
καλύπτει απλώς τη σιωπηλή αποδοχή του τέλους.

«Όπως βλέπεις», είπες
καθώς άνοιγες την πόρτα
«το αίμα μιλάει τη δική του γλώσσα.
Ο καθένας ηθικολογεί με τον πόνο του.»

Σκέφτηκα: εάν όμως συμβεί κάτι...
Δεν συνέβη τίποτα.
Παρέμεινα εδώ.

Δεν υπάρχεις πια.
Είμαι νεκρή.
Θέλω να πεθάνω.

Πρωϊνό...

"Η ζωή μιμείται την τέχνη πολύ περισσότερο απ'όσο η τέχνη μιμείται τη ζωή. Η Τέχνη ποτέ δεν εκφράζει άλλο από τον εαυτό της... αναπτύσσεται μόνο στις δικές της γραμμές. Δε συμβολίζει κανένα αιώνα. Οι αιώνες είναι δικά της σύμβολα." 
Όσκαρ Γουάιλντ, Στοχασμοί 
(μετ. Στ. Σπηλιοτόπουλου)
Ας αφεθούμε στους κυματισμούς ενός γαλάζιου πρωϊνού... 

Edgar Degas, Χορεύτριες

μακρυά απ' των όχλων το κοπάδι...

Απ' το κλειστό παράθυρό μας φαίνεται ολόκληρο το παλιό λιμάνι.
Ο αέρας σηκώνεται και στο σκαρί των καραβιών απάνω πέφτει.
Κάτω απ' τα γκρίζα σύννεφα, πίσω απ' τα τζάμια,
η φλόγα ενός τριαντάφυλλου στη δύση ανθίζει...

Γιάννης Σταύρου, Δύση στο λιμάνι, λάδι σε καμβά

Πωλ Βάντερμπορχτ
Δωμάτιο ξενοδοχείου στην Πάτρα

Αφήστε μας μόνους εδώ, μακρυά απ' των όχλων το κοπάδι:
Πάρα πολύν καιρό έχουμε κ' οι δυο μας ταξιδέψει.
Το μεγάλο δωμάτιο, γλυκό στα κουρασμένα μας κορμιά 'ναι.
Σιωπή ύστερ' από τις κραυγές των τραίνων, των νερών τον σάλο...

Δεν είναι τίποτα αγαπητότερο για την κούρασή μας
από το φιλικό δέξιμο αυτών των δροσερών μικρών κλινών,
και το καθάριο νερό που τις ρυτίδες και τις θλίψεις σβήνει...
Δεν είναι τίποτα αγαπητότερο για τη μοναξιά μας.

Απ' το κλειστό παράθυρό μας φαίνεται ολόκληρο το παλιό λιμάνι.
Ο αέρας σηκώνεται και στο σκαρί των καραβιών απάνω πέφτει.
Κάτω απ' τα γκρίζα σύννεφα, πίσω απ' τα τζάμια,
η φλόγα ενός τριαντάφυλλου στη δύση ανθίζει.

Ω ιστοί μπρος στο βουνό και στον όρμον ορθωμένοι,
άνθρωποι ανάμεσα στα κύματα αυτά, στην προκυμαία,
τι περιμένετε; Ποιο κάλεσμα ναυτών καινούργιο;
Στην εξοχή κατηφορίζει η νύχτα απ' τα γαλάζια βράχια...

θα κοιμηθώ σε λίγο, βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα.
Βρήκες και πάλι το νησί σου εκεί κάτω, πέρα
στις τελευταίες αχτίδες του βραδιού; Έκλαψες τάχα
τον νεαρό αγκαλιάζοντας Τηλέμαχό σου;...

Κουράστηκες από έρωτες αβέβαιους, επιτέλους,
από τα ριψοκίνδυνα ταξίδια σου και τις πανουργιές σου;
Σ' όλον τον τόπο κατεβαίνει η νύχτα από γαλάζια βράχια.
Πάτρα! Καράβια αγκυροβολημένα. Πού 'ναι οι καπετάνιοι;

Με τα μάτια σ' αγγίζω, λιμάνι παλιό, βιβλίο με εικόνες
ανοιγμένο για τ' ουρανού και των θαλασσινών τούς φίλους.
Ήρωες, θαλασσοπόροι κ' έμποροι σταφίδας,
τον ύπνο των καλών παιδιών λικνίσετε, λικνίσετέ μας!

(μετ Άρης Δικταίος)

Ταξίδι...

Μας είπαν πως δεν στοχάστηκαν την παρακμή.
Δεν στοχάστηκαν ένα τέλος
μέσα σε πέλαγος από βάσανα...

Γιάννης Σταύρου, Τελευταίο δρομολόγιο, λάδι σε καμβά

Κρίτων Αθανασούλης
Ταξίδι

Κοίταξε πάνω στο κατάστρωμα
τους αδελφούς μας που γέρασαν
σε μια νύχτα.
Μας είπαν πως δεν στοχάστηκαν την παρακμή.
Δεν στοχάστηκαν ένα τέλος
μέσα σε πέλαγος από βάσανα.
Γιατί μέσα στην πολιτεία
είχαν το κρεβάτι της ξεγνοιασιάς,
γιατί μέσα στο φως το πρωινό
έσπερναν τη φθορά και την αγωνία.
Όσοι δεν έχουν κρεβάτι να κοιμηθούν
ξαγρυπνούν και στοχάζονται.
Όσοι δεν έχουν ψωμί
έχουν όνειρα.
Όσοι δεν έχουν φωτιά να ζεσταθούν
έχουν ελπίδες.
Όσοι δεν έχουν ελπίδες και στοχασμούς
πεθαίνουν από έκπληξη
γιατί είναι σκληρό το κακό που σε βρίσκει
απροετοίμαστο
και δυο φορές σκληρός είναι ο θάνατος
που δε βρίσκει αντίσταση

ο ερχομός του.

Να πεις, ή να μαντέψεις, δεν μπορείς, γιατί γνωρίζεις μόνο
Μια στοίβα σπασμένες εικόνες, όπου χτυπάει ο ήλιος,
Και δε σου δίνει σκέπη το πεθαμένο δέντρο, κι ο γρύλος ανακούφιση,
Κι η στεγνή πέτρα ήχο νερού...
* 
You cannot say, or guess, for you know only
A  heap of broken images, where the sun beats,
And the dead tree gives no shelter, the cricket no relief,
And the dry stone no sound of water...

Γιάννης Σταύρου, Πλαγιά στον Υμηττό, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Τ. Σ. Έλλιοτ
Έρημη Χώρα
Η Ταφή του Νεκρού
(απόσπασμα)
  
Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας
Μες απ' την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας
Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας
Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές.
Ο χειμώνας μας ζέσταινε, σκεπάζοντας
Τη γη με το χιόνι της λησμονιάς, θρέφοντας
Λίγη ζωή μ' απόξερους βολβούς.
Το καλοκαίρι μας ξάφνισε καθώς ήρθε πάνω απ’ το Σταρνμπέργκερζε
Με μια μπόρα· σταματήσαμε στις κολόνες,
Και προχωρήσαμε στη λιακάδα, ως το Χόφγκαρτεν,
Κι ήπιαμε καφέ, και κουβεντιάσαμε καμιάν ώρα.
Bin gar keine Russin, stamm’ aus Litauen, echt deutsch.
Και σαν ήμασταν παιδιά, μέναμε στου αρχιδούκα,
Του ξαδέρφου μου, με πήρε με το έλκηθρο,
Και τρόμαξα. Κι έλεγε, Μαρία,
Μαρία, κρατήσου δυνατά. Και πήραμε την κατηφόρα.
Εκεί νιώθεις ελευθερία, στα βουνά.
Διαβάζω, σχεδόν όλη νύχτα, και πηγαίνω το χειμώνα στο νότο.
Ποιες ρίζες απλώνονται γρυπές, ποιοι κλώνοι δυναμώνουν
Μέσα στα πέτρινα τούτα σαρίδια; Γιέ του Ανθρώπου,
Να πεις, ή να μαντέψεις, δεν μπορείς, γιατί γνωρίζεις μόνο
Μια στοίβα σπασμένες εικόνες, όπου χτυπάει ο ήλιος,
Και δε σου δίνει σκέπη το πεθαμένο δέντρο, κι ο γρύλος ανακούφιση,
Κι η στεγνή πέτρα ήχο νερού
*
Κείνο το λείψανο που φύτεψες στον κήπο σου τον άλλο χρόνο,
Άρχισε να βλασταίνει; Πες μου, θ' ανθίσει εφέτο;
Ή μήπως η ξαφνική παγωνιά πείραξε τη βραγιά του;

(μετ. Γ. Σεφέρης)

T.S. Eliot
The Waste Land
I. The Burial of the Dead

April is the cruelest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Summer surprised us, coming over the Starnbergersee
With a shower of rain; we stopped in the colonnade,
And went on in sunlight, into the Hofgarten,
And drank coffee, and talked for an hour.
Bin gar keine Russin, stamm' aus Litauen, echt deutsch.
And when we were children, staying at the arch-duke's,
My cousin's, he took me out on a sled,
And I was frightened.  He said, Marie,
Marie, hold on tight.  And down we went.
In the mountains, there you feel free.
I read, much of the night, and go south in the winter.
  What are the roots that clutch, what branches grow
Out of this stony rubbish? Son of man,
You cannot say, or guess, for you know only
A  heap of broken images, where the sun beats,
And the dead tree gives no shelter, the cricket no relief,
And the dry stone no sound of water. Only
There is shadow under this red rock
*
That corpse you planted last year in your garden,
Has it begun to sprout?  Will it bloom this year?
Or has the sudden frost disturbed its bed?
.......

Ή αποδεχτείτε το κενό που θα έλθει...

Αυτό που πρόκειται να έλθει, όλων μας θε νάναι,
γιατί δεν υπάρχει καμιά αξία στο να γεννιέσαι
και τίποτα δεν δικαιολογεί το θάνατό μας...
*
Lo que habrá de venir será de todos,
pues no hay merecimiento en el nacer
y nada justifica nuestra muerte...

Γιάννης Σταύρου, Άνθρωπος και δέντρο, λάδι σε καμβά

Φρανθίσκο Μπρίνες
Παγανιστική αγόρευση

Επειδή, άραγε, πιστεύετε
στην αθανασία,
πρέπει και να σας δοθεί;
Είναι έργο της πίστης, του εγωισμού
ή της συντριβής.
Κι αν πάλι υπάρχει, δεν έχει σημασία που δεν πιστέψαμε σε κείνη:
αδαείς είναι όλες οι απαντήσεις του ανθρώπου
όταν στο θάνατο θέτει ερωτήματα.

Συνεχίστε με τις υπέρλαμπρες τελετές σας, τα αναθήματα στους θεούς
ή τα μεγάλα ταφικά μνημεία,
τις θερμές ικεσίες, την τυφλή σας ελπίδα.
Ή αποδεχτείτε το κενό που θα έλθει,
και μέσα του δεν θα φυσά ούτε στείρος αέρας.
Αυτό που πρόκειται να έλθει, όλων μας θε νάναι,
γιατί δεν υπάρχει καμιά αξία στο να γεννιέσαι
και τίποτα δεν δικαιολογεί το θάνατό μας.

(Aún no / Όχι ακόμα, 1971)

(μετ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος)

Francisco Brines Bañó
ALOCUCIÓN PAGANA

¿Es que, acaso, estimáis que por creer
en la inmortalidad,
os tendrá que ser dada?
Es obra de la fe, del egoísmo
o la desolación.
Y si existe, no importa no haber creído en ella:
respuestas ignorantes son todas las humanas
si a la muerte interroga.

Seguid con vuestros ritos fastuosos, ofrendas a los dioses,
o grandes monumentos funerarios,
las cálidas plegarias, vuestra esperanza ciega.
O aceptad el vacío que vendrá,
en donde ni siquiera soplará un viento estéril.
Lo que habrá de venir será de todos,
pues no hay merecimiento en el nacer
y nada justifica nuestra muerte.

μαντατοφόρος βουβός των αχανών μυστηρίων...

αλλά άχρονη κι άχωρη η εξουσία της Νύχτας...

Γιάννης Σταύρου, Νύχτα στο λιμάνι, λάδι σε καμβά

Νοβάλις
Ύμνοι στη νύχτα
2.

Πρέπει πάντοτε το πρωινό να ξανάρχεται; Δεν τελειώνει ποτέ των επιγείων η βία; Πολυπραγμοσύνη στυγνή αφανίζει της νύχτας την αιθέρια αφή. Πότε στις φλόγες του έρωτα, στου βωμού την αιώνια πυρά θ' αφεθεί; Σύντομη είναι η ζωή του φωτός· αλλά άχρονη κι άχωρη η εξουσία της Νύχτας. Παντοτινή η διάρκεια του ύπνου. Ω ύπνε ιερέ — μην αργείς, μα στέρξε εσύ αρωγός να ελεήσεις τους μύστες της νύχτας σε τούτο το επίγειο έργο τους. Γιατί εσένα μόνο τρελοί σ' αγνοούν κι ύπνο δεν γνωρίζουν κανέναν, όταν εύσπλαχνος τον ίσκιο σου πάνω μας ρίχνεις, κάθε που η νύχτα η αληθινή ανατέλλει. Γιατί δεν σ' έχουν αισθανθεί στη χρυσαφιά ροή των σταφυλιών, στο λάδι της αμυγδαλιάς, στους καστανούς της παπαρούνας χυμούς. Γιατί δεν ξέρουν ότι είσαι συ που τα τρυφερά στήθη της κόρης ταράσσεις, που ως τους ουρανούς πετάς κι απλώνεις κλαδιά. Γιατί δεν νοιώθουν πως από ιστορίες παλιές εσύ ουρανομήκης τραβιέσαι, πως το κλειδί φέρνεις εσύ για των μακαρίων τα δώματα, μαντατοφόρος βουβός των αχανών μυστηρίων.

(μετ. Κώστα Κουτσουρέλη)